Με τη νέα τροπολογία που ψηφίστηκε το απόγευμα της Τρίτης στη Βουλή, η Ελλάδα κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τη θεσμοθέτηση της «συνταγογράφησης της Tέχνης», επιτρέποντας στους ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ να έχουν δωρεάν πρόσβαση σε θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, μουσεία και άλλες πολιτιστικές δράσεις.

Με βάση τη νέα ρύθμιση του υπουργείου Υγείας που εντάχθηκε σε νομοσχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού, οι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια θα μπορούν να λαμβάνουν παραπεμπτικό για δωρεάν συμμετοχή σε πολιτιστικές δράσεις.

Πιο συγκεκριμένα, η διαδικασία θα λειτουργεί ως εξής:

1. Διάγνωση και παραπομπή: Οι δικαιούχοι θα πρέπει να έχουν διάγνωση ψυχικής ή νευρολογικής διαταραχής από γιατρό του ΕΟΠΥΥ ή ψυχολόγο, ο οποίος θα μπορεί να συνταγογραφεί πολιτιστικές δραστηριότητες ως μέρος της θεραπευτικής αγωγής.
2. Εκδοση παραπεμπτικού: Το παραπεμπτικό θα περιλαμβάνει τον τύπο της δραστηριότητας που συνιστάται, π.χ. επίσκεψη σε μουσείο, συμμετοχή σε θεατρική παράσταση ή μουσικοθεραπευτική συνεδρία.
3. Συνεργαζόμενοι πολιτιστικοί φορείς: Τα ιδρύματα Τέχνης και πολιτισμού που συμμετέχουν στο πρόγραμμα θα προσφέρουν δωρεάν ειδικές θέσεις στους δικαιούχους, με χρηματοδότηση από τον ΕΟΠΥΥ.
4. Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας: Οι θεράποντες ιατροί θα παρακολουθούν την εξέλιξη των ασθενών και θα αξιολογούν την αποτελεσματικότητα της πολιτιστικής συνταγογράφησης.

Κατά την ομιλία του στη Βουλή, ο υπουργός Υγείας, Αδωνις Γεωργιάδης, χαρακτήρισε την πρωτοβουλία ως μια «σημαντική μεταρρύθμιση», που, για πρώτη φορά, ενσωματώνει επίσημα την Τέχνη και τον πολιτισμό στο Εθνικό Σύστημα Υγείας ως μέσα θεραπείας.

«Αναγνωρίζουμε ότι η συμμετοχή σε πολιτιστικές δράσεις μπορεί να έχει θεραπευτική επίδραση, ιδίως σε ψυχικές παθήσεις, και γι’ αυτό δίνεται η δυνατότητα να συνταγογραφούνται και να αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ, όπως ακριβώς συμβαίνει με τα φάρμακα και τις ιατροτεχνολογικές συσκευές», υπογράμμισε.

Επεσήμανε, επίσης, τη διαχρονική σύνδεση του ελληνικού πολιτισμού με την ψυχική υγεία, αναφερόμενος στο ρόλο του αρχαίου θεάτρου ως μορφής ομαδικής ψυχοθεραπείας.

«Ο ίδιος ο Αριστοτέλης, στο έργο του “Περί Ποιητικής”, είχε περιγράψει τη διαδικασία της ψυχικής κάθαρσης μέσω της τραγωδίας. Η νέα αυτή μεταρρύθμιση ουσιαστικά αναβιώνει αυτή τη φιλοσοφία και την εντάσσει στο σύγχρονο σύστημα υγείας», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, χαρακτήρισε την πολιτιστική συνταγογράφηση ως ένα «καινοτόμο και πρωτοπόρο πρόγραμμα για τα ελληνικά δεδομένα», επισημαίνοντας ότι εφαρμόζεται εδώ και χρόνια σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Να σημειωθεί, τέλος, πως το πρόγραμμα απευθύνεται αποκλειστικά σε λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, ενώ οι επιλέξιμες μορφές Tέχνης και τα κριτήρια επιλογής των επαγγελματιών θα καθοριστούν με κοινή απόφαση των υπουργών Πολιτισμού και Υγείας.

ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ

Η συμβολή της στην ψυχική υγεία

Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η έκθεση και η συμμετοχή σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες μπορούν να μειώσουν το άγχος, να βελτιώσουν τη διάθεση και να ενισχύσουν τη συνολική ευεξία.

Πίσω στη δεκαετία του 1940, ειδικοί επιστήμονες διαπίστωσαν για πρώτη φορά πως οι άνθρωποι με ψυχικές ασθένειες κατάφερναν να εκφράσουν πιο εύκολα τα συναισθήματά τους μέσω της Τέχνης. Αυτή ήταν και η αρχή, η οποία ενέπνευσε στη συνέχεια τη χρήση της καλλιτεχνικής θεραπείας (δραματοθεραπεία, μουσικοθεραπεία κ.λπ).

Οι πιο σύγχρονες μελέτες επιβεβαιώνουν τα παραπάνω συμπεράσματα και έχουν προχωρήσει κι ένα βήμα παρακάτω, αποκαλύπτοντας τον μηχανισμό. Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, η καλλιτεχνική έκφραση αυξάνει τη σεροτονίνη, βελτιώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο και προάγει νέους τρόπους σκέψης.

Η Αμερικανική Ενωση Καλλιτεχνικής Θεραπείας, από την άλλη, έχει καταλήξει μετά από επιστημονική έρευνα πως η θεραπεία μέσω της Τέχνης μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του άγχους, της κατάθλιψης και πολλών διαταραχών της διάθεσης.

Σήμερα, χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ έχουν ήδη εντάξει τη συνταγογράφηση πολιτιστικών δραστηριοτήτων στο εθνικό σύστημα υγείας τους.

Να σημειωθεί, τέλος, πως το πρόγραμμα απευθύνεται αποκλειστικά σε λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, ενώ οι επιλέξιμες μορφές τέχνης και τα κριτήρια επιλογής των επαγγελματιών θα καθοριστούν με Κοινή Απόφαση των υπουργών Πολιτισμού και Υγείας.