της Δρος. Άννας Κωνσταντινίδου*

Οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου θεωρούν, ότι είναι ένα πρώτο βήμα αφενός για τον έλεγχο της μετανάστευσης στα εσωτερικά περιβάλλοντά τους, αφετέρου της ισότιμης διαχείρισης του μεταναστευτικού φαινομένου από όλα τα κράτη της ΕΕ…

Ωστόσο, αρκεί η Συμφωνία; Ή μήπως, άραγε, μπορεί να αποτελέσει την πανάκεια για την ανεξέλεγκτη συγκράτηση των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη ή, και ίσως το πιο σημαντικό, για τη ρύθμιση των ζητημάτων αυτών που προκύπτουν για ένα κράτος, στο οποίο εγκαθίστανται μόνιμα πληθυσμοί, ακόμα και διαφορετικής κουλτούρας; Ας μην παραβλέπουμε δε, το πιο σημαντικό θέμα που απασχολεί πολλές χώρες, είναι η πιθανότητα αλλοίωσης του εθνικού και εθνοτικού αποτυπώματός τους.

Αναντίρρητα, η απάντηση είναι αρνητική. Φυσικά, και η συγκεκριμένη Συμφωνία θα πρέπει να ερμηνευτεί ως ένα και μόνο πρώτο βήμα για τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος και είναι αναγκαίο να γίνουν ακόμα πολλά βήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και σε εθνικό επίπεδο των κρατών. Είναι επιβεβλημένο να τονιστεί αυτό. Η Συνθήκη της Λισαβόνας που τέθηκε σε εφαρμογή το 2009 παρουσιάζει πολλά κενά και είναι αναγκαίο να αναπροσαρμοστεί, ώστε σε δεύτερο στάδιο να αλλάξουν και τα νομικά κείμενα που αφορούν το μεταναστευτικό.

Και επίσης, είναι αναγκαίο να υπογραμμιστεί αυτό. Εάν δεν γίνουν σοβαρά βήματα της μεταναστευτικής διαχείρισης από μέρους της ΕΕ, είναι βέβαιο ότι τα ευρωπαϊκά κράτη σε εθνικό επίπεδο θα απωλέσουν την εθνοτική και εθνική ταυτότητά τους, μια και η κύρια μετανάστευση πλέον, προέρχεται από περιβάλλοντα με διαφορετικό αξιακό υπόβαθρο από τον Δυτισμό.

Εάν επανέλθει στην δημόσια συζήτηση των ευρωπαϊκών κρατών η πιθανότητα κατάρτισης ενός Ευρωσυντάγματος, το αποτέλεσμα θα είναι, όχι μόνο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συμπεριφέρεται πολιτικά ως συνομόσπονδο μόρφωμα, αλλά τα κράτη που την αποτελούν θα μπορούν να διατηρούν την καθαρά εθνική και εθνοτική τους υπόσταση. Και γιατί θα διατηρούν την εθνική και εθνοτική τους υπόσταση; Διότι, θα επανέλθει η νομική προσωπικότητα της ιθαγένειας που πλέον, μετά τη Συνθήκη της Λισαβόνας, είναι ταυτόσημη με την υπηκοότητα…

Αυτό θα αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό βήμα, ώστε ο οποιοσδήποτε μετανάστης που προέρχεται, κυρίως από τρίτο κράτος, θα αποκτά την ιδιότητα του Ευρωπαίου πολίτη, όμως όχι  την ιθαγένεια του κράτους εγκατάστασης. Θα έχει προνόμια και δικαιώματα, όμως σε καμία περίπτωση στο βαθμό που θα δημιουργεί πρόβλημα στο αξιακό υπόβαθρο της χώρας εγκατάστασης, κυρίως ως προς το ζήτημα εθνική ταυτότητα.

Αυτήν την στιγμή, η εγκατάσταση μετά από μία χρονική περίοδο, αυτομάτως παρέχει το δικαίωμα στον αλλοδαπό να διεκδικήσει την υπηκοότητα του κράτους εγκατάστασης με ό, τι αυτό συνεπάγεται για την εθνική ταυτότητα της χώρας που δέχεται μεταναστευτικό πληθυσμό.

Φυσικά, για να γίνει κάτι τέτοιο, υπάρχουν μία σειρά βημάτων από τη δημιουργία πχ. ακόμα και ευρωστρατού που θα λειτουργεί, όπως σήμερα λειτουργούν τα Σώματα Ασφαλείας (προκειμένου να υπάρχουν τα διακριτά όρια με το ΝΑΤΟ), όπου εκεί με ειδικές προϋποθέσεις θα υπηρετούν οι Ευρωπαίοι πολίτες (η συμμετοχή στο Σώμα αυτό θα είναι από τα κράτη -μέλη της ΕΕ), ενώ στους εθνικούς Στρατούς θα εντάσσονται μόνο οι πολίτες με την ιθαγένεια της χώρας κι όχι ο κάτοικος που απλά θα είναι υπήκοός της.

Ας μην γελιόμαστε. Η αλλοίωση που ήδη άρχισε να υπάρχει στο εθνικό αποτύπωμα, και ειδικά σε εθνοτικά κράτη, όπως είναι η Ελλάδα, έχει αφετηρία το γεγονός και εστιάζοντας πχ στην χώρα μας, στο Ελληνικό Στράτευμα έχουν το δικαίωμα να υπηρετήσουν άτομα που φέρουν την ελληνική υπηκοότητα, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν ελληνική καταγωγή. Όσο και αν τα άτομα αυτά αγαπούν και αισθάνονται ευγνωμοσύνη για τη χώρα μας, ποτέ συνειδησιακά δεν θα γίνουν Έλληνες. Κι επειδή, τα άτομα που έχουν ελληνοποιηθεί εδώ και χρόνια, στην πλειοψηφία τους προέρχονται από την Αλβανία και την πρώην Σοβιετία, ας αναλογιστούμε, ειδικά ως προς το ζήτημα Αλβανία που είναι μία χώρα με μη ιδιαίτερα φιλικά αισθήματα προς την Ελλάδα, πώς θα αντιδράσουν τα άτομα αυτά που υπηρετούν στον ελληνικό Στρατό, σε περίπτωση εμπλοκής μας με το κράτος καταγωγής τους. Φαντασιακό σενάριο θα σκεφτούν πολλοί, αλλά δεν παύει να αποτελεί μία συνθήκη υπαρκτή.

Και για να μην γίνονται συγχύσεις. Αλλιώς λειτουργεί ένα ομοσπονδιακό κράτος, αλλιώς ενα συνομόσπονδο και αλλιώς ένα εθνικό. Και από αυτό και μόνο μπορεί να γίνει αντιληπτό, πώς το κάθε κράτος έχει νομικά και θεσμικά το δικαίωμα να μεταχειριστεί τους πολίτες του. Οι ΗΠΑ και η Γερμανία είναι συνομόσπονδα κράτη ουσιαστικά, που έχουν μεταβεί σε ένα ομόσπονδο επίπεδο διακυβέρνησης, και φυσικά δεν έχουν καμία σχέση με την πολιτική διαχείριση που ασκείται στους πολίτες τους από τα εθνικά κράτη, όπως είμαστε εμείς ή οι Γάλλοι ή οι Ιταλοί, ακόμα κι ως προς το ζήτημα, θητεία προς τις Ένοπλες Δυνάμεις.

Εννοείται, επίσης, ότι η ποσόστωση που μπήκε στη νέα Συμφωνία για τη μεταχείριση της μετανάστευσης, θα πρέπει να ιδωθεί και σε βαθύτερο πλαίσιο που θα αφορά τόσο το βιοτικό επίπεδο των χωρών που φιλοξενούν μετανάστες, το ποσοστό της δημογραφικής εξέλιξης του κράτους εγκατάστασης και κυρίως τα γειτνιάζοντα κράτη με τις χώρες υποδοχής μεταναστευτικών ροών.

* Η Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα του ΑΠΘ, διδάσκουσα στην Ανώτερη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ).

Ειδήσεις σήμερα

Αμαζόνιος: «Πεινάω» και «η μαμά μου πέθανε» – Συγκλονίζουν τα πρώτα λόγια των παιδιών που σώθηκαν από τη ζούγκλα [βίντεο]

Greek Mafia-Κορυδαλλός: Οι δολοφόνοι αποφασισμένοι να σκοτώσουν τον «Ράμπο»

Τράπεζες: Πώς ο πληθωρισμός ροκανίζει τα κεφάλαια – Crash test στις 4 πιο συνηθισμένες επιλογές των νοικοκυριών