Το απόγευμα μάλιστα, ο στρατιωτικός διοικητής της πόλης Νουρεντίν Πασάς, τοιχοκολλεί ανακοίνωση στην οποία καλεί τον κόσμο να επιστρέψει κανονικά στις δουλειές του, ενώ απειλεί όποιον μουσουλμάνο σκότωνε χριστιανό, αρχικά με εκτέλεση και στην συνέχεια σε νέα ανακοίνωση, με αόριστη τιμωρία. Όμως οι πραγματικές προθέσεις διαφαίνονται από το πρώτο κιόλας βράδυ όταν ξεκινούν οι σφαγές, ενώ την επόμενη ημέρα ο Νουραντίν απαιτεί, και κερδίζει εύκολα, την απομάκρυνση όλων των ξένων στρατιωτών που υπάρχουν στην πόλη. Την Δευτέρα 29 Αυγούστου δίνεται η επίσημη εντολή για την εκτέλεση της οργανωμένης φρίκης με πρώτα θύματα τους Αρμένιους και στην συνέχεια τον ελληνισμό της πόλης.
Η κοσμοπολίτικη Σμύρνη μετατρέπεται σε κόλαση όπου τουρκικός στρατός, Τσέτες και ομάδες ατάκτων σκορπίζουν τον θάνατο στον άμαχο πληθυσμό. Οι δρόμοι γεμίζουν με πανικόβλητο κόσμο που -συνωστίζεται κατά κάποιους σφαγιάζεται κατά περισσότερους- στην παραλία της Σμύρνης η οποία γεμίζει πτώματα. Την ίδια τύχη έχουν όσοι ζητούν προστασία σε χώρους που ο πολιτισμένος κόσμος έχει θεσπίσει ως άσυλο. Οκτακόσιοι σφάζονται στην Καθολική Μητρόπολη, χίλιοι τριακόσιοι στο Αμερικάνικο Κολέγιο, χιλιάδες στο νεκροταφείο της πόλης. Τις εικόνες αποκάλυψης της Κεμαλικής θεωρίας :“Η Τουρκία στους Τούρκους” συμπληρώνουν λεηλασίες, εξευτελισμοί και βιασμοί. Πολλές γυναίκες κρύβονται μέσα στα μνήματα, ενώ άγνωστος είναι ο αριθμός εκείνων που αυτοκτονούν πέφτοντας αγκαλιά με τα μωρά τους στα βράχια της περιοχής Πετρωτά.
Βαρδής Βαρδινογιάννης: Έφυγε ο «δημιουργός» μιας επιχειρηματικής αυτοκρατορίας
Την φρίκη ολοκληρώνει η πυρπόληση της πόλης, που οδηγεί τους αμάχους στην παραλία, οπού τους περιμένει το επόμενο μαρτύριο. Η κυκλοφορία μετά τις 19.00 απαγορεύεται και όσοι δεν επιστρέφουν στα φλεγόμενα σπίτια τους, θεωρούνται παραβάτες του στρατιωτικού νόμου και εκτελούνται επιτόπου. Ο Γάλλος ιστορικός Εντουάρ Ντριό αναφέρει :“Χιλιάδες από δυστυχείς υπάρξεις σωρευμένες κατά μήκος της προκυμαίας ρίχτηκαν στην θάλασσα. Σε μεγάλο μήκος του λιμανιού εκατοντάδες πτώματα είχαν γεμίσει την θάλασσα, ώστε να μπορεί κανείς να περπατήσει πάνω σ’ αυτά. Τους επιπλέοντες αποτελείωναν οι Τούρκοι με σπαθιά και ξύλα. Αναρίθμητες υπάρξεις, προπαντός γυναίκες, παιδιά και γέροντες εσφάγησαν μέσα σε αίσχιστες θηριωδίες”.
Μόνη ελπίδα των απελπισμένων τα συμμαχικά πλοία που ενώ βρίσκονται στο λιμάνι, παραμένουν αμέτοχα στον σπαρακτικό θρήνο και τις εκκλήσεις για βοήθεια. Πολλοί μάλιστα ξαναρίχνουν στην θάλασσα όσους ελάχιστους καταφέρνουν να φτάσουν κολυμπώντας σε αυτά. Ο τότε Αμερικανός πρόξενος στην Σμύρνη Τζόρτζ Χόρτον, συγκρίνοντας την καταστροφή της Σμύρνης μ’ εκείνη της Καρχηδόνας από τους Ρωμαίους έχει το θάρρος να συμπληρώσει :“Ωστόσο στην Καρχηδόνα δεν υπήρχε κανένας χριστιανικός στόλος να ατενίζει αδιάφορα τη συμφορά, που γι αυτήν ήταν υπεύθυνες οι κυβερνήσεις τους”.
Τελικός απολογισμός δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ σε μια κόλαση όπου η ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια μετατρέπονται σε νούμερα. Η μετατροπή της Σμύρνης σε οστεοφυλάκιο, η εθνική εκκαθάριση του ελληνισμού της περιοχής και η ατιμωρησία της φρίκης θα αποτελέσουν “πρότυπο” των ναζιστικών θηριωδιών είκοσι χρόνια μετά…