Οι τελευταίες συνεχείς αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας από διεθνείς οίκους αξιολόγησης δείχνουν ότι η χώρα έχει αφήσει οριστικά τον εφιάλτη της χρεοκοπίας που κρεμόταν πάνω από τις ζωές όλων.
Πριν από σχεδόν έναν αιώνα, τέτοιες ημέρες, ξεκινούσε η αντίστροφη μέτρηση για την επίσημη χρεοκοπία, που έρχεται νομοτελειακά τρία χρόνια αργότερα. Ας θυμηθούμε εκείνη την περίοδο και ας φροντίσουμε να μην επαναλάβουμε όσα οδήγησαν σε αυτή την οικονομική κατάρρευση.
Πλαστή ευμάρεια
Οταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος αναλαμβάνει για τελευταία φορά την πρωθυπουργία της χώρας στις 19 Αυγούστου 1928, κανένα σύννεφο δεν σκιάζει τον ουρανό της οικονομίας. Οι ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες απορροφούνται σταδιακά στην εθνική οικονομία, από τις αρχές του 1928 κατοχυρώνεται νομικά η σταθεροποίηση της συνδεδεμένης με την αγγλική λίρα «σκληρής» δραχμής, ενώ την ίδια χρονιά ξεκινά η λειτουργία της Τραπέζης της Ελλάδος. Το κλίμα χαλαρότητας δίνεται από τις εφημερίδες της εποχής που μιλούν για «…ταβέρνες γεμάτες, κουρεία γεμάτα, τεχνίτες που δεν ευκαιρούν να επιδιορθώσουν ζημιές – χοροί, πανηγύρια, κέφι παντού». Ομως, η πλαστή οικονομική ευμάρεια κρύβει ότι η χώρα ζει πάνω από τις οικονομικές δυνατότητες, με την αναπτυξιακή πολιτική να στηρίζεται στον εξωτερικό δανεισμό.
Οι αναταράξεις που προκαλεί το αμερικανικό χρηματιστηριακό κραχ τον Σεπτέμβριο του 1929 έχουν ως «παράπλευρο» θύμα το Χρηματιστήριο Αθηνών. Η απόφαση του Συνδικάτου Τραπεζών για χορήγηση αλληλέγγυου δανείου 70 εκατ. δραχμών σε 37 μέλη του χρηματιστηρίου διασώζει αρχικά την κατάρρευση με τη συνδρομή της κυβέρνηση που μειώνει τη φορολογία των επιχειρήσεων. Το 1930 η διεθνής οικονομική… μπόρα έχει περιορίσει δραστικά τις εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της εθνικής οικονομίας, μειώνοντας έτσι τις χρηματοδοτήσεις των δημοσίων έργων που αποτελούν την «ατμομηχανή» της ανάπτυξης αυξάνοντας διαρκώς το κόστος διεθνούς δανεισμού.
Παρά την άσχημη διεθνή συγκυρία, ο τότε διοικητής της ΤτΕ Αλέξανδρος Διομήδης καταφέρνει να πάρει τον Μάρτιο του 1931 δάνειο 4.600.000 λιρών με επιτόκιο 6% από την Αγγλία, ενώ μόλις ένα μήνα πριν το δάνειο 8.000.000 λιρών που έπαιρνε η Ρουμανία από τη Γαλλία είχε επιτόκιο 7%. Η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την επιτυχία, με τον υπουργό Οικονομικών να δηλώνει, επιτιθέμενος στους κινδυνολόγους στη Βουλή, πως η κρίση ξεπεράστηκε.
Αντίθετα με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, η διεθνής οικονομική κρίση κλιμακώνεται. Τον Μάιο του 1931 την… Lehman Brothers της εποχής αποτελεί η κορυφαία βιεννέζικη τράπεζα Credit-Anstalt, η χρεοκοπία της οποίας δημιουργεί νέο διεθνές ντόμινο πανικού. Τον Ιούλιο η Γερμανία επιβάλλει συναλλαγματικό έλεγχο κλείνοντας όλα τα χρηματιστηριακά της ιδρύματα, αλλά το τελειωτικό χτύπημα έρχεται στις 21 Σεπτεμβρίου 1931, όταν η Τράπεζα της Αγγλίας καταργεί την ισοτιμία της λίρας σε χρυσό, οδηγώντας έτσι στην κατάρρευση της αγγλικής λίρας.
Στην Ελλάδα, πρώτο μέτρο αντίδρασης, μετά από σύσκεψη μεταξύ πρωθυπουργού, προέδρου του Χρηματιστηρίου, υπουργού Οικονομικών και των διοικητών των τραπεζών Ελλάδος και Εθνικής, είναι το άμεσο και επ’ αόριστον κλείσιμο του χρηματιστηρίου μπροστά στον κίνδυνο κατάρρευσης των μετοχών. Ακόμα και εκείνες τις δύσκολες στιγμές είναι βέβαιο ότι ουδείς από τους παραπάνω δεν φαντάζεται ότι το Χρηματιστήριο θα ανοίξει ξανά μετά από ενάμιση χρόνο, στις 16 Δεκεμβρίου 1932…
Ντεγκρέτσια: Η αμηχανία ενός επώνυμου με ονομασία προέλευσης... - Η μακρά ιστορία από την αρχή
Οι μέρες που ακολουθούν την πτώση της αγγλικής λίρας είναι «κολασμένες», με τον Βενιζέλο ν’ αποφασίζει μία εβδομάδα μετά, την ανάκληση της σύνδεσης της δραχμής με την αγγλική λίρα, που στην ισοτιμία του 1928 είναι 1 λίρα προς 375 δραχμές, και τη σύνδεσή της με το δολάριο -το οποίο διατηρεί τη σχέση του με τον χρυσό- σε ισοτιμία 1 δολάριο προς 77 δραχμές.
Παράλληλα, δημοσιεύεται ο αναγκαστικός νόμος περί προστασίας του εθνικού νομίσματος, σύμφωνα με τον οποίο η Τράπεζα της Ελλάδος αναλαμβάνει μονοπωλιακά την αγορά και πώληση χρυσών νομισμάτων, ξένου συναλλάγματος και ξένων τραπεζογραμματίων, των οποίων η χορήγηση θα γίνεται πλέον υπό περιορισμούς και μετά από γνωμάτευση επιτροπής. Πρώτο «θύμα» των αλλαγών είναι ο διοικητής της ΤτΕ Αλέξανδρος Πετράκης, ο οποίος παραιτείται επικαλούμενος λόγους υγείας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αντίθετα με τα γνωστά ελληνικά πολιτικά ήθη και παρότι τα πάθη είναι οξυμένα, οι ενέργειες της κυβέρνησης έχουν την απόλυτη έγκριση της αντιπολίτευσης, που μέσω του αρχηγού του Λαϊκού Κόμματος Παναγή Τσαλδάρη διαμηνύει ότι «η κυβέρνησις πρέπει να αφεθή ήσυχος εις την διαχείρισιν των σχετικών ζητημάτων και όπως συστηθεί εις τον λαόν ηρεμία, καθόσον διατάραξις ταύτης είναι δυνατόν να επιφέρη εις τοιαύτας περιστάσεις μείζονας ζημίας».
Παρά όμως την απρόσμενη εθνική ομοψυχία και τα μέτρα αποτροπής, τίποτα δεν είναι αρκετό για την αποφυγή της χρεοκοπίας που έρχεται την 21η Μαΐου 1932, εξέλιξη που οδηγεί στην παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου.
Δίνουν τις… βέρες τους για τη χώρα
Τρεις ημέρες μετά την αποσύνδεση της δραχμής από την αγγλική λίρα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος δέχεται στο γραφείο του φάκελο με δύο βέρες και μια επιστολή: «Διά της παρούσης λαμβάνω την τιμήν να σας εσωκλείσω τας αρραβώνας εμού και της συζύγου μου Φωτεινής, προσφέροντας αυτούς όπως κατατεθώσι εις την Τράπεζαν της Ελλάδος παρά του Κράτους. Πράττοντες τούτον με την πεποίθησιν ότι όλοι οι Ελληνες θα σπεύσουν να μας μιμηθούν και υπολογίζομεν δι’ αυτού του τρόπου να προστεθή εις το υπάρχον εις χρυσόν απόθεμα εκ της τοιαύτου Πανελληνίας εισφοράς ποσόν (2.000.000) δύο εκατομμυρίων τουλάχιστον λιρών. Η Τράπεζα της Ελλάδος ή το κράτος, θα ήτο δυνατόν να ανταλλάσση τους παραδιδομένους αρραβώνας με άλλους εκ λευκού μετάλλου Alpaca ευθυνοτάτου, με ένα σήμα Ε.Κ. τους οποίους ορισμένως όλοι οι Ελληνες και Ελληνίδες θα είναι υπερήφανοι να φέρουν αντί των χρυσών ους θα παραδώσουν».
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η απάντηση του Βενιζέλου στην εντυπωσιακή χειρονομία: «Η προσφορά των αρραβώνων σας προς το Κράτος αποτελεί ένα παράδειγμα συγκινητικής φιλοπατρίας το οποίον είμαι ευτυχής να εξάρω προς υμάς και προς την σύζυγόν σας τα εγκάρδια συγχαρητήριά μου. Είναι εξαιρετικώς χαρμόσυνον διά τον υπεύθυνον κυβερνήτην της Χώρας να διαπιστώνη ότι οι συμπολίται του σπεύδουν να τον βοηθήσουν εις το έργον της προστασίας του ελληνικού νομίσματος προσφέροντες αυθορμήτως το ιερόν έμβλημα του γάμου των διά να ενισχύσουν το εις χρυσόν απόθεμα της Τραπέζης της Ελλάδος.
Ευτυχώς όμως, αγαπητέ φίλε, δεν ευρίσκετε η δραχμή μας εις τοιούτον κίνδυνον ώστε να δικαιολογείται η αποδοχή της πατριωτικής σας προσφοράς. Η Κυβέρνησις διατελούσα εις αλληλέγγυον και στενήν συνεργασίαν με τα κυριότερα πιστωτικά ιδρύματα του τόπου, περιφρουρεί την σταθερότητα του εθνικού μας νομίσματος κατά τρόπον αρκετά αποτελεσματικόν ώστε να μην υπάρχη λόγος, σήμερον τουλάχιστον, να καταφύγωμεν εις τα μεγάλα μέσα. Σας επιστρέφω λοιπόν εσωκλείστως τους αρραβώνας σας και σπεύδω και πάλιν να σας σφίξω το χέρι με υπερηφάνειαν. Βεβαιωθείτε ότι η χειρονομία σας με ενίσχυσε εις την αισιοδοξίαν μου διά την αντιμετώπισην της παρούσης κρίσεως».
Ειδήσεις σήμερα
Σεισμός: Ανησυχία για τον Κορινθιακό – Τι λέει στον ΕΤ ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος
Ροή Ειδήσεων 
