Ο υπ. Εξωτερικών είναι ο… αρχιτέκτονας των αναβαθμισμένων σε όλα τα επίπεδα σχέσεων της χώρας μας με την Αφρική (και όχι μόνο) και την προώθηση πολυδιάστατων επαφών σε πολιτικό, διπλωματικό, επενδυτικό, εκπαιδευτικό αλλά και στρατιωτικό πλαίσιο. Από τη συγκεκριμένη γεωγραφική ζώνη επί δεκαετίες (εξαιρώ κάπως το Μαγκρέμπ) η παρουσία μας ήταν από ανύπαρκτη έως αναιμική. Ο υπ. Εξωτερικών έχει αντιληφθεί ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να εστιάζει μόνο στις εγγύτατες γεωγραφικές ζώνες της. Είναι σημαντικό να έχει παρουσία σε όλες τις περιοχές του νότιου ημισφαιρίου της Γης (Αφρική, Νοτιοανατολική Ασία, Ωκεανία, Ειρηνικός, Λατινική Αμερική) ως και να παρακολουθεί τις εξελίξεις στον Αρκτικό Χώρο και στη μακρινή Ανταρκτική. Γι’ αυτό και η πρόσφατη δεύτερη επίσκεψή του στην Γκάνα και την Γκαμπόν (δύο κράτη που συμμετέχουν μέχρι τα τέλη του 2023) ως μη μόνιμα μέλη του Σ.Α./ΟΗΕ (τρέχουσα σύνθεση) ήταν ουσιώδης, ως επίσης και στην Ακτή του Ελεφαντοστού (για πρώτη φορά).

1 Η Τουρκία επί χρόνια καλλιεργεί πολύ στενές επιχειρηματικές, εκπαιδευτικές και στρατιωτικές σχέσεις με τα πλείστα αφρικανικά κράτη (στο πρόσφατο παρελθόν έγραψα σειρά μελετών και αναλύσεων για την παρουσία της σε όλες τις ηπείρους). Με το πολύ πρόσφατο ταξίδι του υπ. Εξωτερικών, Τσαβούσογλου, σε Νότια Αφρική, Ρουάντα, Ζιμπάμπουε, Γκαμπόν και Σάο Τομέ και Πρίνσιπε, οι Τούρκοι ηγέτες (Ερντογάν, Τσαβούσογλου, Ακάρ και Φιντάν) έχουν επισκεφθεί 41 από τα 54 κράτη της ηπείρου (σε 5 χρόνια). Επίσης, διατηρούν 5 μόνιμες στρατιωτικές αποστολές και 26 γραφεία Ακολούθων Αμυνας σε κράτη της Αφρικής (είναι τρίτοι μετά τους Αμερικανούς και τους Κινέζους).

Εχουν μόνιμη στρατιωτική παρουσία σε Σομαλία, Μάλι και Λιβύη, ενώ 10 κράτη της Αφρικής είναι ήδη πελάτες των μη επανδρωμένων αεροσκαφών «Μπαϊρακτάρ» από τα συνολικά 29 που τα έχουν ήδη ή σύντομα θα τα παραλάβουν (απ’ όλες τις ηπείρους). Σημειώνεται ότι οι Τούρκοι στα πρότυπα των Αμερικανών, Κινέζων, Γάλλων και παλαιότερα Ρώσων διοργανώνουν διεθνείς διασκέψεις σε επίπεδο προέδρων – πρωθυπουργών. Τελευταία περίπτωση η σύνοδος ΗΠΑ-Αφρικής πριν από τις γιορτές στον Λευκό Οίκο με τη συμμετοχή 49 ηγετών από τις 54 χώρες, στις εργασίες της οποίας «κυριάρχησαν» οι υπ. Εξωτερικών και Αμυνας των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν και στρατηγός ε.α. Λόιντ Οστιν, καθώς και ο αρχηγός της AFRICOM στρατηγός των πεζοναυτών, Μάικλ Λάνγκλεϊ (με έδρα τη Στουτγάρδη). Επίσης, η Αφρικανική Ενωση συνδέεται με το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.

2 Η Αφρική έχει πολλά και ποικίλα ενδιαφέροντα για την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια, ισλαμικό εξτρεμισμό, πειρατικές επιθέσεις, διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών από τη Λατινική Αμερική, λαθραλιεία, φυλετικές και πολιτιστικές εντάσεις (περιοχή Μεγάλων Λιμνών/Κέρας της Αφρικής), διασυνοριακές διαφορές, ορυκτό πλούτο κ.ά., ενώ έχει αναβαθμιστεί τα τελευταία χρόνια σε θέματα οικονομικά, πολιτιστικά, κυβερνοασφάλειας, τεχνολογικά (αν και σε ορισμένες περιπτώσεις η διαφθορά είναι ενδημική). Χαρακτηρίζεται από ασύμμετρες απειλές, δράση μισθοφορικών στρατών, παρουσία αμερικανικών δυνάμεων (ειδικά των Ειδικών Επιχειρήσεων) ως και πολλών διακρατικών/πολυεθνικών ασκήσεων-μειωμένη γαλλική παρουσία (την οποία προσπαθούν να εκμεταλλευτούν οι Ρώσοι και οι Τούρκοι). Ορισμένα κράτη έχουν σημαντική επιρροή, π.χ. Νότια Αφρική, Νιγηρία, Κένυα, Μαρόκο, ενώ μικρότερα κράτη παραμένουν ιδιαίτερα δραστήρια σε διεθνείς σχέσεις, όπως η Ρουάντα, η Ανγκόλα, η Αιθιοπία, η Σενεγάλη. Η Νότια Αφρική ανήκει στους BRICSA, η Σενεγάλη προεδρεύει του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας, η Μοζαμβίκη είναι μέχρι τέλη του 2024 μη μόνιμο μέλος του Σ.Α./ΟΗΕ. Επιπλέον, πολλά από τα κράτη έχουν ιδιαίτερη «θαλάσσια ευαισθησία» και ο Νίκος Δένδιας στο Αμπιτζάν της Ακτής Ελεφαντοστού το έθιξε. Η επί χρόνια συνεργασία μου με «δεξαμενές σκέψης» κρατών του νότιου ημισφαιρίου της Γης μού επέτρεψε να έχω μια σφαιρική εικόνα για αυτές τις περιοχές.

3 H ανθρωπιστική, θρησκευτική διάσταση που ανέδειξε ο Νίκος Δένδιας ήταν επίσης σημαντική. Εχουμε πολλά δικά μας πλοία που πλέουν στον κόλπο της Γουινέας, άρα μας ενδιαφέρει η ναυτική ασφάλεια (ειδικά σε Νιγηρία, Γκάνα, Γουινέα). Δηλαδή, να έχουμε την ετοιμότητα συνεργασιών αλλά και αντιμετώπισης πειρατικών ή εγκληματικών επιθέσεων σε λιμάνια ή σε ανοιχτή θάλασσα. Παράλληλα, η προώθηση του πολύ σημαντικού έργου του ελληνικού σχολείου του Αγίου Νικολάου στην Ακκρα της Γκάνας με τη συνδρομή ιδιωτών και άλλων φορέων. Η χώρα μας είναι σημαντικό να αναπτύξει σχέσεις με κράτη, όπως τη Νότια Αφρική, τη Ζιμπάμπουε, την Αιθιοπία, την Κένυα, το Μαρόκο, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Ρουάντα κ.ά. (ήδη ο Νίκος Δένδιας έχει επισκεφθεί κάποιες από αυτές).

Ωρα για διευρυμένες ενέργειες

Συμπερασματικά, η χώρα μας, επιτέλους, κινείται δυναμικά και προς άλλες γωνιές του πλανήτη. Εχουν ήδη γίνει επί υπουργίας Νίκου Δένδια δυναμικά περάσματα σε μια ήπειρο που δεν είχαμε. Μεταξύ των θεμάτων που θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα είναι οι ειρηνευτικές αποστολές, οι ανθρωπιστικές επιχειρήσεις, η συνδρομή στη στρατιωτική εκπαίδευσή τους (που διαχρονικά διατηρούσαμε με αφρικανικά κράτη στις παραγωγικές στρατιωτικές μας σχολές κ.λπ.). Η αρχή έγινε και είναι ώρα για διευρυμένες ενέργειές μας και, ασφαλώς, παρακολούθηση των τουρκικών και ρωσικών κινήσεων…

Ειδήσεις σήμερα