Ολοι αυτοί οι τομείς είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι για την Ελλάδα. Ως γνωστόν, η χώρα μας πληρώνει ήδη πολύ ακριβότερα από την υπόλοιπη Ευρώπη τα ενεργειακά προϊόντα, αφού υπάγεται στην τιμολόγηση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου με τα δεδομένα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Οι συναλλαγές της ενέργειας εκκαθαρίζονται σε δολάρια και το ευρώ δείχνει να χάνει τη δύναμή του, από την εκλογή ακόμη του Ντόναλντ Τραμπ στις αρχές Νοεμβρίου. Η συνέχιση της διολίσθησης του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος είναι πιθανό να αυξήσει τις πραγματικές τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου, ακόμη και αν οι διεθνείς τιμές είναι σταθερές. Η συνέχεια θα είναι ένα «σπιράλ» ανατιμήσεων, που θα περάσει και στα τρόφιμα και τα είδη καθημερινής κατανάλωσης, το οποίο μπορεί να είναι ανάλογο -αν όχι ίδιο- με αυτό του 2022.

Χωρίς… ηγεσία

Η επίδραση της προεδρίας Τραμπ αναμένεται να είναι ακόμη «βαρύτερη», γιατί θα συμβαδίσει με την αποδυνάμωση του γαλλογερμανικού άξονα, καθώς οι δύο μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες έχουν μπει σε πολιτικοοικονομική κρίση και είναι άγνωστο πόσο θα διαρκέσει. Σε μια τόσο κρίσιμη καμπή, η Ευρώπη βρίσκεται να αναζητά κατεύθυνση χωρίς την άτυπη «ηγεσία» της, ενώ η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται σε φάση μετάβασης. Αυτό αναμένεται ότι θα πλήξει όχι μόνο τη Γερμανία και τη Γαλλία αλλά και την Ελλάδα, η οποία έχει εμπλακεί σε μια σειρά κρίσιμων συζητήσεων για κομβικές επιλογές που αφορούν το άμεσο αλλά και το μακροπρόθεσμο μέλλον της Ευρώπης.

Προηγουμένως, θα πρέπει να συμφωνηθεί μια κοινή «άμυνα» στις κινήσεις Τραμπ κατά των ευρωπαϊκών προϊόντων, οι οποίες σε πρώτη φάση αναμένεται να κοστίσουν περίπου 100 δισ. ευρώ σε εξαγωγές.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χώρα μας -και όχι μόνο- θα έχει ο τομέας του τουρισμού. Η Ευρώπη έχει μπει σε φάση συνεχούς επιβράδυνσης. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, η ευρωζώνη αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 1,1% για το 2025, ενώ η αυτοκινητοβιομηχανία έχει αρχίσει να κλονίζεται σε Γερμανία και Ιταλία. Η μείωση των διαθέσιμων εισοδημάτων θα χτυπήσει τον ελληνικό τουρισμό, καθώς οι περισσότεροι επισκέπτες προς τη χώρα μας είναι από την Ε.Ε., με όλους να εύχονται ο αντίκτυπος να είναι ο μικρότερος δυνατός.

Ολα αυτά ενώ η Ε.Ε. βρίσκεται σε κομβικό σημείο, καθώς θα πρέπει να πάρει γρήγορα αποφάσεις για επενδύσεις στις γραμμές που ορίζει η έκθεση Ντράγκι για επενδύσεις σε τομείς αιχμής και κοινή ευρωπαϊκή άμυνα.

Η Ελλάδα έχει ταχθεί σαφώς υπέρ της συνέχειας του Ταμείου Ανάκαμψης. Η έκθεση Ντράγκι, η οποία συντάχθηκε ακριβώς για να δώσει κατεύθυνση για το πώς πρέπει να κινηθεί η Ευρώπη, παραμένει επίκαιρη αλλά αναξιοποίητη.

Ενα δεύτερο μεγάλο θέμα, υψηλού ενδιαφέροντος για την Ελλάδα, το οποίο είχε ανοίξει πριν από τις ευρωεκλογές και μένει χωρίς συνέχεια, είναι η συζήτηση για μια κοινή προσπάθεια στην άμυνα και την ασφάλεια.

Η συζήτηση -και σε αυτό το θέμα- είχε ξεκινήσει πριν από τις ευρωεκλογές, είχε πολλά κεφάλαια που δεν έχουν ακόμη γεμίσει και βρήκε εμπόδιο στη χρηματοδότηση. Τούτο, διότι άλλη μία φορά η Γερμανία δεν ήθελε να ακούσει για χρηματοδότηση του όλου εγχειρήματος μέσω ευρωομολόγων.

Αμυνα

Την ίδια ώρα, η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέκτησε πρόσφατα έναν ειδικό επίτροπο για την Αμυνα, ο οποίος, τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα, μάλλον δεν θα έχει αντικείμενο. Οι απαραίτητες συναντήσεις για κοινή δράση θα αναβληθούν μέχρι να υπάρξει νέα κυβέρνηση στη Γερμανία, με την ευχή το πρόβλημα ηγεσίας να ξεπεραστεί και στη Γαλλία. Αρα, εξελίξεις για την ευρωπαϊκή άμυνα δεν αναμένεται να έχουμε πριν από το 4ο τρίμηνο του 2025. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα πρέπει να είναι άμεσες, καθώς ο Τραμπ έχει απειλήσει ότι η Αμερική θα αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ, αν δεν εκπληρώνεται ο κανόνας της ελάχιστης αμυντικής δαπάνης στο 2% του ΑΕΠ για τα ευρωπαϊκά μέλη της Συμμαχίας. Πρόσφατα, βέβαια, ανέβασε τον πήχη στο 5% του ΑΕΠ.

ΑΝΗΣΥΧΙΑ

Ορατός ο κίνδυνος για νέα κρίση χρέους

Μια νέα αύξηση του πληθωρισμού θα έχει ως αποτέλεσμα να κινητοποιήσει και την ΕΚΤ, η οποία, ως γνωστόν, εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα πρέπει να προσγειωθεί σταδιακά στο 2% μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου του 2025. Αν, όμως, έχουμε νέα άνοδο λόγω της διολίσθησης του ευρώ έναντι του δολαρίου, θα πρέπει να ανακατευθύνει τη νομισματική της πολιτική, ανάλογα με τις εξελίξεις.

Αν, όμως, τα επιτόκια του ευρώ παραμείνουν στο 3% -ή κάπου εκεί κοντά- για πολύ καιρό, θα πλήξουν την ούτως ή άλλως ισχαιμική ανάπτυξη της Ε.Ε., με όσες συνέπειες μπορεί να έχει αυτό στην ανάπτυξη και της Ελλάδας.

Επίσης, με εξαίρεση την Ελλάδα, η οποία βρίσκεται σε ειδικό καθεστώς σε ό,τι αφορά το χρέος της, η Γαλλία και πολύ περισσότερο η Ιταλία μπορεί να πυροδοτήσουν μια νέα κρίση χρέους, δημιουργώντας τεράστια διλήμματα και για την ίδια την ΕΚΤ, η οποία θα πρέπει να τετραγωνίσει τον κύκλο: Να στηρίξει την ανάπτυξη και παράλληλα να μειώσει τον πληθωρισμό.

 Η υπέρβαση

Εκτός από τις άμεσες συνέπειες που θα φανούν, η Ευρώπη θα πρέπει να καθορίσει την τακτική της, ώστε να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της απέναντι στην Κίνα και τις ΗΠΑ ανεξαρτήτως συνθηκών.

Στη σχετική έκθεσή του, ο Μάριο Ντράγκι, αφού περιγράφει μια δύσκολη κατάσταση για όλους τους τομείς αιχμής (ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, πρώτες ύλες), ζητά συγκεκριμένα βήματα σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις. Ζητά, λοιπόν, 800 δισ. ευρώ του χρόνου για να προχωρήσει ταχύτερα η πράσινη μετάβαση και 200 δισ. ευρώ περισσότερες επενδύσεις για να κλείσει το ψηφιακό χάσμα με ΗΠΑ και Κίνα. Τα χρήματα αυτά δεν είναι διαθέσιμα σε όλες τις χώρες. Συνεπώς, θα πρέπει να εξεταστεί η έκδοση ευρωομολόγων, όπως έγινε με το Ταμείο Ανάκαμψης. Διαφορετικά, ακόμη και χωρίς την ηγεσία Τραμπ στις ΗΠΑ, η Ε.Ε. -και η Ελλάδα κατ’ επέκταση- θα συνεχίσει να χάνει έδαφος σε σχέση με τους άμεσους ανταγωνιστές της.

Ειδήσεις σήμερα

H μάχη του κέντρου – Νέα ήττα για τον Ανδρουλάκη

Φαβορί και αουτσάιντερ για Προεδρία της Δημοκρατίας – Η ονοματολογία και η έκπληξη

Τα σημαντικότερα γεγονότα που έγιναν σαν σήμερα 12 Ιανουαρίου