Εν μέσω πανδημίας, κρίνεται απαραίτητη η καταγραφή των εμβολιαζόμενων, πυροδοτώντας όμως τη διαμάχη σχετικά με τα «διαβατήρια ανοσίας» και πώς αυτά θα μας συντροφεύσουν στη μετά-Covid εποχή.

Στον ευρωπαϊκό χώρο, την αρχή έκανε η Γαλλία που προωθεί σχετικό νομοσχέδιο, το οποίο ανοίγει τον δρόμο για τη χρήση των «διαβατηρίων εμβολίων». Η Ισπανία, από την άλλη, αποφάσισε να καταγράφει σε ειδικό μητρώο όσους πολίτες μπορούν, αλλά αρνούνται να εμβολιαστούν. Ο υπουργός Υγείας, Σαλβαδόρ Ιγια ανακοίνωσε πως το μητρώο θα μοιράζεται και με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όμως δεν θα δημοσιοποιηθεί και δεν θα προωθείται στους εργοδότες.

Ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός, όμως πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν πως το πιστοποιητικό θα συνέβαλε θετικά στη νέα κανονικότητα. Ο Φραν Ουλριχ Μοντγκόμερι, διευθυντής του Διεθνούς Ιατρικού Συνδέσμου και ο Τόμας Μέρτενς, ιολόγος και επικεφαλής της Επιτροπής Εμβολιασμού στη Γερμανία, υποστηρίζουν πως όσοι έχουν εμβολιαστεί θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν κάποια στιγμή το «διαβατήριο εμβολίου» για να έχουν πρόσβαση σε πτήσεις, εστιατόρια, συναυλίες και κινηματογράφους. Η γερμανική κυβέρνηση διά στόματος του υπουργού Εσωτερικών Χερστ Ζεεχόφερ έχει ξεκαθαρίσει πως δεν θα υπάρξει ειδική μεταχείριση σε όσους εμβολιαστούν, όμως δεν θα εμποδίσει ιδιωτικές πρωτοβουλίες.

Αρκετές αμερικανικές εταιρίες ξεκίνησαν να δημιουργούν διαδικτυακά συστήματα, που επιτρέπουν στους χρήστες να καταχωρούν τις πληροφορίες εμβολιασμού τους, ασχέτως με τους κανονισμούς της πολιτείας. Ο τεχνολογικός κολοσσός IBM δημιούργησε το «Ψηφιακό Πιστοποιητικό Υγείας» ώστε οι οργανισμοί να μπορούν να πιστοποιούν τα υγειονομικά στοιχεία των εργαζομένων, των πελατών και των επισκεπτών που εισέρχονται στις εγκαταστάσεις τους, βάσει των κριτηρίων που θέτουν οι ίδιοι οι οργανισμοί.

Στην ίδια λογική, ο νέος υπουργός Εμβολίου στη Βρετανία, Ναντίμ Ζαχάουι προκάλεσε έντονες συζητήσεις στη χώρα όταν δήλωσε πως οι πολίτες που θα αρνηθούν να κάνουν το εμβόλιο μπορεί να δουν την κανονική ζωή τους να περιορίζεται καθώς μπαρ, εστιατόρια, κινηματογράφοι και αθλητικές εγκαταστάσεις θα μπορούσαν να εμποδίσουν την είσοδο σε εκείνους που δεν έχουν αποδείξεις ότι έχουν εμβολιαστεί.

Η Κίνα ήδη από τον Φεβρουάριο έχει εισαγάγει σε περίπου 200 χώρες το υγειονομικό διαβατήριο, ένα «σύστημα χρωμάτων» που καθορίζει ποιοι μπορούν να μετακινηθούν και ποιοι όχι. Οι τοπικές Αρχές εισήγαγαν λογισμικό σε εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων ή πλατφόρμες διαδικτυακών αγορών που χρησιμοποιούν ένα δισεκατομμύριο πολίτες. Βάσει των στοιχείων που καταχωρούνται το λογισμικό καθορίζει με το αντίστοιχο χρώμα αν ο χρήστης είναι πιθανό να μεταδώσει (κόκκινο/πορτοκαλί) ή όχι τον ιό (πράσινο). Μόνο στην τελευταία περίπτωση ο χρήστης μπορεί να ταξιδέψει.

 Οι αεροπορικές

Τον Νοέμβριο η Διεθνής Ενωση Αεροπορικών Μεταφορών (IATA) ανακοίνωσε πως βρίσκεται στην τελική φάση ανάπτυξης μιας εφαρμογής «ψηφιακού διαβατηρίου» για κινητές συσκευές, που θα ενημερώνει τις αεροπορικές εταιρίες αν οι διεθνείς ταξιδιώτες έχουν εμβολιαστεί κατά του κορονοϊού. Η αυστραλιανή αεροπορική εταιρία Qantas έχει ήδη ανακοινώσει ότι η επιβίβαση στα αεροπλάνα θα γίνεται με την απαίτηση «διαβατηρίου εμβολιασμού» για διεθνείς ταξιδιώτες, από το επόμενο έτος, κίνηση που αναμένεται να ακολουθήσουν κι άλλες αεροπορικές.

Τα «ψηφιακά πιστοποιητικά εμβολιασμού» εξετάζει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος όμως απορρίπτει σε πρώτη φάση τα «διαβατήρια ανοσίας». Οι ειδικοί σημειώνουν πως τέτοιο «μοντέλα» εγκυμονούν πολλούς κινδύνους, δεδομένου ότι ιός είναι απρόβλεπτος. Οι επιστήμονες σημειώνουν πως ακόμη δεν γνωρίζουν ακριβώς πόσο καιρό διαρκεί η ανοσία κι έτσι τα «διαβατήρια εμβολιασμού» ίσως δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση της ασφάλειας.

Ηθικά ζητήματα

Τα «διαβατήρια ανοσίας» εγείρουν και ηθικά ζητήματα. Η Φρανσουάζ Μπεϊλίς, καθηγήτρια Φιλοσοφίας και Βιοηθικής στο καναδικό Πανεπιστήμιο Νταλουζί και η Νάταλι Κόφλερ, ιδρύτρια της πρωτοβουλίας «Editing Nature» και συνεργάτιδα της Ιατρικής Σχολής του αμερικανικού Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, τονίζουν ότι «ο περιορισμός των κινήσεων με βάση τη βιολογία απειλεί την ελευθερία, τη δικαιοσύνη και τη δημόσια υγεία».

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου