Σε παγκόσμιο φόρουμ, το οποίο διεξήχθη στο Βερολίνο, με τίτλο «Βιώσιμη χρήση γης», οι υπουργοί Γεωργίας από 68 χώρες δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν αγροτικές πρακτικές που δεσμεύουν άνθρακα, βελτιώνουν την «υγεία» του εδάφους και την ικανότητα συγκράτησης νερού. Μία από τις πρακτικές που καλύπτει τις παραπάνω προϋποθέσεις και παράλληλα θα μπορούσε να δώσει καλά αποτελέσματα για τον παραγωγό, το έδαφος και το περιβάλλον είναι η μέθοδος της μηδενικής κατεργασίας ή απευθείας σποράς, πιο γνωστή ως «no till». Ισως το πιο σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι το αδιατάρακτο έδαφος (απουσία κατεργασίας) μπορεί να δεσμεύει άνθρακα και δεν τον απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα, συμβάλλοντας έτσι στην ανθρακοδεσμευτική γεωργία.

Με τη μέθοδο της μηδενικής κατεργασίας δεν γίνεται αναμόχλευση του εδάφους και σε αροτριαίες καλλιέργειες η μόνη παρέμβαση είναι η διάνοιξη του αυλακίου για την τοποθέτηση του σπόρου. Σε αυτή τη μέθοδο, στην επιφάνεια του αγρού παραμένει το 100% από τα φυτικά υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας. Σε ό,τι αφορά στον έλεγχο των ζιζανίων, αυτός διενεργείται πριν ή μετά τη σπορά με επιλεκτική ζιζανιοκτονία.

Για τη σπορά χρησιμοποιούνται ειδικές μηχανές που έχουν τη δυνατότητα να τοποθετήσουν και να καλύψουν τους σπόρους μέσα από τα φυτικά υπολείμματα. Οι συγκεκριμένες σπαρτικές είναι εξοπλισμένες με ειδικό δίσκο, «σκίζουν» το έδαφος και τοποθετούν το σπόρο χωρίς ανατάραξη του εδάφους. Ταυτόχρονα, τοποθετούν το λίπασμα και το φυτοπροστατευτικό σκεύασμα. Σε ό,τι αφορά στα φυτικά υπολείμματα, αυτά δεν αποτελούν πρόβλημα διότι υπάρχουν κατάλληλα εξαρτήματα που τα απομακρύνουν από τη «γραμμή» σποράς. Η «εισχώρηση» του δίσκου κοπής στο σκληρό, ακαλλιέργητο έδαφος γίνεται με τη «βοήθεια» βαρέος τύπου ελατηρίων, τα οποία μπορούν να ασκήσουν με αρκετά κιλά πίεση. Επίσης, αυτού του τύπου οι σπαρτικές είναι πιο ενισχυμένες και πιο βαριές από τις συμβατικές. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατες πληροφορίες, υπάρχουν περίπου δέκα παραγωγοί που είναι κάτοχοι σπαρτικών μηχανών «no till».

Μπορούμε να σπείρουμε χειμερινές καλλιέργειες, αλλά και εαρινές. Δύναται να εφαρμοστεί και σε δενδροκομικές καλλιέργειες και αμπελώνες. Είναι η μέθοδος που ανταποκρίνεται καλύτερα με τα χαρακτηριστικά που επιδιώκει η γεωργία συντηρήσεως, προσφέροντας τις μέγιστες δυνατότητες συντήρησης της γονιμότητας του εδάφους. Η συγκεκριμένη μέθοδος εφαρμόζεται εδώ και χρόνια σε χώρες όπως: Βραζιλία, Αυστραλία, Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και στην Ευρώπη.

Βέβαια, υπάρχουν καλλιεργητές σε όλο τον κόσμο που επιλέγουν να ακολουθήσουν την πρακτική των συστημάτων μειωμένης κατεργασίας. Χαρακτηριστικό τους είναι ότι θα πρέπει τουλάχιστον το 30% των φυτικών υπολειμμάτων από την προηγούμενη καλλιέργεια να παραμείνει στην επιφάνεια του αγρού. Με τη συγκεκριμένη πρακτική, η κατεργασία γίνεται κυρίως με γεωργικά μηχανήματα, τα οποία διαθέτει η πλειονότητα των αγροτών. Δεν συνiστάται όργωμα με υνάροτρο-δισκάροτρο.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Αμερικανική Γεωργική Σχολή έχει προχωρήσει σε συνεργασία με το τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με σκοπό να ενημερώσει και να εκπαιδεύσει τους μαθητές της στα παραπάνω καλλιεργητικά συστήματα. Επίσης, για την επίτευξη του ίδιου στόχου υπάρχει γόνιμη συνεργασία με την Εταιρία Προώθησης Αειφόρων Καλλιεργητικών Συστημάτων (ΕΠΑΚΣ). Σε κάθε σχολική χρονιά, κυρίως οι μαθητές της Γ’ τάξης του Επαγγελματικού Λυκείου, οι οποίοι ακολουθούν την ειδικότητα της Φυτικής Παραγωγής, διδάσκονται τις συγκεκριμένες πρακτικές, καθώς υλοποιούνται σχετικά πειράματα στο campus της σχολής. Αποτέλεσμα των προσπαθειών ήταν η αγορά μιας τέτοιας σπαρτικής μηχανής από τα αδέλφια Παρλαντζά, οι οποίοι είναι απόφοιτοι του ΕΠΑΛ της σχολής.

Τα οφέλη της μηδενικής κατεργασίας

• Μείωση συμπίεσης εδάφους.
• Μείωση στον πληθυσμό των ζιζανίων.
• Αύξηση οργανικής ουσίας στο έδαφος.
• Αύξηση στη βιοποικιλότητα του εδάφους.
• Ομοιόμορφο φύτρωμα.
• Σταθερό βάθος σποράς.
• Μείωση ενέργειας και εξοπλισμού.
• Δέσμευση άνθρακα στο έδαφος.
• Μείωση διάβρωσης εδάφους.
• Προστασία δομής εδάφους.
• Εξοικονόμηση χρόνου.
• Βελτίωση της δομής και των φυσικών χαρακτηριστικών.
• Συμβολή στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
• Περιορισμός της ρύπανσης των υδάτων.
• Περιορισμός των επιπτώσεων από ραγδαία καιρικά φαινόμενα.
• Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, των αποσβέσεων του εξοπλισμού, του κόστους λίπανσης, άρδευσης και φυτοπροστασίας
• Αύξηση της ακαθάριστης προσόδου