Η πρώτη στρατιωτική έκθεση συντάσσεται λίγες μόνο ημέρες μετά την εισβολή με τίτλο: «Εκθεσις αφορώσα εις την εφαρμοσθείσαν τακτικήν και την επιδειχθείσαν μαχητικήν αξίαν των εν Κύπρω εισβαλλουσών Τουρκικών Δυνάμεων, από της 20ής Ιουλίου και επέκεινα». Υπογράφεται από τον αρχηγό ΓΕΕΦ υποστράτηγο Ευθύμιο Καραγιάννη και τον τμηματάρχη του 2^ου ΕΓ/ΙΙ/ΓΕΕΦ Γ. Παπασταθόπουλο, που πρέπει να είναι και ο εισηγητής-συντάκτης της. Η έκθεση αυτή προτιμά τον εύκολο δρόμο καταγραφής των λαθών μόνο του αντιπάλου και της υποτίμησής του, μην εστιάζοντας στο τι προηγείται της εισβολής με την προσπάθεια εξαγωγής της ελληνικής χούντας στην Κύπρο.

Διαβάζοντάς την κάποιος νομίζει ότι οι Τούρκοι κάνουν μία αποτυχημένη απόβαση μην πετυχαίνοντας τον στόχο τους: «…διστακτικότητα χρησιμοποιήσεως των αρμάτων. Χρησιμοποιήθηκαν άρματα επί Πενταδάκτυλου, απέφευγαν τη χρήση τους εναντίον ΑΝΣΚ (Αντικειμενικού Σκοπού) όπου η αντιαρματική άμυνα ήταν σταθερή και συνεχής (…) ωδηγήθησαν επί των ΑΝΣΚ συντεταγμένα εις φάλαγγα κατά τριάδας λόγω αγνοίας των κανόνων ασφαλείας».

Σε 62 σελίδες

Μην καλύπτοντας τους παραλήπτες της η πρώτη, υποβάλλεται άμεσα δεύτερη έκθεση από το ΓΕΕΦ, η οποία μέσα σε 62 σελίδες καταγράφει τις απόψεις του επιτελείου εθνικής φρουράς Κύπρου: «Επί των διεξαχθεισών εν Κύπρω πολεμικών επιχειρήσεων από 20 Ιουλίου έως 18 Αυγούστου 1974 (Διαπιστώσεις, σχόλια, συμπεράσματα)». Οι προδιαγραφές σύνταξης της νέας έκθεσης που υπογράφεται εκ νέου από τον Ευθύμιο Καραγιάννη, την κάνουν εξ αρχής ημιτελή αφού από τις πρώτες λέξεις ξεκαθαρίζει ότι στόχος της είναι «….να προσδιορισθούν τυχόν διαπιστωθείσαι αδυναμίαι ή ελλείψεις εις το σύστημα αμύνης της Κύπρου, από αυστηρώς στρατιωτικής πλευράς». Δηλαδή ουσιαστικά επιβάλλει στους συντάκτες της να ασχοληθούν αποκλειστικά με το στρατιωτικό μέρος της εισβολής, μην αναφέροντας τι προηγείται στη Μεγαλόνησο πριν από τον «Αττίλα». Πώς όμως μπορεί να κριθούν αποσπασματικά στρατιωτικά γεγονότα, όταν ουσιαστικά η έκβαση των μαχών αυτών έχει κριθεί πριν από την εισβολή από εξωτερικούς παράγοντες οι οποίοι δεν αναφέρονται;

Πώς μπορεί να είναι αντικειμενική όταν οι μάχες μακαριακών και ΕΟΚΑ Β’ παρουσιάζονται απλώς ως «διαμάχες» δύο ισότιμων στρατοπέδων κι όχι ως υπονόμευση του νόμιμα εκλεγμένου ηγέτη της χώρας; Ή όταν ως αιτία χαλάρωσης της άμυνας της νήσου εμφανίζεται η μείωση της στρατιωτικής θητείας που εφαρμόζει ο Μακάριος και η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αντιμιλιταριστικού πνεύματος; Δυστυχώς, παρότι η Τουρκία «…ήρχισε να διαφαίνεται ότι επεδίωκε να εκμεταλλευτεί την σημειωθείσαν ενδοελληνικήν πολιτικήν κρίσιν εν Κύπρω…», στο νησί δεν κατανοούν το μέγεθος του κινδύνου, πιστεύοντας αρχικά ότι η ελληνική χούντα δεν θα τολμήσει να «πατήσει πόδι» στην Κύπρο και εν συνεχεία ότι η Τουρκία δεν θα πραγματοποιήσει τις απειλές της.

Φήμες και ελπίδες

Ετσι, η κυπριακή άμυνα αφήνεται στα χέρια του «Θεού της Ελλάδος» και των Αμερικανών, άλλοτε με φήμες («…ότι ο αμερικανικός παράγων ευνοεί τας εν Κύπρω πολιτικάς εξελίξεις δημιουργουμένου ούτω ενός αισθήματος ασφαλείας εξ εξωτερικής απειλής») κι άλλοτε με ελπίδες («…εκτιμάτο πως η επέμβασις του αμερικανικού παράγοντος θα απέτρεπε την εισβολήν»).

Κατά τα άλλα, το ήδη διαβρωμένο, λόγω των συνεχών εσωτερικών συγκρούσεων, ηθικό των μονάδων στην Κύπρο επιδεινώνεται μετά το πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου: «Η εμπλοκή της ΕΦ εις το πραξικόπημα επέδρασεν δυσμενώς επί του ηθικού των Μονάδων…». Ετσι, ενώ στην αρχή του «Αττίλα» η μαχητική αξία των μονάδων είναι καλή, στη διάρκεια της εισβολής, ενώ Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι διαθέτουν μεγάλο αριθμό ανδρών στις μονάδες τους, σύγχρονο οπλισμό, άριστες επικοινωνίες, καλή προπαρασκευή κ.λπ., στην άλλη πλευρά υπάρχει αντιπαλότητα μεταξύ Κυπρίων και Ελληνοκυπρίων.

Στο δεύτερο μέρος της έκθεσης περιγράφονται οι τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις από τη στιγμή της απόβασης με τη βοήθεια βρετανικού ελικοπτεροφόρου «…εγγύς των ακτών της Κυρήνειας πλην του βρετανικού, προσήγγισαν το προγεφύρωμα, απεβίβασαν στρατεύματα, άρματα, οχήματα και υλικά…». Την ίδια στιγμή το ΑΕΔ, πιστεύοντας πως πρόκειται για άσκηση, συνιστά αυτοσυγκράτηση: «…προκειμένου να διαπιστωθεί μήπως επρόκειτο διά ρίψιν εφοδίων και ουχί δι’ αλεξιπτωτιστάς».

«Μπαλάκι» οι ευθύνες

Γι’ άλλους η μάχη της Κύπρου χάθηκε, γι’ άλλους δεν δόθηκε ποτέ και γι’ άλλους συνεχίζεται. Οι στρατιωτικοί ρίχνουν την ευθύνη της εισβολής στους πολιτικούς, αυτοί στη δικτατορία, η τελευταία στους Αμερικανούς, που με τη σειρά τους υποστηρίζουν πως έκαναν ό,τι μπορούσαν… Οι μόνοι που σίγουρα δεν φταίνε είναι τα θύματα της εθνικής προδοσίας: 989 νεκροί Ελληνες και Ελληνοκύπριοι σε πραξικόπημα και εισβολή (εκτός των αγνοουμένων). Στο πραξικόπημα σκοτώνονται 98 άτομα (πέντε από την Ελλάδα), ενώ στην εισβολή 894, εκ των οποίων 795 Ελληνοκύπριοι και 99 Ελλαδίτες).

Απέλπιδες μάχες, ντόμινο απωλειών              

Ο τουρκικός στρατός έχει μπει πλέον στην ανοχύρωτη Κύπρο και η έκθεση καταγράφει το τραγικό ντόμινο των συνεχών απωλειών: «…αι διαταχθείσαι ενέργειαι, πλην ασημάντων τοπικών επιτυχιών, εν τω συνόλω τους απέτυχον», «…η επιθετική αναγνώρισις ανεκόπη λόγω εκτεταμένης πυρκαϊάς εις θαμνώδη έκτασιν», «…νυκτερινή ενέργεια ανεκόπη λόγω καταιγιστικών πυρών», «…η διαταγή ΓΕΕΦ ανεδιπλώθη εις τας αρχικάς θέσεις λόγω ελλείψεως πυρομαχικών», «…τα τάγματα διελύθησαν εξ ολοκλήρου», «…η Μονάδα ενεκλωβίσθη και διετάχθη να αυτοδιαλυθεί…».

Οι σημαντικότερες μάχες αντίστασης στην εισβολή δεν αποτελούν αποτέλεσμα συντονισμένης αντίδρασης, αλλά ηρωικών ενεργειών, όπως εκείνη του διοικητή Αλευρομάγειρου με το 336 τάγμα επιστράτων (η οποία μάλιστα δεν αναφέρεται καθόλου στην έκθεση Καραγιάννη). Η τελευταία ελπίδα απόκρουσης της εισβολής είναι η βοήθεια από την Ελλάδα που όμως δεν φτάνει ποτέ: «Αι αναμενόμεναι και μη πραγματοποιούμεναι ενισχύσεις εξ Ελλάδος και ιδία αι αεροπορικαί τοιαύται επέφερον πτώσιν του ηθικού…».

Εχουμε φτάσει στις 29 Ιουλίου και οι μονάδες βρίσκονται στα πρόθυρα αποσύνθεσης σε τέτοιο σημείο, που ο αρχηγός ΓΕΕΦ μιλά για «…άμεσο ανάγκη καταπαύσεως του πυρός προς αποφυγήν ολοσχερούς διαλύσεως των Μονάδων ΕΦ», αφού σε αντίθετη περίπτωση, η διάλυση θα είναι πλήρης, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός του νησιού να στραφεί εναντίον των Ελλήνων αξιωματικών και της Ελλάδας.

Παρατηρούνται φαινόμενα ανταρσίας και η αντίσταση που καταβάλλεται «…οφείλεται εις τον ηρωισμόν και την ανδρείαν των αξιωματικών μαχομένων εις την πρώτην γραμμήν και καταβαλλόντων μεγάλας προσπαθείας διά να συγκρατήσουν τους οπλίτας…». Δεν λείπουν οι άτακτες υποχωρήσεις, οι λιποταξίες «…εις επικίνδυνον βαθμόν», αλλά και οι πράξεις ηρωισμού και αυταπάρνησης: «…η πλειονότης των εξ Ελλάδος στελεχών επεδείξατο προσωπικήν ανδρείαν και αυταπάρνησιν, πολλών αξιωματικών αγωνισθέντων μόνων επί κεφαλής δρακός ανδρών εις πλείστας περιπτώσεις καθ’ ας τα τμήματα ετρέποντο εις φυγήν».

Ειδήσεις σήμερα

Ολυμπιακοί Αγώνες 2024: Πλήθος αστέρων στην επιστροφή της Μπάιλς

«Αγκάθι» ο χρόνος απονομής Δικαιοσύνης στην Ελλάδα

Πέτρος Γκικουρίας στον ΕΤ: «Θα εφαρμόσω πιστά το πρόγραμμα του Μπελέρη»

Αρτέμιδα: 27χρονη έπεσε θύμα ξυλοδαρμού και revenge porn από τον εν διαστάσει σύζυγό της

Κλιμάκωση της έντασης στη Μ. Ανατολή – Ο ΟΗΕ ζήτησε να ασκηθεί η «μέγιστη αυτοσυγκράτηση» στο μέτωπο Ισραήλ-Λιβάνου

Φωτιές: Σωτήρια τα drones και οι ιπτάμενες περιπολίες – Αποδίδει το νέο δόγμα πυρόσβεσης