Ο γιατρός του, καθηγητής Παιδιατρικής και διευθυντής στη Γ’ Παιδιατρική Κλινική του «Ιπποκράτειου» Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Τσανάκας, έγινε ο «πατέρας» του προγράμματος και σημερινός επιστημονικός υπεύθυνος του ΝΟΣΠΙ. Το υπουργείο Υγείας, από την πλευρά του, αγκάλιασε την ιδέα και αποφάσισε να την επεκτείνει.

Η πιλοτική λειτουργία του προγράμματος «Νοσηλεία στο Σπίτι» (ΝΟΣΠΙ) ξεκίνησε εντός του 2023 σε τρία νοσοκομεία της χώρας («Αγιος Σάββας», «Ιπποκράτειο» Θεσσαλονίκης και ΠΑΓΝΗ Κρήτης) και αναμένεται να επεκταθεί από το ερχόμενο έτος σε ακόμη επτά.

Χαρακτηριστικά

Το πρόγραμμα, όπως δηλώνει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η υπεύθυνη του προγράμματος από την πλευρά του υπουργείου Υγείας, γενική γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας, Λίλιαν Βιλδιρίδη, «περιλαμβάνει συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών που μπορούν υπό προϋποθέσεις να λαμβάνουν με ασφάλεια την απαιτούμενη φροντίδα στο σπίτι τους, υπό τη συνεχή παρακολούθηση της θεραπευτικής ομάδας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας» και «αναμένεται να συμβάλει στην αποσυμφόρηση των τριτοβάθμιων κέντρων παροχής φροντίδας, προς όφελος της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους, της μείωσης του χρόνου νοσηλείας, αλλά και του κόστους φροντίδας, καθώς και της πρόληψης εμφάνισης λοιμώξεων».

Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται με 14,7 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και βρίσκεται υπό τον έλεγχο και την καθοδήγηση του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ Α.Ε.).

Το βασικό κριτήριο ένταξης ενός ασθενούς σε πρόγραμμα κατ’ οίκον νοσηλείας είναι, κυρίως, η πολυπλοκότητα και η χρονιότητα της νόσου, καθώς και η ανάγκη μηχανικής υποστήριξής του. Τα κριτήρια ένταξης διαφέρουν, όπως αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο Βασίλης Μπαλάνης, διευθύνων σύμβουλος του ΟΔΙΠΥ.

«Το πρόγραμμα αφορά ασθενείς, παιδιά και ενήλικες με διαφορετική υποκείμενη κύρια νόσο (χρόνια αναπνευστικά αποφρακτικά ή περιοριστικά νοσήματα, νευρολογικές παθήσεις ταχέως ή βραδέως εξελισσόμενες, όπως νόσος κινητικού νευρώνα, μυασθένεια, κυστική ίνωση, χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια νοσήματα άλλων συστημάτων), που χρειάζονται εξειδικευμένη μακροχρόνια φροντίδα σε νοσοκομειακό περιβάλλον».

Καρκινοπαθείς

Οι ασθενείς με καρκίνο και επιπλοκές είναι, κυρίως, αυτοί που χρειάζονται μακροχρόνια υποστήριξη, καθώς και χορήγηση ογκολογικής θεραπείας κατ’ οίκον.

Στην περίπτωσή τους ο θεράπων ιατρός είναι αυτός που θα κρίνει με βάση τις θεραπείες που λαμβάνουν (ανοσοθεραπεία και βιολογικοί παράγοντες), εάν πληρούν τα κριτήρια σύμφωνα με τις επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες. Εάν ναι, τότε εντάσσει τον ασθενή στο πρόγραμμα «ΟΙΚΟΘΕΝ» που «τρέχει» στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Αγιος Σάββας».

Σύμφωνα με τον κ. Μπαλάνη, για να ενταχθούν οι ασθενείς «θα πρέπει προηγουμένως να έχουν λάβει χημειοθεραπεία σε νοσοκομείο (από 4 έως 9 κύκλους, αναλόγως του τύπου καρκίνου) ή τους 3 πρώτους κύκλους της ανοσοθεραπείας ή του βιολογικού παράγοντα και να έχουν πλέον διασυνδεθεί με τις δομές του νοσοκομείου (και των ΤΕΠ). Επίσης, απεικονιστικά θα πρέπει να μην υπάρχει πρόοδος της νόσου κατά την ένταξή του στο πρόγραμμα».

Στη συνέχεια, η μεταφορά και η εγκατάσταση από το Κέντρο Αναφοράς ΚΟΝ του ασθενούς στο σπίτι γίνονται από τους ιατρούς και τις νοσηλεύτριες ΚΟΝ, με τη συνδρομή του ΕΚΑΒ.

«Την πρώτη εβδομάδα γίνονται καθημερινές επισκέψεις για τη διαπίστωση της καλής λειτουργίας/προσαρμογής στο νέο περιβάλλον. Ολες οι δαπάνες ΚΟΝ βαρύνουν τον προϋπολογισμό του νοσοκομείου όπου ανήκει το Κέντρο Αναφοράς ΚΟΝ», εξηγεί ο κ. Μπαλάνης.

Πώς γίνεται η επιλογή των ασθενών

Ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΔΙΠΥ, Βασίλης Μπαλάνης, μιλώντας στο πρόσφατο συνέδριο της ΕΣΔΥ την Πέμπτη (7/12), εξήγησε πως η επιλογή γίνεται από τη διεπιστημονική ομάδα ΚON.

«Ο θεράπων ιατρός είναι αυτός που προτείνει να εξεταστεί η δυνατότητα συνέχισης της νοσηλείας του ασθενούς στο σπίτι, ο νοσηλευτής ΚΟΝ με τον ψυχολόγο επιβεβαιώνουν για την καλή συνεργασία με το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και την επάρκεια του φροντιστή (συγγενής, κοντινό πρόσωπο κ.ά.) στη διαχείριση του ασθενούς και ο κοινωνικός λειτουργός επιβεβαιώνει για την καταλληλότητα του οικογενειακού περιβάλλοντος (συνθήκες και υποδομές σπιτιού)».

Στην πλήρη ανάπτυξη του προγράμματος προβλέπεται η συμμετοχή 3 γιατρών και 6 – 8 νοσηλευτών, σε κάθε Κέντρο Αναφοράς.

Τέλος, απαιτείται η έγγραφη έγκριση του κάθε ασθενούς για την ένταξή του στο πρόγραμμα.

Επέκταση και σε άλλες ασθένειες

Από το υπουργείο Υγείας, όπως εξηγεί η γενική γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας, Λ. Βιλδιρίδη, σχεδιάζεται η επέκταση του πιλοτικού προγράμματος σε νέες θεραπευτικές κατηγορίες, όπως σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας), ασθενείς με κυστική ίνωση κ.ά., ίσως και εντός του επόμενου έτους.

Τέλος, σχεδιασμός υπάρχει και για το πέρας του προγράμματος το 2025, καθώς το υπουργείο Υγείας αποφάσισε να συνεχίσει το πρόγραμμα σε εθνική εμβέλεια, μέσω των Υγειονομικών Περιφερειών.

«Ολοι οι γονείς είναι ενθουσιασμένοι»

 «Υλοποιούμε το πρόγραμμα από το 2011 και έχουμε ήδη βοηθήσει 360 παιδιά από όλη τη Βόρεια Ελλάδα. Θέλαμε να μεταφέρουμε στην Ελλάδα όλα όσα έκαναν τα νοσοκομεία του εξωτερικού. Δηλαδή, να δώσουμε τη δυνατότητα στους μικρούς ασθενείς μας να νοσηλεύονται στο σπίτι τους.

Πρόκειται για εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά. Ομως, η νοσηλεία είναι εφικτή και στο σπίτι τους, εφόσον οι γονείς εκπαιδευτούν στα ειδικά μηχανήματα και νιώσουν τη σιγουριά ότι μπορούν να το κάνουν. Γι’ αυτό και το πρόγραμμα έχει δύο πυλώνες: Αρχικά, η εκπαίδευση και η εκμάθηση της διαδικασίας νοσηλείας στους γονείς και, δεύτερον, η σταθερή επικοινωνία με τις νοσηλεύτριες και τους γιατρούς», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο εμπνευστής και πλέον εθνικός συντονιστής του προγράμματος, ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής Πνευμονολογίας του ΑΠΘ, Γιάννης Τσανάκας.

Οπως διευκρινίζει, «σήμερα, στο ΝΟΣΠΙ του “Ιπποκράτειου” συμμετέχουν 200 οικογένειες από όλη τη Βόρεια Ελλάδα. Αν κάποιο είναι από Αλεξανδρούπολη ή από Ιωάννινα και χρειάζεται να το δει γιατρός, τότε πηγαίνει στο νοσοκομείο της περιοχής του, με το οποίο έχει υπάρξει σχετική συνεννόηση».

Επέκταση

Να σημειωθεί ότι το 2020 η τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας ενημερώθηκε για το πρόγραμμα που υλοποιείτο για σχεδόν μία δεκαετία στη Γ’ Παιδιατρική του «Ιπποκράτειου» Θεσσαλονίκης και ενέταξε στο σχετικό πρόγραμμα τον «Αγιο Σάββα» της Αθήνας και το Πανεπιστημιακό Ηρακλείου. «Από το 2024 αναμένεται να ενταχθούν ακόμη επτά νοσοκομεία που θα καλύψουν σχεδόν την επικράτεια. Για παιδιατρικά είμαστε σε συζητήσεις με το “Αττικόν” και το “Αγία Σοφία”, ενώ για τους ενήλικες με το “Αττικόν” ή το “Σωτηρία” και τα νοσοκομεία Αλεξανδρούπολης, Ιωαννίνων, Λάρισας και Πάτρας», πρόσθεσε.

Ο κ. Τσανάκας στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός του θετικού αποτυπώματος του προγράμματος. «Ολοι οι γονείς είναι ενθουσιασμένοι. Μιλούν με τα καλύτερα λόγια. Είναι συγκινητικός ο τρόπος με τον οποίο αγκαλιάζουν τα στελέχη του προγράμματος. Παράλληλα, τα νοσοκομεία έχουν πάρει μια ανάσα, καθώς αποδεσμεύεται σημαντικός αριθμός κλινών, χωρίς όμως να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των ασθενών», κατέληξε.

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΠΟ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ

«Το πρόγραμμα είναι εξαιρετικά πετυχημένο»

«Μπήκαμε στο πρόγραμμα το 2014. Η κόρη μας, Μαρία-Κατερίνα, γεννήθηκε το 2007 με εγκεφαλική παράλυση. Αν και παιδίατρος, η φροντίδα που θέλει είναι εξειδικευμένη. Τα στελέχη της Παιδιατρικής Κλινικής του “Ιπποκράτειου” μας εκπαίδευσαν. Το παιδί είναι στο σπίτι μας και το φροντίζουμε. Σταμάτησε τα ατελείωτα πηγαινέλα στο νοσοκομείο. Στην αρχή έρχονταν σε τακτικά χρονικά διαστήματα οι νοσηλεύτριες. Πλέον, οι επισκέψεις έχουν αραιώσει, διότι έχουμε αποκτήσει περισσότερες γνώσεις και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Ακόμη και για την αλλαγή τραχειοτομίας μεταφέρουμε το παιδί με το αυτοκίνητο και όχι με το ασθενοφόρο. Το πρόγραμμα είναι εξαιρετικά πετυχημένο και αποτελεί μεγάλη βοήθεια και ανακούφιση για όλους. Σίγουρα για τους ασθενείς, αλλά και, φυσικά, για τους γονείς, τους γιατρούς και τους νοσηλευτές».

Μαρία Χαδιώ από τον Τρίλοφο Θεσσαλονίκης

«Τον φροντίζαμε σπίτι, αφού πρώτα εκπαιδευτήκαμε»

«Ηταν από τα πρώτα παιδιά που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα. Η μηνιγγίτιδα του είχε στερήσει από τους πρώτους μήνες τις ζωής του τη δυνατότητα να ζήσει φυσιολογικά. Τον φροντίζαμε σπίτι, αφού πρώτα εκπαιδευτήκαμε. Επρεπε γρήγορα να αποκτήσουμε γνώσεις νοσηλεύτριας σε… Εντατική! Οταν έρχονταν οι νοσηλεύτριες στο σπίτι, ήταν απίστευτη η συναισθηματική γαλήνη που λάμβαναν από το παιδί. Ως γονείς, παίρναμε δύναμη από το πρόγραμμα για να συνεχίσουμε. Ο μικρός “έφυγε” τον περασμένο Μάρτιο, έχοντας πάρει και δώσει πολλή αγάπη…».

Aννα από τη Θεσσαλονίκη

«Δίπλα στους γονείς από την πρώτη μέρα»

«Συμμετέχω στο πρόγραμμα, το οποίο υλοποιεί το “Χαμόγελο του Παιδιού”, σχεδόν δύο χρόνια. Ο ρόλος μας είναι να εκπαιδεύουμε τους γονείς για να διαχειριστούν τη νέα δύσκολη κατάσταση, αλλά ταυτόχρονα κάνουμε επισκέψεις στα σπίτια βλέποντας τους ασθενείς και καλύπτοντας ανάγκες ή λύνοντας απορίες.

Είμαστε δίπλα στους γονείς από την πρώτη μέρα. Τους δείχνουμε πώς λειτουργούν τα μηχανήματα, πώς πρέπει να φροντίζουν τα παιδιά τους. Και αυτό γίνεται με σκοπό να είναι σε θέση να παρέχουν τη σωστή νοσηλεία από το σπίτι τους. Στις επισκέψεις, βλέπουμε την πορεία των ασθενών. Θεωρώ ότι αποτελούμε μέλος της οικογένειάς τους».

Κυριακή Βασιλειάδου, νοσηλεύτρια

«Θα σας ευγνωμονώ για πάντα…»

 «Ηθελα να σας ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου για όσα κάνατε για τον Προδρομάκη μας και για εμένα από την αρχή έως την τελευταία μέρα.

Αυτό το παιδάκι ήταν ένα μεγάλο δώρο. Οταν γεννήθηκε έδωσε τέτοια χαρά, τέτοια πληρότητα, μας έδωσε την τέλεια ευτυχία. Οταν αρρώστησε, ο κόσμος κλονίστηκε, γκρίζαρε, κατέρρευσε. Για μεγάλο διάστημα ήθελα να βάλω τέλος στη ζωή μου. Κάποια στιγμή όμως τον είδα που κάποιος άλλος τον είχε τακτοποιήσει άτσαλα στο αναπηρικό καροτσάκι και τότε κατάλαβα πως δεν είχα το δικαίωμα να φύγω πριν από το παιδί. Ετσι, η φροντίδα του έγινε ο μεγαλύτερος σκοπός μου. Και πόσα πράγματα μας δίδαξε αυτή η πορεία! Τι βάθος συναισθημάτων. Και κυρίως -και αυτό είναι που θα μου λείψει περισσότερο- αυτή η ουράνια γαλήνη που εξέπεμπε και τη μετέδιδε σε όποιον τον φρόντιζε και τον έπαιρνε στην αγκαλιά.

Αυτό που θέλω να πω με δύο λόγια είναι πως αν το παιδί είχε χαθεί το 2010, το πιθανότερο είναι πως θα το είχα ακολουθήσει. Εσείς και ο Πρόδρομος, φυσικά, με την απίστευτη υπομονή, γενναιότητα και αγάπη, συμβάλλατε τα μέγιστα, ώστε να κερδίσουμε τον χρόνο και να μπορέσουμε πιο εύκολα να αποχαιρετιστούμε με ήσυχη την καρδιά. Αυτό το δώρο του χρόνου είναι ανεκτίμητο και γι’ αυτό θα σας ευγνωμονώ για πάντα και θα εύχομαι για εσάς υγεία, φώτιση, αντοχή, πίστη και ελπίδα.

Κάνετε όλοι εξαιρετικό έργο, είστε ένα… νησί όπου βγαίνουμε οι ναυαγοί, είστε μια παρηγοριά την ώρα της απελπισίας. Γι’ αυτό σας ευχαριστούμε για όλα…».