Αύριο, θα συμμετέχει -μαζί με τον διδάκτορα του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και διευθυντή του Αγροκτήματος της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής Δρ. Θεόδωρο Καλλίτση- σε εκδήλωση με τίτλο  «πανώλη μηρυκαστικών: εξελίξεις και σχέδια βιοασφάλειας», η οποία θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα δημοτικού ωδείου Ελασσόνας, με πρωτοβουλία της Ομοσπονδίας Κτηνοτρόφων και Κτηνοτροφικών Συλλόγων Θεσσαλίας.

Στη συνέντευξή του, ο Δρ. Καϊμακάμης υποστηρίζει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η μεγαλύτερη επιχείρηση που έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση της ζωονόσου και τόνισε ότι «αν βαθμολογούσαμε τα αντανακλαστικά του υπουργού κ. Τσιάρα και των συνεργατών του θα τους δίναμε έναν πολύ καλό βαθμό, γεγονός πολύ σπάνιο για το σύστημα του ελληνικού δημόσιου που ασχολείται με τα θέματα της κτηνοτροφίας».

Για ποιο λόγο εμφανίστηκε η πανώλη σε ελληνικά κοπάδια προβάτων και αιγών;

Η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών (Peste des petits ruminants virus- PPR), είναι νόσημα που προσβάλει τις αίγες και τα πρόβατα, είναι υποχρεωτικής δήλωσης σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική και ενωσιακή νομοθεσία. Στην Ελλάδα, το πρώτο κρούσμα PPR  επιβεβαιώθηκε την 08/07/2024, σε εκτροφή αιγοπροβάτων που έφερε φυσική έδρα δραστηριοτήτων την ευρύτερη περιοχή της Καλαμπάκας (ΤΚ Καστρακίου) της ΠΕ Τρικάλων.  Αναμένουμε τα επίσημα αποτελέσματα της ιχνηλάτησης της νόσου και των διόδων, παρά ταύτα οι ενδείξεις προκρίνουν ότι η ασθένεια εισήλθε μέσω της εισαγωγής ζώντων προβάτων ή, και αρνιών από χώρα ή χώρες που ενδημεί η νόσος. Επιπροσθέτως, χρήζει της ιδιαίτερης επισήμανσης το γεγονός της ανίχνευσης του πρώτου κρούσματος πανώλης στη Ρουμανία. Η Ρουμανία αποτελεί βασική χώρα εισαγωγής ζώντων αρνιών και προβάτων που προορίζονται για σφαγή. Το εμπορικό κύκλωμα συνοπτικά περιλαμβάνει τις εξής ροές: εισάγονται ζώα από τη Ρουμανία- ακολουθεί short cycle πάχυνση επί ελληνικού εδάφους ή, και απ’ ευθείας σφαγή σε ελληνικά σφαγεία και τέλος διάθεση στις εξωγχώριες και εγχώριες αγορές. Και εδώ να αναφέρω και κάτι ακόμα. Η πλειοψηφία αυτών των εισαγωγών σε ζώντα ζώα κατευθύνεται προς τα σφαγεία ή τα παχυντήρια της Θεσσαλίας.

Ποια είναι η εξέλιξη της νόσου;

Άμεσα ενεργοποιήθηκε το σύστημα δήλωσης και ελέγχου ενώ παράλληλα η πολιτική ηγεσία του ΥπΑΑΤ ενεργοποίησε το αντίστοιχο μηχανισμό, όπως προβλέπεται από τις κείμενες νομοθεσίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα που συζητάμε βρίσκεται σε εξέλιξη η μεγαλύτερη επιχείρηση που έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση της ζωονόσου και αν βαθμολογούσαμε τα αντανακλαστικά του υπουργού κ. Τσιάρα και των συνεργατών του θα τους δίναμε έναν πολύ καλό βαθμό, γεγονός πολύ σπάνιο για το σύστημα του ελληνικού δημόσιου που ασχολείται με τα θέματα της κτηνοτροφίας. Κρίνω σημαντική αυτή την αναφορά γι’ αυτό άλλωστε και το επισημαίνω.  Επιστρέφω στη βάση της ερώτησής σας, με βάση την επίσημη αναφορά στην πλατφόρμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας των Ζώων έχουν ταυτοποιηθεί επτά περιστατικά PPR έως τις 22/07/2024 σε εκτροφές προβάτων και αιγών στις περιοχές Καλαμπάκα Τρικάλων και Δ.Ε. Ποταμιάς Ελασσόνας μέσω της επίσημης διαγνωστικής διαδικασίας PCR και λήφθηκαν όλα τα απαραίτητα υγειονομικά μέτρα που επιβάλλονται σε αντίστοιχες περιπτώσεις μεταξύ των οποίων η θανάτωση περίπου 2.500 ζώων καθώς επίσης και η οριοθέτηση ζωνών κινδύνου. Σήμερα που συζητάμε, 24/07/2024 από ανεπίσημες πηγές τα περιστατικά ξεπερνούν τα 16. Συζητάμε λοιπόν για ένα spread της ασθένειας που γεωχωρικά είναι εστιασμένο σε περιοχές με μεγάλη παραγωγική δυναμικότητα και υψηλούς πληθυσμούς ζώων. Καταθέτω λοιπόν την έντονη ανησυχία μου και τους προβληματισμούς μου και αναμένω την πληροφορία μέσα από το επίσημο σύστημα αναφοράς.

Τι πρέπει να προσέχουν οι κτηνοτρόφοι και ποια θα πρέπει να είναι η αντίδρασή τους στην εμφάνιση κρουσμάτων;

Απαραιτήτως θωράκιση των εκτροφών και ανάπτυξη πλάνου βιοπροστασίας. Χρήση επίσης απαραιτήτως εγκεκριμένων ιοκτόνων, βατηριοκτόνων και μυκητικτόνων απολυμαντικών υψηλής αποτελεσματικότητας. Να σημειώσω εδώ ότι τα σκευάσματα θα πρέπει να φέρουν υποχρεωτικώς έγκριση κυκλοφορίας από το ΥπΑΑΤ (τμήμα ζωονθρωπονόσων) και κατ’ επέκταση από τον ΕΟΦ και να κατατάσσονται στα απολυμαντικά της κατηγορίας ΤΠ3 για κτηνιατρική χρήση. Από εκεί και πέρα, σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων στα ζώα που παραπέμπουν σε εκδήλωση της ζωονόσου (υψηλός πυρετός, κατάπτωση και υπνηλία, δύσπνοια, διάρροιες, υγρά από τα μάτια και το στόμα, αλλοιώσεις στο στόμα και δυσάρεστη οσμή) θα πρέπει να απομονώνουν το ζώα ή τα ζώα και να ειδοποιούν άμεσα την κατά τόπους κτηνιατρική υπηρεσία. Στο ίδιο πλαίσιο, εφόσον στην εκτροφή εφαρμόζεται σύστημα βόσκησης σε οποιαδήποτε μορφή θα πρέπει το κοπάδι να περιοριστεί και να μην εξέλθει στη βοσκή. Να σημειώσω κατηγορηματικά ότι δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας για την ανθρώπινη υγεία καθώς η νόσος δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο.

Πόσο καταστροφική μπορεί να καταστεί η πανώλη για την ελληνική κτηνοτροφία;

Η άμεση ζημία περιλαμβάνει τη ζημία που προκαλείται λόγω της θανάτωσης των κοπαδιών των κτηνοτρόφων. Οπότε σε πρώτη φάση συζητάμε σαφώς για τη μείωση της περιουσίας του ζημιωθέντος παραγωγού. Παρά ταύτα τέτοια φαινόμενα περιλαμβάνουν και στοιχεία αποθετικής ζημίας ή συνηθέστερα έμμεση ζημία η οποία σαφώς σχετίζονται με διαφυγόντα κέρδη και μάλιστα αφορούν το σύνολο της αλυσίδας παραγωγής και αξίας του αιγοπρόβειου γάλακτος και κρέατος. Προς το παρόν λοιπόν μόνο υποθετικά μπορούμε να προσεγγίσουμε το ζήτημα της ζημιάς μέσα από ένα συλλογισμό για την υποθετική εξέλιξη των πραγμάτων και όπως γνωρίζουμε οι υποθέσεις δεν χαρακτηρίζονται από βεβαιότητα και, ακόμη, δυσχερώς αποδεικνύονται. Οπότε δεσμεύομαι να επανέλθω εντός του επόμενου εξαμήνου με ποσοτικοποίηση λόγω της πολύπλοκης φύσης του ζητήματος. Για παράδειγμα προβληματίζομαι επιπροσθέτως αν διακόψουμε τις εμπορικές ροές με τη Ρουμανία. Θεωρώ ότι θα προκληθεί καταστροφή στον κλάδο του αιγοπρόβειου κρέατος όσο περίεργο και αν σας ακούγεται. Πάντως, θέση μου είναι ότι οι άμεσες συνέπειες σε πρώτη φάση θα περιοριστούν με την εφαρμογή στρατηγικής stepping out, δηλαδή εκρίζωσης και όχι εμβολιασμού και κήρυξη επιζωοτίας λόγω συνθηκών που θα επιφέρουν προβλήματα στην εμπορική αλυσίδα της φέτας και του κρέατος. Για τα υπόλοιπα, επανερχόμαστε.

Ποια είναι τα στοιχεία του επιδημιολογικού χάρτη του Παγκόσμιου Συστήματος Πληροφοριών για την Υγεία των Ζώων;

Να παραμείνουμε στην πανώλη των μικρών μηρυκαστικών (Peste des petits ruminants virus- PPR). Σας καταθέτω τον επιδημιολογικός χάρτη που απεικονίζει τις περιοχές με κρούσματα πανώλης των μικρών μηρυκαστικών. Στον χάρτη παρατηρούμε υψηλά ποσοστά κρουσμάτων στην Αλγερία (483) και την Κίνα (212), ενώ άλλες περιοχές όπως η Αίγυπτος (36), το Σουδάν (25), και η Μογγολία (16) παρουσιάζουν χαμηλότερα περιστατικά. Η γεωγραφική κατανομή των κρουσμάτων δείχνει την εξάπλωση της ασθένειας κυρίως στην Αφρική και την Ασία. Η εικόνα αυτή τονίζει την ανάγκη για διεθνή συνεργασία και λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της πανώλης και των ζωονόσων γενικότερα. Το ΥπΑΑΤ θα πρέπει να καταθέσει και να υλοποιήσει άμεσα ένα σχέδιο που θα ενδυναμώνει την πολιτική για τις ζωονόσους και θα προβλέπει σχέδια στρατηγικής και διπλωματίας ειδικά για τον κλάδο της αιγοπροβατοτροφίας διότι δεν πρέπει να μας διαφεύγει και το γεγονός ότι συζητάμε για τη φέτα ΠΟΠ.