Η διαβούλευση των 93 άρθρων που τροποποιούνται λήγει την ερχόμενη Παρασκευή, ενώ στο ίδιο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται αλλαγές και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Οι προτεινόμενες από το υπουργείο Δικαιοσύνης τροποποιήσεις φαίνεται πως «υπαγορεύθηκαν» από υποθέσεις που απασχόλησαν την κοινή γνώμη, όπως οι φωτιές σε Αττική και Εύβοια το καλοκαίρι ή τα τουρκικά αλιευτικά στο Αιγαίο, αλλά και από αποτρόπαια εγκλήματα που συγκλόνισαν το πανελλήνιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προωθούμενες αλλαγές δεν επηρεάζουν πολύκροτες υποθέσεις που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, αλλά αφορούν υποθέσεις που θα προκύψουν μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου. 

Ομως, εκτιμάται πως ήταν αυτές οι υποθέσεις που αποκάλυψαν κενά και αδυναμίες και επηρέασαν τον νομοθέτη στον τρόπο με τον οποίο διαμόρφωσε τα επίμαχα άρθρα.

» Κορονοϊός: Επιθέσεις σε εκπαιδευτικούς,  γιατρούς, καθώς και στον σταθμάρχη του μετρό

«Τείχος» προστασίας σε δημόσιους λειτουργούς από επιθέσεις τη στιγμή που εκτελούν το καθήκον τους βάζει το νέο νομοσχέδιο, καθώς πλέον θα αποτελεί επιβαρυντική περίσταση η τέλεση σωματικής βλάβης εις βάρος υπαλλήλου κατά την εκτέλεση της εργασίας του, με αποτέλεσμα η ποινή να είναι υψηλότερη. Αυτό σημαίνει ότι, εάν κάποιος επιτεθεί σε εκπαιδευτικό, ο οποίος κατά τη διάρκεια της εργασίας του επιχειρεί να επιβάλει τα μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό, θα αντιμετωπίσει αυστηρότερη ποινή από εκείνη που θα αντιμετώπιζε σήμερα. Για παράδειγμα, ο γονέας που βιαιοπράγησε στα Χανιά εις βάρος εκπαιδευτικού που δεν επέτρεψε στο παιδί του πρώτου να μπει στο σχολείο χωρίς μάσκα, με τον νέο κώδικα θα αντιμετώπιζε βαρύτερη ποινή, καθώς η τέλεση σωματικής βλάβης εις βάρος υπαλλήλου κατά την εκτέλεση της εργασίας του θα αποτελεί -όταν ψηφιστεί ο κώδικας- επιβαρυντική περίσταση. Αντίστοιχα, με αυστηρότερο τρόπο θα αντιμετωπίζονταν οι δύο νεαροί που επιτέθηκαν σε σταθμάρχη του μετρό τον Ιανουάριο του 2021, όταν τον ξυλοκόπησαν επειδή τους ζήτησε να φορέσουν τη μάσκα τους.

» Novartis

Προσθήκες γίνονται και σε διατάξεις που αφορούν τους προστατευόμενους μάρτυρες, στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Αρχικά με μια προσθήκη στο άρθρο 218 παρ. 4 του Κ.Ποιν.Δ. πλέον οι προστατευόμενοι μάρτυρες -όπως για παράδειγμα σε μια μελλοντική υπόθεση τύπου Novartis- θα έχουν τη δυνατότητα μετεγκατάστασης σε χώρα του εξωτερικού, αν αυτό κριθεί απαραίτητο από την αρμόδια υπηρεσία. Στην υπάρχουσα διάταξη δεν περιγράφεται ρητά, χωρίς όμως να απαγορεύεται, ενώ με τη νέα διάταξη δίνεται ρητά από τον νόμο η δυνατότητα σε περιπτώσεις όπως αυτή του «Μάξιμου Σαράφη» να εγκατασταθούν στο εξωτερικό σε περίπτωση κινδύνου. Ταυτόχρονα, σε ενσωμάτωση της νομολογίας του Αρείου Πάγου προχωρά ο νέος κώδικας, με την αλλαγή στο άρθρο 224, όπου αναφέρεται ότι: «Αν ο μάρτυρας δεν κατονομάζει την πηγή των πληροφοριών του, η κατάθεσή του δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη για την καταδίκη του κατηγορουμένου, αν δεν υπάρχει και άλλο, ρητά κατονομαζόμενο στην απόφαση, αποδεικτικό μέσο». Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι, εάν για παράδειγμα κάποιος καταθέσει ότι ένα τρίτο πρόσωπο, το οποίο δεν κατονομάζει, είδε έναν υπουργό να δωροδοκείται και η καταγγελία αυτή δεν αποδεικνύεται με άλλο τρόπο πλην της κατάθεσης, δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη.

» Υπόθεση Παλιοσπύρου

Η αποτρόπαια επίθεση με βιτριόλι εις βάρος της Ιωάννας Παλιοσπύρου αποτέλεσε αφορμή για την αυστηροποίηση της διάταξης που αφορά στη βαριά σωματική βλάβη. Με τις νέες διατάξεις, για τη σκοπούμενη βαριά σωματική βλάβη προβλέπεται η αύξηση της ποινής από πρόσκαιρη κάθειρξη έως 10 έτη σε πρόσκαιρη κάθειρξη από 5 έως 15 έτη, ενώ προστίθενται στην έννοια της βαριάς σωματικής βλάβης η αναπηρία και η μόνιμη παραμόρφωση. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το μέγιστο της ποινής θα φτάνει πλέον τα 15 έτη, όπως ακριβώς συμβαίνει και με το αδίκημα της απόπειρας ανθρωποκτονίας. Υπενθυμίζεται ότι η 36χρονη κατηγορουμένη στη συγκεκριμένη υπόθεση αντιμετωπίζει το αδίκημα της απόπειρας ανθρωποκτονίας και ζητά τη μετατροπή της κατηγορίας σε βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη. Αν το αίτημά της γίνει δεκτό από το δικαστήριο, η μέγιστη ποινή που θα αντιμετωπίζει είναι τα 10 χρόνια, ενώ μετά την ισχύ του νέου κώδικα το αδίκημα θα φτάνει τα 15 έτη.

» Χρυσή Αυγή – Κουφοντίνας 

Αυστηροποιούνται οι τυπικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση δυνατότητας απόλυσης υπό όρο σε περίπτωση επιβολής πρόσκαιρης κάθειρξης για συγκεκριμένα εγκλήματα, όπως για παράδειγμα παραβίαση του νόμου περί ναρκωτικών (σε διακεκριμένη μορφή), εγκληματική οργάνωση, τρομοκρατικές πράξεις, ληστεία, εκβίαση, εμπορία ανθρώπων. Για παράδειγμα οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής, που καταδικάστηκαν σε πρόσκαιρες καθείρξεις για εγκληματική οργάνωση, με τον νέο κώδικα θα είχαν τη δυνατότητα για απόλυση υπό όρο μόνο αν είχαν εκτίσει με ευεργετικό υπολογισμό τα 4/5 της ποινής, αντί των 3/5 που ίσχυε μέχρι σήμερα. Το ίδιο θα συνέβαινε και με περιπτώσεις καταδικασμένων για την υπόθεση της «17 Νοέμβρη», αφού για παράδειγμα ο Δημήτρης Κουφοντίνας θα μπορούσε να υποβάλει αίτημα να βγει από τη φυλακή μετά τα 25 χρόνια, ενώ με το ισχύον πλαίσιο δύναται -όπως και έπραξε- να καταθέσει αίτημα στα 19 χρόνια.

» Υπόθεση προπονητή ιστιοπλοΐας 

Διαφοροποίηση υπάρχει και στην τιμωρία των γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους, που μέχρι σήμερα η ποινή βρισκόταν σε συνάρτηση με την ηλικία του ανηλίκου. Για παράδειγμα η αποπλάνηση τιμωρείται ως πλημμέλημα αν ο ανήλικος είναι από 14 έως 15 ετών, εάν είναι από 12 έως 14 ετών με κάθειρξη από 5 έως 10 έτη, ενώ εάν είναι έως 12 ετών με κάθειρξη από 5 έως 15 έτη. Με την προτεινόμενη αλλαγή το αδίκημα τιμωρείται πλέον μόνο ως κακούργημα σε όλες τις μορφές του. Μια υπόθεση που απασχόλησε το προηγούμενο διάστημα και στην οποία συζητήθηκε η ηλικία του θύματος ήταν αυτή του προπονητή ιστιοπλοΐας, ο οποίος έχει παραπεμφθεί σε δίκη για τα κακουργήματα του βιασμού και της αποπλάνησης παιδιών, κατ’ εξακολούθηση εις βάρος του προσώπου που δεν είχε συμπληρώσει τα 12 έτη. Ο κατηγορούμενος στην απολογία του ισχυρίστηκε ότι το κορίτσι ήταν μεγαλύτερο των 12 ετών, ηλικία κατά την οποία το πλαίσιο ποινής είναι χαμηλότερο. Με τον νέο κώδικα, δεν θα υπάρχει τέτοια διάκριση για το αδίκημα της αποπλάνησης.

» Τούρκοι ψαράδες 

Σε διόρθωση του ζητήματος που ανέκυψε με την κατάργηση του άρθρου 401 Π.Κ., η οποία άνοιγε την πόρτα στους Τούρκους ψαράδες στο Αιγαίο, προχώρησε το υπουργείο Δικαιοσύνης, επαναφέροντας το αδίκημα της αλιείας σε χωρικά ύδατα και αυστηροποιώντας την προβλεπόμενη ποινή. Με την προτεινόμενη ρύθμιση σκοπείται η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από την αλόγιστη και μη ελεγχόμενη αλιεία και ως εκ τούτου η προώθηση μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, η οποία επιδρά και στον τομέα της αλιείας.

» #MeToo

Οι αποκαλύψεις για σεξουαλικές παρενοχλήσεις και βιασμούς στον καλλιτεχνικό χώρο, αλλά και οι υποθέσεις που χάθηκαν λόγω παραγραφής, ανέδειξαν σημαντικές αδυναμίες του νομοθετικού πλαισίου γύρω από τα αδικήματα τέτοιας φύσεως. Μάλιστα, τόσο στις υποθέσεις Δημήτρη Λιγνάδη και Πέτρου Φιλιππίδη όσο και σε άλλες δημοφιλών ηθοποιών υπήρξαν περιστατικά προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας που δεν εξετάστηκαν από τη Δικαιοσύνη γιατί είχαν παραγραφεί, καθώς σήμερα απαιτείται έγκληση εντός τριμήνου από την πράξη.

Με τον νέο Ποινικό Κώδικα η δίωξη για προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας θα είναι αυτεπάγγελτη και δεν θα απαιτείται έγκληση. Επιπλέον, θα υπάρξει και αναδιαμόρφωση της διάταξης για την κατάχρηση σε γενετήσια πράξη (άρθρο 343 Π.Κ.) και διεύρυνση της τιμώρησης δραστών, οι οποίοι εκμεταλλεύονται τη θέση του θύματος ως προσώπου που αναζητά εργασία. Αλλαγή θα υπάρξει και στη διάταξη του βιασμού εις βάρος ανηλίκου, που πλέον θα προβλέπεται ισόβια κάθειρξη, ενώ αυτεπαγγέλτως θα διώκονται η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας (άρθρο 337 Π.Κ.) και η προσβολή της γενετήσιας ευπρέπειας (άρθρο 353 Π.Κ.) για τους ανηλίκους.

» Υπόθεση Τοπαλούδη

Μονόδρομος θα είναι τα ισόβια στις περιπτώσεις του ομαδικού βιασμού, που μέχρι σήμερα μπορεί να επιβληθεί και πρόσκαιρη κάθειρξη. Το συγκεκριμένο αδίκημα απασχόλησε πρόσφατα τη δημοσιότητα στην υπόθεση της Ελένης Τοπαλούδη, που βιάστηκε ομαδικά και δολοφονήθηκε άγρια από δύο νεαρούς.