Στην πρώτη περίπτωση, προϋπόθεση της συμμετοχής του Ταμείου θα είναι η αποδοχή των εισηγήσεών του για περαιτέρω περικοπές στα αφορολόγητα όρια εισοδήματος των μισθωτών, των συνταξιούχων και των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, στις φοροαπαλλαγές και τις συντάξεις, ενώ στη δεύτερη περίπτωση τα ίδια αυτά επώδυνα μέτρα θα τα επιβάλει στη χώρα μας η ηγεμονεύουσα στους ευρωπαϊκούς «θεσμούς» Γερμανία, διά του υπουργού των Οικονομικών της Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και διά του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρένγκλινγκ, οι οποίοι θα αναλάβουν πλέον κατ’ αποκλειστικότητα να παίζουν το ρόλο του σκληρού και αμετακίνητου πιστωτή.

Η επιβολή των νέων σκληρών μέτρων είναι, σε κάθε περίπτωση, αναπόφευκτη, όπως προκύπτει από τα όσα διεμήνυσε δημοσίως προς την ελληνική κυβέρνηση την περασμένη εβδομάδα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών. Ούτε λίγο ούτε πολύ ο κ. Σόιμπλε ξεκαθάρισε ότι ακόμη κι αν το ΔΝΤ αποχωρήσει οριστικά από το ελληνικό πρόγραμμα θα χρειαστεί επαναδιαπραγμάτευση από μηδενική βάση τόσο των όρων συνέχισης της δανειακής χρηματοδότησης του ελληνικού προγράμματος όσο και του «περιεχομένου» του ίδιου του προγράμματος, με περισσότερες διασφαλίσεις και με διαδικασίες που θα απαιτούν την έγκριση του γερμανικού κοινοβουλίου. Ολες αυτές οι επισημάνσεις του Γερμανού υπουργού εκπέμπουν σαφέστατο μήνυμα προς την κυβέρνηση της χώρας μας ότι τυχόν οριστική αποχώρηση του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα θα γλιτώσει από την αδιαλλαξία και την αυστηρότητα των πιστωτών της.

Η κυβέρνηση κατέβαλε, από την πλευρά της, μια αγωνιώδη επικοινωνιακή προσπάθεια να μεταφράσει κατά το δοκούν τα όσα ανέφερε ο Β. Σόιμπλε, επισημαίνοντας ότι ο Γερμανός υπουργός πουθενά δεν αναφέρεται σε 4ο Μνημόνιο και κάνει λόγο για «νέο πρόγραμμα», διαβεβαιώνοντας ότι δεν θα ληφθούν πρόσθετα μέτρα. Μάλιστα, έφθασε στο σημείο να χαρακτηρίζει «καλοδεχούμενη» τη συνέχιση του προγράμματος χωρίς το ΔΝΤ, «αρκεί οι πρωτοβουλίες και οι αποφάσεις να παρθούν γρήγορα»! Ωστόσο, με την προσέγγιση αυτή η κυβέρνηση απλώς απέδειξε ότι βλέπει το δέντρο και χάνει το δάσος. Ο Γερμανός υπουργός και απόλυτος κυρίαρχος του Eurogroup δεν άφησε κανένα περιθώριο για λύση-εξπρές, εάν τελικά το ΔΝΤ αποχωρήσει από την Ελλάδα, καθώς ξεκαθάρισε ότι «θα απαιτηθούν νέες διαπραγματεύσεις», αποτελεσματικότερη επιβολή όσων συμφωνήθηκαν και έγκριση της νέας συμφωνίας από το γερμανικό κοινοβούλιο.

Οι νέες διαπραγματεύσεις θα είναι εξ ορισμού χρονοβόρες, η έγκριση του γερμανικού κοινοβουλίου κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι, ενώ επιπλέον θα απαιτηθεί η συγκατάθεση και των υπόλοιπων κοινοβουλίων της ευρωζώνης, την ώρα που το ολλανδικό και το γαλλικό θα διαλυθούν σύντομα λόγω εκλογών. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι ο Β. Σόιμπλε δεν μιλάει για μια απλή αντικατάσταση του ΔΝΤ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (EMΣ), του οποίου ο ρόλος θα ενισχυθεί, αλλά για μια νέα συμφωνία, που θα διασφαλίζει ότι θα τηρηθούν τα συμφωνηθέντα, όπως η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ το 2018 και για μια πενταετία τουλάχιστον. Για να γίνει κάτι τέτοιο, όμως, ο μόνος τρόπος είναι να ληφθούν πρόσθετα μέτρα.

Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών έχει ήδη αρχίσει στο παρασκήνιο να συζητά το εύρος των νέων δημοσιονομικών μέτρων που θα απαιτηθούν για την περίοδο 2018-2020, αποδεχόμενη αυτή τη στιγμή μικρότερο σε αποδοτικότητα «πακέτο» ύψους 2-2,5 δισ. ευρώ, από το extra large «πακέτο» των 4,5 δισ. ευρώ που έχει εισηγηθεί το ΔΝΤ.

Η εξοικονόμηση των 2-2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ εξετάζεται να προκύψει από την εφαρμογή των ακόλουθων μέτρων:

1. Μείωση του αφορολογήτου ορίου εισοδήματος των μισθωτών, των συνταξιούχων και των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών κοντά στα 7.000 ευρώ, από τα επίπεδα των 8.636 έως 9.545 ευρώ που βρίσκεται σήμερα. Ειδικότερα, εξετάζεται σενάριο που προβλέπει την περικοπή του αφορολογήτου για τους άγαμους χωρίς παιδιά μισθωτούς, συνταξιούχους και κατά κύριο επάγγελμα αγρότες από τα 8.636 ευρώ στα 6.818 ευρώ, μέσω της μείωσης της έκπτωσης φόρου από το επίπεδο των 1.900 ευρώ στο επίπεδο των 1.500 ευρώ. Από κει και πέρα, για όσους βαρύνονται με 1 ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα το αφορολόγητο θα κλιμακώνεται σε λίγο πιο υψηλά επίπεδα και συγκεκριμένα μεταξύ 7.000 και 8.500 ευρώ.

Σε μια τέτοια περίπτωση, ακόμη και χαμηλόμισθοι που λαμβάνουν καθαρά ποσά της τάξεως των 500 ευρώ το μήνα, καθώς και δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι με μηνιαίες αποδοχές ύψους τουλάχιστον 584 ευρώ θα κληθούν να πληρώσουν φόρο εισοδήματος. Οι περισσότεροι δε από τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες με ετήσια εισοδήματα άνω των 7.000 ευρώ θα χρεωθούν σε ετήσια βάση με επιπλέον φόρο εισοδήματος ύψους 400 ευρώ έκαστος.

2. Περικοπές και καταργήσεις φοροαπαλλαγών. Προκρίνεται η κατάργηση της έκπτωσης 1,5% επί της μηνιαίας παρακράτησης φόρου εισοδήματος επί των μισθών και των συντάξεων και η κατάργηση της έκπτωσης από το φόρο εισοδήματος του 10% των εξόδων για ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη η οποία χορηγείται σε περίπτωση που τα έξοδα αυτά ξεπερνούν το 5% του συνολικού ετήσιου ατομικού εισοδήματος. Επιπλέον, εξετάζονται μειώσεις στα αφορολόγητα όρια για μεταβιβάσεις πρώτης κατοικίας, γονικές παροχές, δωρεές και κληρονομιές περιουσιών και καταργήσεις απαλλαγών από τη φορολόγηση βάσει τεκμηρίων διαβίωσης.

3. Αύξηση του μεσαίου συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 14% ή ακόμη και στο 15%. Τυχόν εφαρμογή του μέτρου αυτού θα έχει ως συνέπεια να σημειωθούν ανατιμήσεις σε βασικά είδη διατροφής, όπως τα νωπά κρέατα, τα ψάρια, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα λαχανικά και τα βρώσιμα φρούτα, τα δημητριακά, τα άμυλα και τα προϊόντα αλευροποιίας, το ελαιόλαδο, τα παρασκευάσματα για τη διατροφή των παιδιών, το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα φυσικά νερά, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα είδη και οι συσκευές ορθοπεδικής, οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και ύδρευσης, καθώς και οι υπηρεσίες διαμονής σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα.

4. Ψαλίδισμα της «προσωπικής διαφοράς» στις κύριες συντάξεις με έμφαση στις υψηλότερες. Πρόκειται για το ποσό που παραμένει ενσωματωμένο στις κύριες συντάξεις ως διαφορά μεταξύ του επιπέδου στο οποίο είχαν διαμορφωθεί πριν από την εφαρμογή της ασφαλιστικής … «μεταρρύθμισης» Κατρούγκαλου και του επιπέδου στο οποίο μειώθηκαν μετά τον επανυπολογισμό τους που έγινε με τη… «μεταρρύθμιση» Κατρούγκαλου.

Τα εναλλακτικά σενάρια που εξετάζονται από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης περιλαμβάνουν είτε και τα τέσσερα παραπάνω μέτρα μαζί είτε τουλάχιστον τρία, με περισσότερο πιθανά τη μείωση του αφορολογήτου, τις περικοπές των φοροαπαλλαγών και την αύξηση του μεσαίου συντελεστή ΦΠΑ. Η περικοπή της «προσωπικής διαφοράς» των κύριων συντάξεων, έστω και μερική, συγκεντρώνει πολύ λιγότερες πιθανότητες.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΛΑΙΤΣΑΚΗΣ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής