Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές δύο θα είναι τα πεδία της απάντησης: Η πρώτη είναι η νομική πτυχή, καθώς στο διεθνές δίκαιο δεν υπάρχει διασύνδεση μεταξύ κυριαρχίας και αποστρατικοποίησης. Είναι έωλο το τουρκικό επιχείρημα, καθότι δεν παραχωρείται πουθενά στον κόσμο κυριαρχία υπό όρους. Διπλωματικοί κύκλοι σχολίαζαν χαρακτηριστικά ότι η νομολογία που επικαλείται η Τουρκία είναι εντελώς άσχετη και ανιστόρητη. Υπό αυτή την έννοια το νομικό αφήγημα της Τουρκίας δεν στέκει.
Το δεύτερο πεδίο απάντησης, είναι το πολιτικό, είναι αυτό που επισημαίνει ο Νίκος Δένδιας. Δε νοείται η Τουρκία, η οποία διαθέτει το μεγαλύτερο αποβατικό στόλο της Μεσογείου ακριβώς απέναντι από τα ελληνικά νησιά, και έχει θέσει casus belli εδώ και δεκαετίες για την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο, να μιλά για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.
Η προκλητική επιστολή της Τουρκίας
Η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία στα νησιά. Επανάληψη της οξυμένης επιθετικότητας τουρκικών θέσεων περί σύνδεσης της κυριαρχίας επί των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με την αποστρατιωτικοποίησή τους αποτελεί η τελευταία επιστολή του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στον ΟΗΕ, Φεριντούν Σινιρλίογλου.
Αποτελεί απάντηση στην από 27ης Ιουλίου επιστολή της μόνιμης αντιπροσώπου της Ελλάδας στον ΟΗΕ, Μαρίας Θεοφίλη, που τότε είχε απορρίψει με πλήρη επιχειρηματολογία το σύνολο των τουρκικών απόψεων, οι οποίες στόχευαν στην αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Ανατολικό Αιγαίο.
Η επιστολή, πολύ λιγότερο λεπτομερής από την προηγούμενη του κ. Σινιρλίογλου (13 Ιουλίου) την οποία παρουσιάζει η εφημερίδα «Καθημερινή» εστάλη στον Γ.Γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες στις 30 Σεπτεμβρίου και είναι σαφέστατα ενταγμένη στην προσπάθεια της Άγκυρας να κλιμακώσει την ένταση, ιδιαίτερα μετά την υπογραφή της ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας.
Επιμένει ο Φιντάν: «Το θέμα δεν είναι μόνο το Αιγαίο, αλλά και η στρατιωτικοποίηση των νησιών»
Το τουρκικό κρεσέντο έγινε πασιφανές και κατά της διάρκεια της κρίσης με το «Nautical Geo», που παραμένει δεμένο στη Λάρνακα έπειτα από τις απειλές και την κινητοποίηση της Άγκυρας.
Στο τέλος της επιστολής του ο κ. Σινιρλίογλου σημειώνει ότι «η Τουρκία καλεί για ακόμη μία φορά την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις προβλέψεις αποστατιωτικοποίησης» μιας σειράς συνθηκών και «να επαναφέρει το αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, όπως ήταν πριν από την πραγματοποίηση των παραβιάσεων της Ελλάδας».
Ο κ. Σινιρλίογλου κατηγορεί την Ελλάδα για παραβιάσεις των συνθηκών της Λωζάννης και του Παρισιού. Ειδικά ως προς τη Συνθήκη της Λωζάννης σημειώνει ότι αυτή ουσιαστικά επιβεβαιώνει κάποια απόφαση που ελήφθη στο Λονδίνο, βάσει της οποίας παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 1914.
Σύμφωνα με το τουρκικό σκεπτικό, η απόφαση αυτή σημαίνει ότι «η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου είναι εξαρτώμενη από την αποστρατιωτικοποίησή τους». Επαναλαμβάνει ότι το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης αφορά στη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο και την Ικαρία, ενώ προσθέτει ότι για τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη οι προβλέψεις είναι ακόμη αυστηρότερες λόγω «εγγύτητας στην τουρκική ενδοχώρα».