Ολα ξεκινούν τον Σεπτέμβριο του 1901, όταν η εφημερίδα «Ακρόπολις», ακολουθώντας το «καπρίτσιο» της θρησκόληπτης βασίλισσας Ολγας, δημοσιεύει σε συνέχειες το Ευαγγέλιο σε ακραία μεταφραστική εκδοχή του δημοτικιστή Αλέξανδρου Πάλλη (π.χ. ο Μυστικός Δείπνος αναφέρεται ως «κρυφό τσιμπούσι» και το Ορος των Ελαιών ως «λιοβούνι»…). Γρήγορα, η σύγκρουση ξεφεύγει από τους λόγιους και εκτραχύνεται σε πολιτικοκοινωνική κρίση, με την αρχαΐζουσα γλώσσα να ταυτίζεται με την εθνική και τη θρησκευτική συνείδηση του Ελληνισμού και τη δημοτική να εξοστρακίζεται στη σφαίρα της εθνικής προδοσίας.

Πρωτοπόροι στις αντιδράσεις κατά της μετάφρασης είναι οι «γλωσσαμύντορες» αντιδημοτικιστές ακαδημαϊκοί Κόντος, Βάσης και Μιστριώτης, που με φλογερές διακηρύξεις κατά των «μαλλιαρών» συμπαρασύρουν το φοιτητικό κίνημα της εποχής. Οι δημοτικιστές κατηγορούνται ως «δούρειος ίππος» ξένων δυνάμεων, που με επικεφαλής τη ρωσικής καταγωγής Ολγα προωθούν τον πανσλαβισμό και τη «γλωσσική απονεύρωση» της χώρας από το αρχαϊκό παρελθόν της.

Καθοριστικό παράγοντα όξυνσης των παθών αποτελεί ο χωρισμένος σε δύο στρατόπεδα Τύπος. Το εμπρηστικό άρθρο της εφημερίδας «Ακρόπολις» στις 5 Νοεμβρίου 1901 κατά των «…κουτόσοφων καθηγητών της Θεολογικής Σχολής» αποτελεί έναυσμα μεγάλων ταραχών που ξεσπούν το απόγευμα της ίδιας ημέρας. Οι διαμαρτυρόμενοι φοιτητές πολιορκούν τα γραφεία των «μαλλιαρών» εφημερίδων, κρατώντας μαγκούρες και φωνάζοντας συνθήματα, όπως: «Κάτω η μετάφρασις του Ευαγγελίου!», «Κάτω οι βεβηλωταί!», «Ζήτω το Ευαγγέλιο!», «Ζήτω η Ορθοδοξία!» «Θέλουμε να παύση αμέσως η μετάφρασις!», «Κάτω οι Σλαύοι!», «Οι παπάδες μέσα!», «Κάτω ο Πάλλης ο μπακάλης!» και «Κάτω οι μαλλιαροί!».

Η κλιμάκωση είναι αναπόφευκτη και ο ρυθμός της σύγκρουσης δίνεται πάλι από τις εφημερίδες. Οι «Καιροί» στο κύριο άρθρο τους ζητούν από τον λαό να «…καύση τας παλαιοφυλλάδας αυτάς» και συνεχίζουν με ανατριχιαστικές παροτρύνσεις: «Πυρπολήσατε, καταστρέψατε, ποδοπατήσατε, φάτε με τα δόντια σας, σκίσατε με τα νύχια σας σαν νήματα αράχνης την σλαυικήν μετάφρασιν. Αυτό είναι το ζήτημα που πρέπει να αγωνισθήτε. Ακόμη και έως τρόμου. Ακόμη και έως εσχάτων».

Στη νέα συγκέντρωση της 8ης Νοεμβρίου, οι διαδηλωτές δεν αρκούνται σε κάψιμο εφημερίδων και ζημιές στα γραφεία τους, αλλά αυτήν τη φορά στις τάξεις τους υπάρχουν κάποιοι που οπλοφορούν. Η κυβέρνηση Γεωργίου Θεοτόκη παρακολουθεί αμήχανη τις εξελίξεις και όταν επεμβαίνει το κάνει με λάθος τρόπο, απειλώντας με απαγόρευση του συλλαλητηρίου ακόμα και με τη βία. Οι αιματηρές συγκρούσεις ξεκινούν όταν διαδηλωτές, προσπαθώντας να επιστρέψουν στο Πανεπιστήμιο, όπου βρίσκονται οπλισμένοι φοιτητές ώστε να αποτρέψουν την κατάληψή του από τον Στρατό, συγκρούονται με δυνάμεις Ιππικού και Ναυτικού.

Ακολουθεί σφαγή, με δεκάδες πυροβολισμούς από την Αστυνομία και εκατοντάδες πέτρες από τους διαδηλωτές να αφήνουν πίσω τους οκτώ νεκρούς, δεκάδες τραυματίες και έναν λαβωμένο κοινωνικό ιστό. Για την προσωρινή εκτόνωση χρειάζονται οι παραιτήσεις του μητροπολίτη Προκοπίου και του πρωθυπουργού Θεοτόκη, καθώς και η καθυστερημένη επικράτηση των ψυχραιμότερων. Δύο ακριβώς χρόνια μετά, το γλωσσικό ζήτημα αποτελεί εκ νέου πεδίο αιματηρών συγκρούσεων με τα «Ορεστιακά».

«Εμπρός για μια νύχτα Αγίου Βαρθολομαίου»

 Ο ρόλος που παίζει ο Τύπος και των δύο πλευρών στην όξυνση της κατάστασης είναι καθοριστικός και δεν τιμά καθόλου το δημοσιογραφικό λειτούργημα. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα του κύριου άρθρου της εφημερίδας «Εμπρός» της 7ης Νοεμβρίου 1901 που με τον εμπρηστικό τίτλο «Διά ροπάλου» ζητά από τους διαδηλωτές να δημιουργήσουν μια νύχτα Αγίου Βαρθολομαίου στην Αθήνα. Οπως και γίνεται…

«Είτε εξέγερσις υπέρ της πίστεως είτε αγανάκτησις κατά της αποτολμηθείσης βεβηλώσεως του Ευαγγελίου η χθεσινή και η προχθεσινή εκδήλωσις των φοιτητών αποτελούσιν ενθαρρυντικόν φαινόμενον διά την συνείδησιν και την φιλοτιμίαν του Εθνους. Διότι ο χείμαρρος εκείνος, ο παρασύρων εις την οδόν Πανεπιστημίου και Σοφοκλέους ίππους και ιππείς, χωροφύλακας και κλητήρας, ο μη οπισθοδρομών προ των ξιφών και των ρεβόλβερ της εξουσίας, ο κραυγάζων “Κάτω οι βεβηλωταί του Ευαγγελίου”, φέρει εν εαυτώ την εθνικήν ψυχήν, εμπνευσμένην από τα εντιμότερα αισθήματα. Εκείνον το οποίον δεν εξήγειρε την Κυβέρνησιν και δεν εξύπνησε τον Αγιον Μητροπολίτην, τους μόνους αρμοδίους να θέσουν προ καιρού τέρμα εις την ελεεινήν ταύτην κωμωδίαν, το αναλαμβάνουσιν οι φοιτηταί του Πανεπιστημίου με τας ράβδους των και τας χείρας των και τους γρόνθους των. Το διάβημά των σημαίνει ότι του λοιπού πάσα επιβουλή κατά της θρησκείας και της γλώσσης απαγορεύεται διά ροπάλου.

Αλλά δυνάμεθα να κηρύξωμεν τώρα και εις τας Αθήνας μιαν νύχτα ή και ημέραν Αγίου Βαρθολομαίου και αντί των κεφαλών να κόψωμεν τα μαλλιά όλων εκείνων των μαλλιαρών, οίτινες καταισχύνουσι την γλώσσαν και εις την αίρεσιν των οποίων ανήκει και ο μεταφραστής του Ευαγγελίου, λύοντας ούτω δύο ζητήματα. Δεν θα υπάρχει πλέον φόβος ότι ζώσιν Ελληνες μη εννοούντες το Ευαγγέλιον εν Ελλάδι».

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις

Ειδήσεις σήμερα

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr