Οι παρατεταμένοι καύσωνες είναι πλέον γεγονός. Μέσα στα νέα δεδομένα, που έχουν να επεξεργαστούν επιστήμονες, πολιτεία και φορείς, είναι η έλλειψη βροχών, που έχει μετατρέψει δέντρα και φυτά σε… προσάναμμα για τις φωτιές.

Ελλειψη βροχής

Σύμφωνα με το δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών του meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), που λειτουργούν ανελλιπώς από το 2006 μέχρι σήμερα, ο φετινός Ιούνιος (εκτός από τις ακραία υψηλές τιμές θερμοκρασίας που επικράτησαν) χαρακτηρίστηκε και από την απουσία βροχών στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, ακόμη και σε περιοχές που εκδηλώνονται συχνά βροχοπτώσεις αυτή την περίοδο, με βάση τη μέση τιμή της περιόδου 2007-2023.

Τα συνολικά ύψη βροχής για τον μήνα Ιούνιο, σύμφωνα με τη μέση τιμή της περιόδου 2007-2023 από 10 σταθμούς του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του meteo.gr / Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, καθώς επίσης και το συνολικό μηνιαίο ύψος βροχής, όπως καταγράφηκε για τον Ιούνιο 2024, παρουσιάζουν εφιαλτική εικόνα. Στην ανάλυση, που υπογράφουν οι Γ. Κύρος, Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος, Χ. Πετρόπουλος, παρατηρούν πως στο κέντρο της Αθήνας δεν έβρεξε καθόλου τον φετινό Ιούνιο (ο Ιούνιος του 2012 ήταν ο τελευταίος μήνας με μηδενική βροχή). Επίσης, ακόμη και σε περιοχές με υψηλές τιμές βροχόπτωσης, σύμφωνα με τη μέση τιμή της περιόδου 2017-2023, οι βροχές ήταν ελάχιστες.

«Καμπανάκι»

«Αν μας τρομάζει κάτι και μας φοβίζει, είναι η παρατεταμένη ξηρασία», ανέφερε ο δασάρχης Αλεξανδρούπολης Γιώργος Πιστόλας σε πρόσφατο συνέδριο για την κλιματική ανθεκτικότητα στην Αλεξανδρούπολη. «Εμείς μέσα στον μήνα Ιούνιο, είχαμε 5-6 μέρες με βροχόπτωση, έχει να βρέξει πάνω από ενάμιση μήνα, δεν ξέρω αν θα συνεχιστεί αυτό το φαινόμενο και πού θα οδηγήσει. Αυτό είναι κλιματική αλλαγή, όταν η βλάστηση χάνει την υγρασία της, με την παραμικρή σπίθα ξεκινάει η φωτιά και μεταδίδεται γρήγορα», είπε.

Πλέον, οι φωτιές φτάνουν σε περιοχές με μεγάλα ύψη, άνω των 800 μέτρων, ακριβώς λόγω της έλλειψης υγρασίας στα δέντρα. «Ποτέ στο παρελθόν δεν μας είχαν απασχολήσει φωτιές σε μεγάλα ύψη. Τώρα, η Πυροσβεστική μάς ζήτησε να φτιάξουμε πυροφυλάκια στα 800-1.000 μέτρα. Πάντα κάναμε διαχείριση, αλλά κυρίως υλοτομική. Πριν από δυο χρόνια, στον Νομό Ροδόπης, στο Παπίγγειο όρος, στα 1.500 μέτρα υψόμετρο, είχαμε φωτιά επί 20 μέρες, εκεί που τον Νοέμβριο περιμένεις να έχεις χιόνια, και η Πυροσβεστική έτρεχε για να σβήσει φωτιές. Στην περσινή φωτιά της Δαδιάς -κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες, όπως τα ισχυρά μελτέμια, καθώς ήταν τέλη Αυγούστου- η ξηρασία ήταν βασικός παράγοντας. Ενα χαρακτηριστικό στοιχείο είναι πως μετά τη μεγάλη φωτιά της Εύβοιας, τα ξύλα που υλοτομήθηκαν είχαν υγρασία 85%, στην Αλεξανδρούπολη 45%. Με τα στοιχεία του Ιουνίου 2024, που έχουμε σαν Δασαρχείο στα χέρια μας, η υγρασία στα δέντρα είναι στο 25%. Αν συνεχίσουμε έτσι με την ανομβρία, τέλη Σεπτεμβρίου, θα τα τρίβουμε τα ξύλα σαν… φρυγανιά. Θα στεγνώσουν εντελώς. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι τοπική. Αφορά όλες τις περιοχές και πρέπει να παρθούν μέτρα», τόνισε.

Αλλάζουν τα δάση

«Ο Εβρος φέτος είχε πιο ζεστό χειμώνα από την Αθήνα», δηλώνει τον «Ε.Τ.» ο δασάρχης Αλεξανδρούπολης Γιώργος Πιστόλας. «Τα φυτά που υπάρχουν στη ζώνη μας, το πουρνάρι, η κουμαριά, έχουν τέτοια δομή, με σκληρό φύλλο, για να μην έχει μεγάλη εξάτμιση η αναπνοή τους, οπότε αντέχουν. Πόσο θα αντέξουν, θα το ξέρουμε τον Σεπτέμβριο. Και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή της σύνθεσης του δάσους. Και το παρατηρούμε ήδη. Οποιο φυτό μπορεί να προσαρμοστεί, αυτό θα επιβιώσει», κατέληξε.

ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΘΑΛΑΣΣΩΝ

Απειλείται η ζωή στους ωκεανούς

Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα -και θα δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερα- και στις θάλασσες.

Ο δρ Διονύσης Ραΐτσος, αναπληρωτής καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας ΕΚΠΑ, σε ομιλία του σχετικά με τις επιδράσεις που έχει η υπερθέρμανση στους ωκεανούς, αναφέρθηκε στη σημασία του φυτοπλαγκτόν, το οποίο αποτελεί τη βάση της τροφικής αλυσίδας. Τα πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν σοβαρές μεταβολές στους πληθυσμούς των φυτοπλαγκτονικών οργανισμών και συνεπάγονται μεταβολές σε σειρά από άλλους πληθυσμούς οργανισμών εξαιτίας της απότομης μεταβολής της θερμοκρασίας της θάλασσας. Η μεταβολή, ακόμα και τάξεως μικρότερης του ενός βαθμού Κελσίου, οδηγεί στον περιορισμό των διαθέσιμων θρεπτικών συστατικών και σε μείωση του πληθυσμού του φυτοπλαγκτού, με σημαντικά αποτελέσματα, από τον «θάνατo» των κοραλλιών έως την αύξηση της θνησιμότητας των ψαριών από βακτηριακές μολύνσεις.

«Ο πλανήτης μας βρίσκεται στην κατεύθυνση μιας έκτης μαζικής εξαφάνισης ειδών. Επιστημονικά ευρήματα κάνουν λόγο για απειλή της ζωής στον ωκεανό, ανάλογη με εκείνη 65 εκατ. χρόνια πριν. Τότε που ένας αστεροειδής χτύπησε τη Γη, οδηγώντας στην εξαφάνιση των ¾ των ειδών που κατοικούσαν στον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων και των δεινοσαύρων».