Τα παραπάνω είναι μερικά από τα εικονικά σενάρια, βγαλμένα από παρόμοια πραγματικά περιστατικά που εκτυλίχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια μέσα σε πανεπιστημιακούς χώρους, τα οποία περιλαμβάνονται στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των 400 ατόμων, τα οποία προσελήφθησαν για να στελεχώσουν τις Ομάδες Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων και ξεκινούν από αύριο Δευτέρα την πρακτική και τη θεωρητική τους εκπαίδευση στη Σχολή Αστυφυλάκων στην Κομοτηνή. Αυτό είναι το ένα μέρος δημιουργίας της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας, που αφορά την ανταπόκριση των εκπαιδευομένων σε τέτοιου είδους περιστατικά, το άλλο, όμως, της ολοκλήρωσης των προβλεπόμενων υποδομών στα πανεπιστημιακά ιδρύματα (μαγνητικές πύλες-τουρνικέ, κάμερες, κέντρα επιχειρήσεων, ειδικά σχέδια ασφάλειας), βρίσκεται στα χαρτιά…

Αν μέσα σε αυτούς τους τέσσερις μήνες που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης δεν έχουν ολοκληρωθεί τα απαραίτητα έργα από την πλευρά του υπουργείου Παιδείας και των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων δεν αποκλείεται οι πανεπιστημιακοί αστυνομικοί να καταλήξουν στις περιπολίες!

Πολεμικές τέχνες

Η εκπαίδευση των πανεπιστημιακών αστυνομικών περιλαμβάνει… πολεμικές τέχνες, ήπια χρήση κλομπ, ακινητοποίηση και χειροπέδηση υπόπτων. Στόχος του προγράμματος είναι να αναπτύξουν οι εκπαιδευόμενοι τις ψυχικές, πνευματικές και σωματικές ικανότητες, ώστε να αποκτήσουν την απαραίτητη επαγγελματική κατάρτιση για να ανταποκρίνονται στην αποστολή τους. Να εκπαιδευτούν στην αυτοάμυνα, στην αυτοπροστασία και τον χειρισμό του οπλισμού που θα φέρουν.

Οι… 400, η πλειονότητα των οποίων είναι πτυχιούχοι πανεπιστημιακών σχολών, πριν από τη σωματική και τη φυσική τους ενίσχυση, πρέπει να μελετήσουν και να μάθουν τους νόμους, όπως και την κοινωνική και την ηθική προσέγγιση των περιστατικών που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν, με στόχο να μη φθάσουν και να αποφύγουν τον κατασταλτικό χειρισμό. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης των Ειδικών Φρουρών (Ει.Φ.) καταρτίσθηκε από το Τμήμα Σπουδών & Δημοσίων Σχέσεων της Σχολής Αστυφυλάκων σε συνδυασμό με τις κατευθυντήριες γραμμές της αστυνομικής ηγεσίας με γνώμονα πάντα την αποστολή του αστυνομικού με σεβασμό στον πολίτη, διασφάλιση του αγαθού της ασφάλειας και προστασία της κοινωνικής συνοχής και ειρήνης.

Η θεωρία στην πράξη

Στη θεωρητική εκπαίδευση περιλαμβάνονται, εκτός από τη διδακτέα ύλη κάθε μαθήματος, η ανάπτυξη και η ανάλυση πραγματικών σεναρίων και εικονικών περιστατικών. Σε πρακτικό επίπεδο θα πραγματοποιούνται επισκέψεις εκπαιδευτικών ομάδων διαφόρων υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ, με κατάλληλο εξοπλισμό και εκπαιδευτικό υλικό, κάτι που θα συμβάλει καθοριστικά στην επιχειρησιακή τους ικανότητα.

Οι Ειδικοί Φρουροί, που στο τέλος της εκπαίδευσής τους συγκεντρώνουν τη βάση της βαθμολογίας… 10, σε κάθε βαθμολόγηση της πρακτικής και της γραπτής δοκιμασίας, θα θεωρούνται επιτυχόντες…

Η εκπαίδευση των Ειδικών Φρουρών καλύπτει τους τομείς της επαγγελματικής εκπαίδευσης, της φυσικής αγωγής, αυτοάμυνας-αυτοπροστασίας, καθώς και του χειρισμού των όπλων και της σύννομης χρήσης αυτών κατά την εκτέλεση της αποστολής τους. Επίσης, περιλαμβάνεται η καλή γνώση του Συντάγματος και των νόμων του κράτους, ο σεβασμός των οποίων είναι το πρωταρχικό υπηρεσιακό τους καθήκον.

Ενα άλλο σημαντικό κομμάτι της εκπαίδευσης είναι η πειθαρχία, οι γνώσεις για την άσκηση προανακριτικών καθηκόντων για υποθέσεις των οποίων επιλαμβάνονται κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, η ενημέρωση για τον τρόπο συμπεριφοράς στις κοινωνικές σχέσεις και την προσέγγιση πολιτών.

Οι εκπαιδευτές θα επιχειρήσουν να παράσχουν γνώσεις στους νεοπροσληφθέντες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση επιθέσεων επικίνδυνων (ενόπλων ή μη) κακοποιών, οι οποίες στρέφονται κατά των ίδιων ή τρίτων προσώπων ή ευπαθών στόχων αστυνομικού ενδιαφέροντος, όπως περιγράφεται χαρακτηριστικά στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

«Είναι απόλυτη προτεραιότητα για το 2022 η ασφάλεια των φοιτητών και των καθηγητών, ώστε τα πανεπιστήμια να είναι λειτουργικοί χώροι μόρφωσης και ελευθερίας. Στο σύνολό της, η Ελληνική Αστυνομία είναι στη διάθεση της πανεπιστημιακής κοινότητας συνεχώς, συμβάλλοντας στην υλοποίηση των σχεδίων ασφαλείας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Και αυτά τα σχέδια περιλαμβάνουν τις Ομάδες Προστασίας των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, όπου αυτό κριθεί σκόπιμο», επισήμανε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος.

Προσλήψεις

Ο διαγωνισμός πρόσληψης των Ειδικών Φρουρών ολοκληρώθηκε τον περασμένο Ιούλιο, με τη δημοσιοποίηση των πινάκων με τα ονόματα των επιτυχόντων. Ο περισσότεροι εξ αυτών είναι απόφοιτοι ΑΕΙ και ΤΕΙ, που «πριμοδοτήθηκαν» έως και 1.000 μόρια, λόγω της απαιτούμενης εξοικείωσής τους με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Ενδιαφέρον πρόσληψης είχαν εκδηλώσει καταθέτοντας τα απαραίτητα δικαιολογητικά συνολικά 4.967 άτομα. Στη συνέχεια δόθηκε χρονικό περιθώριο 10 ημερών, κατά το οποίο υποβλήθηκε μεγάλος αριθμός ενστάσεων, που εκδικάστηκαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Από αύριο, οι 400 πανεπιστημιακοί αστυνομικοί θα ξεκινήσουν την εκπαίδευση-εξπρές που θα ολοκληρωθεί τον Μάιο.

Σχεδόν απίθανο θεωρείται το ενδεχόμενο το ίδιο διάστημα να έχουν ολοκληρωθεί οι κατασκευές των προβλεπόμενων υποδομών (μαγνητικές πύλες-τουρνικέ, κάμερες, κέντρα επιχειρήσεων), καθώς ακόμη δεν έχουν ξεκινήσει στα περισσότερα από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Το οξύμωρο, σύμφωνα με αστυνομικές πηγές, είναι πως πολλές εταιρίες έχουν καταθέσει προσφορές προμηθειών τεχνολογικού εξοπλισμού στα πανεπιστήμια, χωρίς καν να έχουν προκηρυχθεί διαγωνισμοί!

Μία ακόμη καθυστέρηση παρατηρείται στην κατάρτιση ειδικών σχεδίων ασφαλείας και επέμβασης στα πανεπιστημιακά ιδρύματα στην περίπτωση που εξελίσσονται έκνομες ενέργειες. Τα συγκεκριμένα σχέδια περιλαμβάνουν τη χαρτογράφηση πανεπιστημίων εσωτερικά και εξωτερικά, τις εισόδους πρόσφορης πρόσβασης αστυνομικών δυνάμεων, τις ομάδες κρούσης που μπορεί να απαιτηθούν. Σημειώνεται ότι το νέο σώμα θα είναι άοπλο και θα φέρει αμυντικό εξοπλισμό, που εμπεριέχει κλομπ, χειροπέδες, ενώ η στελέχωσή του θα γίνει από κατώτερους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. και τους Ειδικούς Φρουρούς που έχουν προσληφθεί ειδικά για αυτόν τον σκοπό. Θα απασχολούνται 200 άτομα ανά βάρδια, με ιδιαίτερη έμφαση στα πέντε ΑΕΙ με τη μεγαλύτερη ανάγκη (ΟΠΑ, ΕΜΠ, ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Πάτρα), ενώ οι αστυνομικοί θα ανακατανέμονται ανάλογα με τις εκάστοτε απαιτήσεις.

Τα τμήματα του νέου σώματος θα έχουν έδρα εσωτερικά των πανεπιστημίων, ενώ τα μέλη του θα έχουν πλήρη προανακριτικά καθήκοντα, δυνατότητα συλλήψεων και σχηματισμό δικογραφιών. Στα πανεπιστημιακά ιδρύματα αναμένεται να λειτουργήσουν κέντρα επιχειρήσεων με τη διαχείριση καμερών που θα τοποθετηθούν στα σημεία ελεγχόμενης πρόσβασης, σε κοινόχρηστους χώρους και χώρους εργαστηρίων με ακριβό εξοπλισμό. Οι πανεπιστημιακοί αστυνομικοί, που θα φορούν διαφορετικού χρωματισμού στολή, θα λαμβάνουν εντολές από το κέντρο επιχειρήσεων στην περίπτωση εντοπισμού έκνομων ενεργειών, ενώ θα προβαίνουν σε περιπολίες εντός των πανεπιστημίων και θα φυλάσσουν κρίσιμες υποδομές και εγκαταστάσεις.

Καθυστερούν, ακόμη, κάμερες και τουρνικέ

Η επόμενη μέρα των πανεπιστημίων με ελεγχόμενη είσοδο στους χώρους, τοποθέτηση καμερών ασφαλείας και φύλαξη των υποδομών τους, φαίνεται ότι αργεί ακόμα. Πρακτικά προβλήματα, γραφειοκρατία αλλά και… ανησυχία για τις αντιδράσεις από μερίδα φοιτητών είναι οι λόγοι που φαίνεται να καθυστερούν την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την προστασία των ΑΕΙ.

Για αρχή, το «στοίχημα» της ολοκλήρωσης των σχεδίων ασφαλείας καλούνται να κερδίσουν τα ελληνικά πανεπιστήμια, τα οποία ξεκίνησαν από το μηδέν, όπως σημειώνουν πανεπιστημιακοί, για να συγκροτήσουν σχέδια τα οποία περιλαμβάνουν από πυρασφάλεια μέχρι ελεγχόμενη είσοδο.

Ασφάλεια

Ο σχεδιασμός, φιλόδοξος και σε συνδυασμό με την παρουσία της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας εντός ιδρυμάτων που αντιμετωπίζουν διαχρονικά περιστατικά ανομίας εντός των χώρων τους στοχεύει στο να εξασφαλίσει στον βαθμό που είναι δυνατό το αίσθημα ασφάλειας, που φαίνεται να κλονίζεται ιδιαίτερα συχνά εντός των ακαδημαϊκών χώρων. Η ολοκληρωμένη υλοποίησή του όμως φαίνεται να σκοντάφτει σε πολλά «εμπόδια».

Τα τελευταία περιστατικά, μεγάλης έντασης και σχεδόν σε καθημερινή βάση συχνότητας σε δύο πανεπιστήμια που δυστυχώς τους είναι «οικεία» τέτοιου είδους φαινόμενα, επανέφεραν το θέμα της προστασίας των πανεπιστημίων στην επικαιρότητα ενώ παράλληλα γέννησαν νέα ερωτήματα για το γεγονός ότι παρά τη θέσπιση νόμων, η κατάσταση παραμένει εκρηκτική, υποβαθμίζοντας τον ακαδημαϊκό ρόλο των πανεπιστημίων.

Προτεραιότητα του υπουργείου Παιδείας είναι η κατάθεση των σχεδίων ασφαλείας από όλα τα πανεπιστήμια, πολλά εκ των οποίων ακόμα δεν τα έχουν καταθέσει. Παρά το γεγονός ότι η Πανεπιστημιακή Αστυνομία δεν θα λειτουργεί στο σύνολο των ελληνικών ιδρυμάτων, η εξασφάλιση μηχανισμών ελεγχόμενης εισόδου, όπως μεταξύ άλλων μηχανισμού τουρνικέ και καμερών ασφαλείας σε χώρους όπου βρίσκονται μηχανήματα υψηλής αξίας, τόσο από άποψης κόστους όσο και κομβικής σημασίας για την ερευνητική δραστηριότητα των ιδρυμάτων, αποτελεί καίριο παράγοντα για τις αλλαγές που προωθούνται.

Διαδικασία

Αν και ο νόμος για την ασφάλεια των πανεπιστημίων έχει ψηφιστεί εδώ και περίπου έναν χρόνο, η ολοκλήρωση της εφαρμογής του αποδεικνύεται αρκετά χρονοβόρα διαδικασία.

Ανησυχία για αντιδράσεις, γραφειοκρατία, πρακτικά και «δομικά» προβλήματα λειτουργούν ανασταλτικά στην ολοκλήρωση ενός έργου, που αποτελεί πρόκληση για τις διοικήσεις, με το υπουργείο Παιδείας να «πιέζει» συνεχώς με νέες προθεσμίες.

Στα σχέδια ασφαλείας, μεταξύ άλλων, υποδεικνύονται τα σημεία στα οποία θα τοποθετηθούν μηχανισμοί ελεγχόμενης εισόδου, καθώς στις περιπτώσεις των campus, για παράδειγμα, ιδίως αυτών που συνορεύουν με μητροπολιτικά πάρκα, δεν μπορεί αυτό να γίνει σε εξωτερικούς χώρους, αλλά και κτίρια στα οποία κρίνεται ότι η τοποθέτηση καμερών ασφαλείας είναι απαραίτητη.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως σε μεγάλα πανεπιστήμια με campus που έχουν να διαχειριστούν κτίρια σε εκτάσεις πολλών δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων, σε αντίθεση με μικρότερα, ακόμα και κεντρικά, όπως το Πάντειο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Πειραιά και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η υλοποίηση των σχεδίων, ιδίως στις περιπτώσεις των παραπάνω ιδρυμάτων, αναμένεται να γίνει σταδιακά.

Το υψηλό κόστος που απαιτούν οι συγκεκριμένες εργασίες αλλά και η διαδικασία των διαγωνισμών επιβαρύνουν το χρονοδιάγραμμα.

Η τοποθέτηση τουρνικέ σε τέσσερα κεντρικά πανεπιστήμια, με την αγορά τους να γίνεται μέσω δωρεάς, ώστε να αποφευχθούν οι καθυστερήσεις στην απόκτηση, αποτέλεσε μια θετική εξέλιξη, με τον χρόνο τοποθέτησής τους όμως να εναπόκειται στις ενέργειες των διοικήσεων.

Σε βάθος χρόνου

Στόχος είναι εντός της επόμενης ακαδημαϊκής χρονιάς να έχουν φανεί τα πρώτα δείγματα των αλλαγών, με τα ζητήματα των υποδομών, τη γραφειοκρατία που συνοδεύει τους διαγωνισμούς που πρέπει να διενεργηθούν για την αγορά και τοποθέτηση του εξοπλισμού αλλά και τις διαφοροποιήσεις μεταξύ των ιδρυμάτων να οδηγούν σε εφαρμογή των σχεδίων σε «πολλές ταχύτητες».

Στις κατηγορίες που έχει δεχθεί το υπουργείο Παιδείας για καθυστερήσεις στην εφαρμογή του νόμου, υψηλόβαθμα στελέχη του σημειώνουν στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ότι σε διάστημα δύο χρόνων, από το 2019, τα φαινόμενα βίας μπορεί να μην έχουν εξαλειφθεί, όμως έχουν γίνει αλλαγές προς τη σωστή κατεύθυνση.

Υπενθυμίζουν το παρεμπόριο έξω από το κτίριο του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, τις καταλήψεις και την απουσία αστυνομίας σε περιπτώσεις αδικημάτων εντός των ακαδημαϊκών χώρων, σημειώνοντας ότι πλέον η αντίδραση των αρμόδιων Αρχών είναι άμεση ώστε να εξασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία.