Με συνέντευξή του στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής αναλύει πώς πιθανόν σχετίζεται ο κορονοϊός με την ηπατίτιδα, ενώ προβλέπει ότι η πανδημία δεν θα πιέσει σημαντικά το ΕΣΥ ξανά από το φθινόπωρο. Υπάρχει, όμως, και το δυσμενές σενάριο για νέα πιο μεταδοτικά και πιο επικίνδυνα στελέχη του πανδημικού ιού.

Υπάρχουν νεότερα δεδομένα σχετικά με την ανεξήγητη ηπατίτιδα σε μικρά παιδιά;

Επί του παρόντος, έχουν αναφερθεί περίπου 230 περιστατικά σε 20 χώρες, εκ των οποίων 145 στο Ηνωμένο Βασίλειο, 20 στην Αμερική και μικρά νούμερα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.

Η χρονική συγκυρία με την πανδημία είναι τυχαία ή ενδέχεται ο κορονοϊός να έχει κάποια σχέση με αυτήν την κεραυνοβόλο έκφραση της ηπατίτιδας;

Υπάρχουν αναφορές στη βιβλιογραφία για κάποια περιστατικά ηπατίτιδας ύστερα από λοίμωξη με κορονοϊό στο διάστημα της πανδημίας, σε μικρά παιδιά. Ομως, αυτήν τη στιγμή δεν έχουμε ακόμα εικόνα εάν όλα τα παιδιά που εμφάνισαν αυτήν την αδιευκρίνιστης αιτιολογίας ηπατίτιδα είχαν κολλήσει παλαιότερα κορονοϊό. Δεδομένου όμως πως κάποια από αυτά τα παιδιά είχαν ιστορικό μόλυνσης με κορονοϊό και κάποια όταν εισήχθησαν είχαν ενεργή μόλυνση με αδενοϊό 41, εξετάζεται η συσχέτιση των δύο ιών με τα περιστατικά.

Ακούμε πως οι ειδικοί προσανατολίζονται προς τη λοίμωξη από αδενοϊό σε έδαφος αυξημένης ευαισθησίας. Σε ποιες πιθανές αιτίες καταλήγει η επιστημονική κοινότητα;

Θα μπορούσε να ευθύνεται η προηγούμενη έκθεση στον κορονοϊό ή κάποια άλλη λοίμωξη, μια ταυτόχρονη λοίμωξη αδενοϊού με κορονοϊό ή και μια νέα παραλλαγή αδενοϊού. Επίσης, εξετάζεται και η πιθανότητα να υπάρχει κάποιο διαφορετικό παθογόνο, που είτε δρα μόνο του είτε ως ταυτόχρονη λοίμωξη με αδενοϊό ή/και κορονοϊό, ή ακόμα και μια νέα παραλλαγή του κορονοϊού.

Πού οφείλεται μια πιθανή αυξημένη ευαισθησία και γιατί συναντάται στα παιδιά;

Η πλειονότητα των περιστατικών απαντάται σε παιδιά κάτω των 5 ετών που δεν έχουν εμβολιαστεί για τον κορονοϊό. Η αυξημένη ευαισθησία λόγω της μικρότερης έκθεσης των πολύ μικρών παιδιών σε κοινούς αναπνευστικούς ιούς, για παράδειγμα, εξετάζεται, αλλά παράλληλα εκφράζονται και αμφιβολίες. Ο λόγος είναι ότι, όπως ανέφερα, ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων εντοπίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, που δεν έχει πολιτική μηδενικής διασποράς και που, επίσης, τα παιδιά δεν φορούσαν μάσκες στα σχολεία όπως σε άλλες χώρες. Στον αντίποδα, ο αριθμός κρουσμάτων σε χώρες που εφάρμοσαν πολύ αυστηρά μέτρα και πολιτική μηδενικής διασποράς του κορονοϊού είναι πάρα πολύ μικρός.

Στην Ελλάδα δεν γίνονται μεταμοσχεύσεις ήπατος σε μικρά παιδιά. Το Εθνικό Σχέδιο Μεταμοσχεύσεων, που έχει διαμορφωθεί με επικεφαλής εσάς τον ίδιο και τον καθηγητή Βασίλη Παπαλόη, περιλαμβάνει αυτήν τη δυνατότητα για το μέλλον;

Δεν γίνονται μεν μεταμοσχεύσεις, αλλά, εάν χρειαστεί, μέσω της συνεργασίας με την Ιταλία μπορεί να γίνει ταχύτατα μεταφορά των παιδιών που θα χρειαστούν μεταμόσχευση. Το Εθνικό Σχέδιο για τις μεταμοσχεύσεις που εκπόνησα σε συνεργασία με τον καθηγητή του Imperial College, Βασίλειο Παπαλόη, εμπεριέχει πολύ συγκεκριμένες προτάσεις και για την ενίσχυση και την αναβάθμιση των υπαρχουσών υπηρεσιών. Η υλοποίηση του σχεδίου θα εξασφαλίσει στη χώρα μας επαρκείς υποδομές για τις μεταμοσχεύσεις ήπατος ενηλίκων και παίδων.

 Πώς νομίζετε ότι θα τελειώσει η πανδημία; Οταν θα έχουμε τα εμβόλια για τις νέες παραλλαγές;

Για να ελέγξουμε πλήρως την πανδημία χρειαζόμαστε μια λύση όχι μόνο για την προστασία από τη βαριά νόσηση αλλά και για την ήπια και για τη μετάδοση. Τα εμβόλια που έχουμε τώρα, ναι, μας προστατεύουν από τη σοβαρή νόσηση και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά ως προς αυτό. Αλλά, για να μπλοκάρουμε πλήρως τις λοιμώξεις, χρειαζόμαστε εμβόλια που ενεργούν και στο σημείο όπου ο ιός έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με το σώμα μας. Δηλαδή, να μπορούσαμε με ένα σκεύασμα να ψεκάζουμε το εμβόλιο στα ρουθούνια της μύτης στο σπίτι. Υπάρχουν οκτώ ρινικά εμβόλια σε επίπεδο κλινικών μελετών και τρία σε κλινικές δοκιμές φάσης 3, τα οποία δοκιμάζονται σε πολυπληθείς ομάδες ανθρώπων. Η διαφορά μεταξύ των ενέσιμων και των ρινικών εμβολών είναι πως τα πρώτα είναι πιο ανεπαρκή στο να επάγουν προστατευτική ανοσία στον βλεννογόνο της μύτης, τα δεύτερα φαίνεται πως προκαλούν και βλεννογονικές και συστημικές αποκρίσεις. Βέβαια, θα περιμένουμε τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών για να δούμε αν τα εμβόλια είναι και ασφαλή και αποτελεσματικά ως προς την προστασία από τη λοίμωξη και την ασθένεια. Εάν αυτό ισχύει, πέρα από την προφανή ευκολία χρήσης, ίσως στο μέλλον να χρησιμοποιούνται και ως ενισχυτικά των υπαρχόντων εμβολίων.

Οσον αφορά στην 4η δόση για τους πολίτες κάτω των 60 ετών, βλέπετε να γίνεται το αμέσως επόμενο διάστημα ή το φθινόπωρο και γιατί;

Ξέρουμε πως η τέταρτη δόση μειώνει την πιθανότητα ήπιας λοίμωξης από τον κορονοϊό. Αλλά το πιο σημαντικό είναι η προστασία από τη σοβαρή νόσο. Και αυτό επιτυγχάνεται αποτελεσματικά ήδη με την τρίτη δόση. Επιπλέον, αυτό που ξέρουμε από τις δημοσιευμένες επιστημονικές μελέτες είναι πως ναι μεν η τρίτη δόση ενισχύει την άμυνά μας όσον αφορά στη σοβαρή νόσο, αλλά δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τους εμβολιασμένους με βάση το ιστορικό τους και το αν ανήκαν στις ευάλωτες κατηγορίες. Εννοώ, δηλαδή, πως ακόμα δεν είναι σαφές αν, για παράδειγμα, οι κάτω των 50 ετών που είναι υγιείς θα ωφεληθούν άμεσα από μία ακόμη αναμνηστική δόση.

Συνεχίζοντας στο θέμα της πανδημίας, ποιες είναι οι εκτιμήσεις για το καλοκαίρι; Θα βρίσκεται η Ελλάδα σε φάση διαχειρίσιμη; Αναμένουμε νέα, σημαντική, έξαρση το φθινόπωρο;

Οχι μόνο η Ελλάδα, αλλά οι περισσότερες χώρες αλλάζουν πλέον στρατηγική. Δηλαδή, από προσπάθεια μείωσης της διασποράς, που ήταν η αρχική προσέγγιση, σε αντιμετώπιση της λοίμωξης όσων και εάν νοσούν. Αυτό συμβαίνει γιατί η πανδημία είναι σε ύφεση παγκοσμίως, κυρίως επειδή πλέον έχουμε εμβόλια και θεραπευτικά μέσα. Για τον ίδιο λόγο έχουν μειωθεί κατά πολύ τα κρούσματα και οι θάνατοι σε σύγκριση με τον Ιανουάριο στις περισσότερες χώρες του πλανήτη. Αυτό συμβαίνει γιατί έχει αυξηθεί ο αριθμός των εμβολιασθέντων και όσων έχουν νοσήσει. Το φθινόπωρο είναι πολύ πιθανό να έχουμε έξαρση της πανδημίας, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από την εμβολιαστική κάλυψη και την ανοσία σε επίπεδο γενικού πληθυσμού λόγω της έκθεσης στον ιό τους επόμενους μήνες. Δεν αναμένω όμως να δούμε μεγάλη πίεση στο σύστημα Υγείας. Το δυσμενές σενάριο θα ήταν να έχουμε νέα στελέχη του ιού που είναι ταυτόχρονα πιο μεταδοτικά και πιο επικίνδυνα, ενώ το ευνοϊκό θα ήταν να εξασθενήσει ο ιός και να προκαλεί πιο ήπια νόσο. Ομως, δεν γνωρίζουμε ακόμα ούτε και μπορούμε να προβλέψουμε προς ποια κατεύθυνση θα εξελιχθεί ο ιός τους επόμενους μήνες.

Οι υγειονομικές προκλήσεις είναι αλλεπάλληλες. Δύο χρόνια έχουμε πανδημία, ξαφνικά μια ανεξήγητη ηπατίτιδα οδηγεί μικρά παιδιά ακόμη και σε μεταμόσχευση, εμφανίστηκε ένα νέο στέλεχος της γρίπης των πτηνών. Υπάρχει εξήγηση για τις συνεχόμενες «απειλές»; Θα έχουμε ακόμη περισσότερες τα επόμενα χρόνια;

Η αδιευκρίνιστη ηπατίτιδα στα παιδιά ακούγεται απειλητική, αλλά θα πρέπει να έχουμε στον νου μας τον ρυθμό αύξησης αυτών των περιστατικών. Δηλαδή, το πόσα παιδιά, τελικά, στον πλανήτη νόσησαν σοβαρά. Σαφώς και πρέπει να βρούμε την αιτία της νόσου, αλλά, όπως σε όλες τις αδιευκρίνιστες εξάρσεις, πρέπει να δίνουμε και τον απαραίτητο χρόνο στους επιστήμονες να συλλέγουν και να αναλύουν τα δεδομένα σωστά. Οπως θα θυμάστε, κατά τη διάρκεια της πανδημίας είδαμε και άλλες φορές αντίστοιχες εξάρσεις, που, όμως, τελικά, δεν δημιούργησαν πρόβλημα. Το είδαμε με τις αναφορές θανάτων ηλικιωμένων στην αρχική φάση των παγκόσμιων εμβολιασμών, που τελικά δεν συσχετίστηκαν με το εμβόλιο. Οπως το είδαμε και με τις μετρημένες, τελικά, θρομβώσεις σε κάποιους έπειτα από εμβολιασμούς. Είδαμε τον κορονοϊό να περνάει και στα ζώα. Δεν ήρθε όμως από εκεί κάποια μετάλλαξη, τελικά. Θέλω να πω, δηλαδή, πως υγειονομικές απειλές θα συνεχίσουν να υπάρχουν και στο μέλλον. Αλλά οι λόγοι που θα αυξηθούν δεν σχετίζονται με την πανδημία αλλά με τον τρόπο που επηρεάζουν η αύξηση του πληθυσμού, η τεχνολογία και η κλιματική αλλαγή τον πλανήτη. Η λύση είναι η πρόληψη για την αποκλιμάκωση των προβλημάτων που μπορούμε ήδη να προβλέψουμε, η συνεργασία χωρών και η συναίνεση σε παγκόσμιο επίπεδο για τη συστημική αντιμετώπιση των υγειονομικών απειλών που θα αναδυθούν στο μέλλον.

Ειδήσεις σήμερα

Σοκ στη Μονεμβασιά: Εν ψυχρώ δολοφονία – Οδηγός αγροτικού παρέσυρε και σκότωσε δύο ηλικιωμένους που επέβαιναν σε μοτοσυκλέτα

Πάτρα: Ψάχνουν ίχνη κεταμίνης και στη Μαλένα

Μητσοτάκης: Τρεις κινήσεις ματ με το βλέμμα στις κάλπες του 2023

Κικίλιας στον Ε.Τ.: Τουρισμός 12 μηνών και ανάδειξη νέων προορισμών