Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*
Η Σύνοδος είναι κρίσιμη γιατί από τη Διακήρυξη/Τελικό Ανακοινωθέν θα διαφανεί προς τα πού βαίνει το ΝΑΤΟ τα επόμενα χρόνια, στο φως καταλυτικών παγκόσμιων εξελίξεων, συμβατικών αλλά και μη συμβατικών απειλών. Υστερα από 72 χρόνια επιτυχούς ύπαρξης πολλά νέα ζητήματα έρχονται να προστεθούν στη γνωστή ατζέντα της Συμμαχίας μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και δύο δεκαετίες ύστερα από τα τραγικά γεγονότα της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ.
1 Το ΝΑΤΟ κινείται πλέον σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού η Συμμαχία έχει διευρύνει επαφές, σχέσεις και συνεργασίες με όλες σχεδόν τις ηπείρους, καθώς και με αρκετούς περιφερειακούς και υποπεριφερειακούς διεθνείς οργανισμούς. Η Ατλαντική Συμμαχία έχοντας εμπειρίες από αποστολές και επιχειρήσεις σε Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κόσοβο, Αφγανιστάν, Ιράκ και την αντιμετώπιση των πειρατών σε Σομαλία (Αντεν) και Λιβύη, έχει πλέον επεκταθεί γεωγραφικά και όχι μόνο. Διατηρεί σχέσεις με τον Αραβικό Σύνδεσμο, το ASEAN, την Αφρικανική Ενωση, το ANZUS στην Ωκεανία, τα Ηνωμένα Εθνη και φυσική την Ευρωπαϊκή Ενωση. Δεν είναι τυχαίο ότι Σουηδία, Φινλανδία, Αυστρία, Ελβετία, Ιρλανδία συμμετέχουν σε νατοϊκές αποστολές (π.χ. Κόσοβο, Αφγανιστάν).
Στον παγκόσμιο χάρτη βλέπουμε συνεργασίες της Συμμαχίας με κράτη όπως η Αυστραλία, η Νότια Κορέα, η Νέα Ζηλανδία, η Ιαπωνία, η Κολομβία, η Γκάνα, η Σενεγάλη, η Μογγολία, η Σιγκαπούρη ενώ έχουν προωθηθεί και υπάρχουν μελέτες του 2019-2020 για συνεργασιακές σχέσεις με Ινδία, Νότια Αφρική, Βραζιλία, Αργεντινή, Πακιστάν. Επιπλέον, το ΝΑΤΟ έχει στους προσεχείς στόχους του -παρά τις έντονες και σκληροπυρηνικές ρωσικές αντιδράσεις- να εντάξει στη Συμμαχία τις Γεωργία, Ουκρανία και Μολδαβία. Στα Δυτικά Βαλκάνια συνεργάζεται με Σερβία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ενώ διατηρεί υπό τη διοίκηση Καναδού και Δανού αντιστράτηγων εκπαιδευτική παρουσία στο Ιράκ. Τέλος, συνδέεται από το 1994 μέσω του Μεσογειακού Διαλόγου με Ισραήλ, Αίγυπτο (παρά τις δυσκολίες), Ιορδανία, Μαρόκο, Τυνησία, Αλγερία και Μαυριτανία ενώ μέσω της Πρωτοβουλίας της Κωνσταντινούπολης του 2004 με Κατάρ, Μπαχρέιν, Εμιράτα και Κουβέιτ.
» ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ έχει απλωθεί πολύ σε όλες τις ηπείρους, σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο ενώ έχει ενεργό ρόλο σε ειρηνευτικά θέματα, διαχείρισης κρίσεων, αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, πανδημιών (π.χ. COVID-19) και ανθρωπιστικών αποστολών.
2 Το ΝΑΤΟ πέραν των συμβατικών κινδύνων και απειλών (ρωσική απειλητική συμπεριφορά σε Βαλτική, Μαύρη Θάλασσα, Αζοφική, Ανατολική Μεσόγειο και διείσδυση Κίνας σε Ευρώπη και άλλες ηπείρους), βάσει της «Ατζέντας 2030», επικεντρώνεται σε θέματα αρκτικής ασφάλειας, αντιμετώπισης σαρωτικών κλιματικών αλλαγών, προωθημένης ναυτικής παρουσίας σε περιοχές-«κλειδιά» και στρατηγικού πλαισίου Στενά (π.χ. Νότια Σινική Θάλασσα), στην αντιμετώπιση κυβερνοαπειλών και μη γραμμικών, υβριδικών απειλών, στην αποτροπή επικίνδυνων και επιθετικών ενεργειών (προερχομένων από τρομοκρατικά δίκτυα), στην παρακολούθηση και διαχείριση περιπτώσεων υδάτινων πόρων, στον μελλοντικό ρόλο του Διαστήματος στις επιχειρήσεις της Συμμαχίας, στην κάθετη και οριζόντια αντιμετώπιση της εχθρικής προπαγάνδας, της παραπληροφόρησης και στη λεγόμενη «ενίσχυση της γνωστικής διπλωματίας».
Δεν είναι τυχαίο ότι έχουν συσταθεί πολλές νατοϊκές «δεξαμενές σκέψης» και κέντρα αριστείας σε πολλά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ που επικεντρώνονται σε σύγχρονα θέματα όπως μελλοντικά εξοπλιστικά προγράμματα, υγειονομικές πληροφορίες, αντιπυραυλική άμυνα, ενεργειακή ασφάλεια, καταπολέμηση εχθρικής προπαγάνδας, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και υποβρύχια, τεχνητή νοημοσύνη, μέλλον της πυρηνικής αποτροπής.
» ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ το ΝΑΤΟ σήμερα έχει ανοιχτεί σε διάφορους χώρους και με διευρυμένη πολυθεματολογία που κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί στην ψυχροπολεμική εποχή (1949-1989/1991) ούτε και στα πρώτα 10-12 χρόνια μετά το τέλος των Σοβιέτ, τους πολέμους στη Μεσοποταμία, την αντιμετώπιση ισχυρότατων τρομοκρατικών δικτύων.
Επιμένει ο Φιντάν: «Το θέμα δεν είναι μόνο το Αιγαίο, αλλά και η στρατιωτικοποίηση των νησιών»
3 Αν και πάντοτε υπάρχουν γραφειοκρατικά προβλήματα, η Aτλαντική Συμμαχία έχει πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο στους τομείς των πολυεθνικών διακλαδικών μονάδων, διοικήσεων, αποστολών και όχι μόνο. Απαντά στις αλλαγές της φύσης της διπλωματίας και του πολέμου. Η επιτυχημένη εμπλοκή του ΝΑΤΟ στην αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19 απέδειξε ότι έχει διευρυνθεί πολύ το φάσμα των απειλών και κινδύνων. Η σύσταση της άμεσης και ιδιαίτερα επαγγελματικοποιημένης δύναμης αντίδρασης του ΝΑΤΟ/VJTF έχει συνδράμει θετικά στην ετοιμότητα της Συμμαχίας, η οποία είναι λογικό να επιδεικνύει ιδιαίτερη προσοχή σε Βαλτική, Αζοφική, Μαύρη Θάλασσα. Για διάφορα επιμέρους θέματα το ΝΑΤΟ είναι σε συνεχή συνεργασία με τις Αμερικανικές Διοικήσεις EUCOM-CENTCOM, καθώς και με τη Διοίκηση Δόγματος και Εκπαίδευσης των ΗΠΑ (TRADΟC), που εδρεύει στο Φορτ Μονρόε της Βιρτζίνια.
» ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ το ΝΑΤΟ είναι σε μία διαρκή φάση μετεξέλιξης σε θέματα επιχειρησιακά, πληροφοριών, διοικητικής μέριμνας, ανθρώπινου δυναμικού κ.λπ. Εμφαση δίδεται σε μικρότερες, ευέλικτες, «αναπτύξιμες», εξειδικευμένες, εξελιγμένες, διακλαδικές δυνάμεις καθώς και σε ανάλυση των εμπειριών/LESSONS LEARNED από την παρουσία και τις εμπλοκές της Συμμαχίας σε σύγχρονους πολέμους (π.χ. σε ορεινό αγώνα, σε συγκρότηση επιλεκτικών ναυτικών δυνάμεων, σε ενοποίηση ειδικών δυνάμεων, σε πληροφορικό πόλεμο κ.λπ.).
4 Ασφαλώς υπάρχουν προβλήματα και προκλήσεις για τη Συμμαχία. Προ δύο χρόνων ο Εμανουέλ Μακρόν έκανε ατυχώς λόγο για «εγκεφαλικά νεκρό» ΝΑΤΟ. Προφανώς ήταν εκτός τόπου και χρόνου. Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε χαρακτηρίσει τη Συμμαχία ως ανεπαρκή και ότι δεν ανταποκρίνονται διάφορα κράτη-μέλη στις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Αυτές οι θέσεις τώρα περιθωριοποιήθηκαν και αποδείχθηκε ότι ήταν εντελώς αβάσιμες. Το ίδιο αφορά και όλους εκείνους που επεδίωκαν να υποκατασταθεί (!) το ΝΑΤΟ από κάποιες χώρες της Μεσογείου με επικεφαλής τη Γαλλία, φθάνοντας μέχρι την Αίγυπτο και τα Εμιράτα! Αυτές όλες οι θέσεις κρίθηκαν ως ανεπαρκείς και αποσταθεροποιητικές για τον ευρωατλαντισμό (τις οποίες οι επικεφαλής της Συμμαχίας απέρριψαν). Πάντως η στάση της Αγκυρας απέναντι στους Αμερικανούς για τους ρωσικούς S-400 προβληματίζει έντονα διασυμμαχικούς κύκλους που «διαβλέπουν μία παρατεταμένη προσπάθεια της Μόσχας να έχει λόγο σε θέματα της Ατλαντικής Συμμαχίας και να προκαλεί εσωτερικές εντάσεις».
» ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ είναι καθοριστική για το μέλλον της ευρωατλαντικής αλληλεγγύης και διατλαντικής συνδεσμολογίας ενώ για την Ελλάδα θα παρουσιαστούν υπολογίσιμες ευκαιρίες που θα πρέπει να τις εκμεταλλευτούμε (για περαιτέρω αναβάθμιση του ρόλου και της παρουσίας μας) βάσει των παραγράφων της διακήρυξης που θα εκδοθεί με το πέρας της Συνόδου στη βελγική πρωτεύουσα. Δεν φθάνει η παροχή διευκολύνσεων και η διαθεσιμότητα της Σούδας και της Αλεξανδρούπολης. Είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε πολύ παραπέρα!
*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις
Ειδήσεις σήμερα
- Καστελόριζο: Οι Τούρκοι ομολογούν – «Ξυπνήσαμε με τουρκικά εμβατήρια μέσω drone, είδαμε την σημαία βαμμένη» [βίντεο]
- Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr
Ακολουθήστε το EleftherosTypos.gr σε Instagram, Facebook και Twitter