Είναι σημαντικό να καταγράψουμε και να επισημάνουμε ορισμένες παραμέτρους και γνωρίσματα του νέου εξωφρενικού και παράλογου ερντογανικού κρεσέντο.
1 Οι προκλήσεις
Στην τρέχουσα χρονική φάση των τουρκικών απειλών, ο κύριος χώρος ενδιαφέροντος είναι τα νησιά του Αιγαίου. Δηλαδή οι ανεδαφικές λεκτικές εξάρσεις του Ερντογάν -ως και προ μηνών- και ειδικά του υπουργού Αμυνας, Χουλουσί Ακάρ, αφορούσαν και αφορούν στα νησιά μας, στις Συνθήκες του 1923 και 1947 και στο ισχύον επί δεκαετίες καθεστώς τους. Μέχρι στιγμής η Αγκυρα σε αυτήν τη χρονική φάση δεν έχει επεκτείνει τον αναθεωρητισμό της στην Ανατολική Μεσόγειο, στην κυπριακή ΑΟΖ και σε ευρύτερες θαλάσσιες περιοχές (π.χ. στο χώρο νότια του νομού Λασιθίου στο τουρκολιβυκό μνημόνιο του Νοεμβρίου του 2019). Αυτό μέχρι στιγμής, γιατί τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί ή και ανάλογα να προστεθεί. Η Τουρκία έχει κάνει λόγο για το τέταρτο γεωτρύπανο (που είναι εδώ και καιρό στην περιοχή της Σελεύκειας). Η άσκηση EFES 2022, που συζητήθηκε αρκετά, δεν ήταν εντυπωσιακά διαφορετική από τις προγενέστερες. Πάντοτε αποβατική με πολλές νυχτερινές και πρωινές επιλογές. Απλά μετά 4 χρόνια είχε μεγαλύτερη συμμετοχική παρουσία.
2 Τα τουρκικά κόμματα
Μπορεί σε εσωτερικά, οικονομικά και άλλα θέματα τα τουρκικά πολιτικά κόμματα να έχουν τεράστιες διαφωνίες, αλλά στα ζητήματα ειδικά με τη χώρα μας έχουν ενιαία στάση, ενώ πλειοδοτούν σε ανθελληνισμό, αλλαγή καθεστώτος στο Αιγαίο, θαλάσσιες ζώνες, στην περίπτωση της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, στο εύρος του εναέριου χώρου κ.ά. Στην τρέχουσα περίπτωση της έξαρσης του Ερντογάν και των λεκτικών ακροτήτων για την αποστρατιωτικοποίηση των νήσων υπάρχει συναίνεση και σκληρή γραμμή αμφισβήτησης των ελληνικών θέσεων. Ακόμα και στις τρεις διαδοχικές εισβολές στη Βόρεια Συρία υπήρξαν κομματικές διαφοροποιήσεις, ενώ στη στρατιωτική αποστολή στη Δυτική Λιβύη εμφανίστηκαν αντιδράσεις αρχηγών κομμάτων για την εμπλοκή της Αγκυρας. Στις περιπτώσεις της Ελλάδας, αλλά και στον Νότιο Καύκασο/Αζερμπαϊτζάν υπάρχει κοινή συνισταμένη.
3 Στρατιωτική ισορροπία
Η Τουρκία ως αναθεωρητική δύναμη (όπως η Ρωσία και η Κίνα) επιδιώκει να επισημάνει και να εξυψώσει την αποκτηθείσα στρατιωτική εμπειρία των δυνάμεών της από τα διάφορα επιμέρους γεωγραφικά μέτωπα όπου είχε ενεργό συμμετοχή σε επιχειρήσεις. Αυτό είναι σημαντικό, αλλά κάθε μέτωπο έχει τις ιδιαιτερότητές του ως και τις τοπογραφικές και άλλες παραμέτρους. Ασφαλώς σε Βόρεια Συρία, Λιβύη, Σομαλία, Βόρειο Ιράκ και Ναγκόρνο-Καραμπάχ είχε επιτυχή παρουσία, αλλά στην περίπτωση του Αιγαίου είναι πολύπλοκη και διαφορετική η περίπτωση απέναντι στην Ελλάδα, και θα καταστεί ακόμα πιο ισχυρή υπέρ μας η ισορροπία βαίνοντας προς το 2025-2026.
4 Ασύμμετρες «κινήσεις»
Ο υπογράφων εκτιμά ότι για πολλούς και διάφορους λόγους η Αγκυρα -παρά τα απαράδεκτα, θρασύτατα, αμφιλεγόμενα, ανεδαφικά και ακραία που εκστομίζει ο Ερντογάν- δεν βλέπει συμβατικό πόλεμο, ούτε κατάληψη κατοικημένων νήσων (που κάποιοι για να εντυπωσιάσουν το αρκετά ζαλισμένο και καχύποπτο ακροατήριο αναφέρουν).
Επιμένει ο Φιντάν: «Το θέμα δεν είναι μόνο το Αιγαίο, αλλά και η στρατιωτικοποίηση των νησιών»
Ομως, προβληματίζομαι από την αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης μέσα στους προσεχείς μήνες/εβδομάδες μη γραμμικών, υβριδικών, ασύμμετρων, μη συμβατικών και «ειδικής φύσης» κινήσεων της Τουρκίας απέναντί μας. Π.χ., εμπλοκή αλιέων σε επεισόδια, αντιπαράθεση ακτοφυλακών, ύπουλη αποσταθεροποιητική ενέργεια μέσω των λεγόμενων υβριδικών «Τούρκων της Δυτικής Θράκης», προσφυγο-μεταναστευτικό επεισόδιο σε μικρονησίδα, περίπτωση «μεγέθυνσης» τυχόν κατασκοπευτικού επεισοδίου, περίπτωση τυχόν διευκόλυνσης γκιουλενικών κύκλων στη χώρα μας ή και προσπάθεια έρευνας ή απόπειρα γεώτρησης σε περιοχή, π.χ., του τουρκολιβυκού μνημονίου (και άλλα παρεμφερή).
Τέτοια γεγονότα μπορούν να εξωθήσουν τα πράγματα και να προκαλέσουν εντάσεις. Πληροφορίες του υπογράφοντα φέρουν την Αγκυρα στηριζόμενη σε αρκετά εξετασθέντα μοντέλα σχολών πολέμου, κέντρων ναυτικής στρατηγικής να έχει επικεντρωθεί σε περίπου 20 επιλογές αλλά και διάφορες «καταστάσεις» που έχουν εξετάσει η 1η και η 4η τουρκική στρατιά…
Στην τρέχουσα έξαρση της έντασης, ο ρόλος τυχάρπαστων, καθεστωτικών, ελεγχόμενων «δημοσιογράφων» και «αναλυτών» ωθεί τα πράγματα προς περαιτέρω εντάσεις.
5 Οι εκβιασμοί
Ο Ερντογάν ως γνήσιος εκβιαστής και ανατολίτης ενεργεί με τη γνωστή εκρηκτική συμπεριφορά του γιατί μέσω των απειλών «χτυπάει» την αμερικανική πόρτα για να του «ανοίξουν τα παράθυρα των αεροπορικών εξοπλισμών». Θέλει αεροσκάφη κ.ά. γιατί κινδυνεύει να μείνει πίσω. Αντίστοιχα, εκβιάζει το ΝΑΤΟ για το μείζον θέμα της διεύρυνσης της Συμμαχίας προς τη Σκανδιναβική, με τις απειλές του να αρθεί βέτο στην Αγκυρα για το εμπάργκο όπλων από τη Σουηδία, αλλά και για το θέμα των Κούρδων και αντικαθεστωτικών γκιουλενιστών που κυκλοφορούν ελεύθερα στους δρόμους της Στοκχόλμης και του Γκέτεμποργκ. Εκβιάζει για να κερδίσει κάποια οφέλη.
Ελληνοτουρκικά: Βγάζουν και τέταρτο γεωτρύπανο στη Μεσόγειο
Δεν υπάρχει πλέον ημέρα που να μην περάσει χωρίς να έχουμε ένα απίστευτο και πρωτοφανές μπαράζ προκλήσεων, πολιτικών ύβρεων, υποτιμητικών σχολίων και πολυδιάστατων απειλών από τον εκκεντρικό Τούρκο πρόεδρο. Αργά χθες έστειλε μήνυμα ότι προσεχώς επίκειται η έξοδος του τέταρτου πλωτού γεωτρύπανου στη Μεσόγειο. Μάλιστα, βάφτισε το νέο γεωτρύπανο, που είναι πολύ πιο εξελιγμένης τεχνολογίας, ως «Αμπντουλχαμίτ».
Με το αλαζονικό του ύφος υποστήριξε ότι η Τουρκία γίνεται ακόμη πιο ισχυρή με αυτό το πλοίο, που ετοιμάζεται να ξεκινήσει την πρώτη του γεώτρηση, ενώ αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο λιμάνι Τασουτζού της Μερσίνας στην Ανατολική Μεσόγειο για τις απαραίτητες τεχνικές προετοιμασίες. Για μία ακόμα φορά επανέλαβε ότι η χώρα του είναι από τις ελάχιστες στην υδρόγειο που έχουν αποκλειστικά δικό τους στόλο πλωτών γεωτρύπανων και ότι με όλα τα μέσα η Αγκυρα θα υποστηρίζει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Από την κατεχόμενη περιοχή της Λευκωσίας, όπου συναντήθηκε με τον ηγέτη του ψευδοκράτους, Ερσίν Τατάρ, συνέχισε το απύθμενο μπαράζ προκλητικών και επιθετικών δηλώσεων ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που κατηγόρησε για πολλοστή φορά τη χώρα μας ότι παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο(!), υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα «δεν μπορεί να δώσει νομικά τεκμηριωμένες απαντήσεις στις παραβιάσεις»(!), προσθέτοντας ότι απλώς πηγαίνει στη διεθνή κοινότητα και «κλαίγεται ότι η Τουρκία θα μας επιτεθεί»(!), προφανώς αγνοώντας επιδεικτικά τις εμπεριστατωμένες επιστολές του υπουργείου εξωτερικών που διαβιβάστηκαν στον Πορτογάλο γ.γ./ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, από την πρέσβειρά μας στα Ηνωμένα Εθνη, Μαρία Θεοφίλου.
Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας ανέφερε ότι η Ελλάδα δεν έχει να κερδίσει κάτι μέσω της εχθρότητας που δείχνει προς την Τουρκία και χαρακτήρισε ως απαράδεκτο το γεγονός να κάνει λόμπι στις Ηνωμένες Πολιτείες για να μη δώσουν οι ΗΠΑ στην Τουρκία μαχητικά F-16. «Δεν περιμέναμε ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός θα έλεγε καλά λόγια για εμάς στην Ευρωπαϊκή Ενωση ή στο Κογκρέσο», σημείωσε ο Τσαβούσογλου, προσθέτοντας ότι έγιναν πολλές συναντήσεις για την κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή χωρίς την παρουσία της Αγκυρας, οι οποίες όμως «δεν επηρέασαν καθόλου την Τουρκία».
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ αναφέρθηκε και στις πρόσφατες δηλώσεις Ελληνα απόστρατου αξιωματικού του Π.Ν., ο οποίος προ ημερών μιλώντας σε ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό είπε: «Αυτό που θα τους συμβεί δεν το έχουν διανοηθεί και, ξέρετε, αυτό τους το φυλάμε από τα Ιμια».
Εχοντας δίπλα τον κατοχικό ηγέτη Ερσίν Τατάρ, επεσήμανε ότι «δεν έχει νόημα να απαντήσω σε απόστρατους αξιωματικούς» και με αλαζονικό ύφος πρόσθεσε: «Αν είχε το θάρρος, ας το έκανε. Δεν υπάρχει λόγος να παρηγορούν τον εαυτό τους με κούφια λόγια».
O Τούρκος ΥΠΕΞ προχώρησε σε μία εκ νέου λεκτική επίθεση προς τον Ελληνα ομόλογό του, Νίκο Δένδια. Ανέφερε ότι ο τελευταίος είχε δεσμευτεί πέρυσι στη συνάντησή τους στην Αγκυρα ότι δεν θα έλεγε κάτι αρνητικό για την Τουρκία, αλλά τελικά το έκανε.
Αμεση, μεστή και ψύχραιμη ήταν η απάντηση της Αθήνας στα όσα προκλητικά ισχυρίστηκε για μία ακόμα φορά ο Τούρκος ΥΠΕΞ. Οπως επεσήμαναν διπλωματικές πηγές, η Ελλάδα έχει απορρίψει με ισχυρά νομικά επιχειρήματα (βασισμένα στο Διεθνές Δίκαιο) όλες τις τουρκικές μονομερείς αιτιάσεις και έχει απαντήσει με εμπεριστατωμένα κείμενα ως και αναλυτικούς χάρτες επί των έωλων ισχυρισμών της Αγκυρας. Η Αθήνα έχει αποφασίσει να μην υπεισέρχεται σε συνεχή αντιπαράθεση δηλώσεων της τουρκικής πλευράς. Και κατέληξαν ότι «η Αθήνα απαντά με ψυχραιμία και τεκμηριωμένα».
Παραλήρημα σε εφημερίδες και κανάλια
To αρνητικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας από τις αλλεπάλληλες δηλώσεις του Τούρκου προέδρου τροφοδοτεί πλέον σχεδόν καθημερινά ένα μεγάλο μέρος των ΜΜΕ της χώρας (εφημερίδες, τηλεοπτικά κανάλια κ.ά.). Σε κείμενό του στη «Μιλιέτ», ο απόστρατος πτέραρχος Μπεγιαζίτ Καρατάς είπε ότι «θα φτάσουμε την Ελλάδα στην Αδριατική!!», ενώ ο πατέρας του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», αντιναύαρχος ε.α. Τζιχάτ Γιαϊτζί, τόνισε ότι πρέπει να αμφισβητηθεί η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947 «γιατί η Τουρκία δεν ήταν παρούσα»!
Ο Αχμέτ, ο γιος του πρώην προέδρου Τουργκούτ Οζάλ, θρασύτατα υποστήριξε ‘ότι η Τουρκία έχει δικαιώματα στα νησιά και ότι “οι καταδρομείς τους τα φθάνουν κολυμπώντας!!”Η εφημερίδα “Χουριέτ” καλεί τον Ελληνικό λαό να απαλλαγεί από τους κυβερνήτες του, ενώ η “Μιλιέτ” έγραψε (στοχεύοντας τον Έλληνα πρωθυπουργό) , ότι “εμείς ακούμε αυτά που λένε άνδρες που τηρούν τον λόγο τους”.
Ελληνοτουρκικά: Προβοκάτσια στον Εβρο
«Fake news» χαρακτηρίζει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δημοσιεύματα τουρκικών ΜΜΕ, σύμφωνα με τα οποία ελληνικές δυνάμεις ασφαλείας άνοιξαν πυρ και σκότωσαν Αφγανό μετανάστη που επιχειρούσε να περάσει τα σύνορα κοντά στην Αδριανούπολη. Το υποτιθέμενο θύμα μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο, όπου, όπως μετέδωσαν τα τουρκικά Μέσα, εξέπνευσε. Πηγές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, αλλά και του υπουργείου Αμυνας, διέψευσαν κατηγορηματικά το περιστατικό, κάνοντας λόγο για τουρκική προβοκάτσια, που είχε συμβεί και στο παρελθόν.
«Η Τουρκία έχει βεβαρημένο παρελθόν στην εργαλειοποίηση των παράτυπων μεταναστών. Ας εγκαταλείψει επιτέλους τα fake news για ελληνικούς πυροβολισμούς στον Εβρο», ανέφερε χαρακτηριστικά σε ανάρτησή του στα social media o υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος, απαντώντας στο δημοσίευμα τουρκικής ιστοσελίδας περί επεισοδίου στον Εβρο. Συγκεκριμένα, το τουρκικό πρακτορείο DHA μετέδωσε ότι ελληνικές δυνάμεις ασφαλείας άνοιξαν πυρ εναντίον ομάδας 8 μεταναστών από το Αφγανιστάν που ήθελαν να περάσουν παράνομα τα σύνορα κοντά στο χωριό Alibey. Ο ένας από αυτούς, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του πρακτορείου, διακομίστηκε τραυματισμένος στο κρατικό νοσοκομείο Uzunkopru, όπου και εξέπνευσε παρά τις προσπάθειες των γιατρών.
«Σχετικά με δημοσιεύματα που αναπαράγονται σε ξένο και εγχώριο ηλεκτρονικό Τύπο, τα οποία αναφέρονται σε περιστατικό πυροβολισμού σε βάρος μεταναστών στην περιοχή του Εβρου, από το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας ανακοινώνεται ότι το περιγραφόμενο ή παρόμοιο περιστατικό ουδέποτε έχει συμβεί και ως εκ τούτου σχετικές αναφορές είναι ανυπόστατες και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Σημειώνεται ότι το σύνολο των δράσεων της Ελληνικής Αστυνομίας για την προστασία των συνόρων της χώρας γίνεται πάντοτε βάσει της εθνικής, ενωσιακής και διεθνούς νομοθεσίας, καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας.
Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η προσπάθεια εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού από την τουρκική πλευρά πέφτει σε ελληνικό τείχος. Παρ’ ότι αυξήθηκαν σε ποσοστό περίπου 25% οι μεταναστευτικές ροές στον Εβρο τον περασμένο Μάιο, με δεδομένο ότι η στάθμη του ποταμού έχει πέσει στο «γόνατο», καταγράφονται 350 αποτροπές εισόδου παράτυπων μεταναστών την ημέρα. Παράλληλα, οι συλλήψεις έχουν σχεδόν διπλασιαστεί, καθώς τον Μάιο έφτασαν τις 476, έναντι 266 τον ίδιο μήνα το 2021, ενώ άλλες 72 έχουν καταγραφεί την πρώτη βδομάδα του Ιουνίου. Συνολικά, οι ελληνικές Αρχές το πρώτο τετράμηνο του 2022 έχουν προχωρήσει σε 1.553 συλλήψεις παράτυπων μεταναστών.