Το χάος στις διοικητικές δομές της, η έλλειψη βούλησης να προσαρμοστεί στη νέα εποχή και οι παθογένειες στις προσλήψεις έχουν ως συνέπεια η υπηρεσία να είναι υποστελεχωμένη από πολιτικό προσωπικό -η συντριπτική πλειονότητα είναι στρατιωτικοί, καθώς υπάγεται στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας- με τεράστιες ελλείψεις σε σταθμούς και στοιχεία που αφορούν στους αγρότες, στους ναυτικούς κ.ά., ενώ σοβαρά προβλήματα καταγράφονται ακόμα και στη συντήρηση οργάνων σε αεροδρόμια.

Αν και η ΕΜΥ είναι ανεξάρτητη υπηρεσία υπαγόμενη στον εκάστοτε υπουργό Αμυνας, αυτό ισχύει μόνο στα χαρτιά, καθώς οι οικονομικές και διοικητικές αποφάσεις της παίρνονται από το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας με βάση ένα χουντικό νόμο του 1970 (!). Την ίδια στιγμή που το υπουργείο, διά μέσου του στρατιωτικού διοικητή της ΕΜΥ, έχει συστήσει μία επιτροπή η οποία θα επεξεργαστεί νέο Προεδρικό Διάταγμα για τη λειτουργία της Υπηρεσίας, εξαιρεί από το συμβούλιο τους καθ’ ύλην αρμόδιους, όπως τον υποδιοικητή και επί 31 χρόνια σκληρά εργαζόμενο μετεωρολόγο της Υπηρεσίας, Θοδωρή Κολυδά, επειδή, όπως φαίνεται, δεν αρκέστηκε με τα κακώς κείμενα και δημοσίως ζήτησε κάποιες δραστικές αλλαγές.

Από τις 29 Δεκεμβρίου η επιστολή του υποδιοικητή της ΕΜΥ, Θοδωρή Κολυδά, προς τον υπουργό Αμυνας, Πάνο Καμένο, μένει αναπάντητη, ενώ η μόνη αλλαγή που έχει συμβεί έως τώρα στην επιτροπή που επεξεργάζεται τις αλλαγές είναι ότι προστέθηκαν οι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι πέραν των στρατιωτικών, χωρίς όμως να προστίθεται η ομάδα ανθρώπων που έχουν τη σφαιρική εικόνα της λειτουργίας και των προβλημάτων της ΕΜΥ.
«Αν για κάποιο λόγο μίλησα δημόσια γι’ αυτά τα θέματα είναι γιατί, επιτέλους, πρέπει να αλλάξουμε, να προσαρμοστούμε στις νέες εποχές. Δεν γίνεται να λειτουργούμε και να παίρνονται αποφάσεις με γνώμονα τη διατήρηση της “καρέκλας” του ο καθένας και, επιτέλους, πρέπει να βρεθεί η βούληση για αλλαγές, όπως για παράδειγμα έκανε επιτυχημένα η γειτονική Ιταλία. Δεν μπορούμε να παίρνουμε αποφάσεις για την ΕΜΥ χωρίς το προσωπικό της, ανθρώπους των πανεπιστημίων, την Πυροσβεστική, το Λιμενικό. Ούτε γίνεται η Υπηρεσία να ζητιανεύει από τον Κρατικό Προϋπολογισμό χρήματα ενώ θα μπορούσε με το δικό της ερευνητικό έργο να έχει σημαντικά έσοδα. Ούτε επίσης θα πρέπει να υπάρχουν τομείς όπου υπάρχει ένας προϊστάμενος χωρίς κανέναν υπάλληλο απλώς για τον τίτλο. Η ΕΜΥ επιτελεί κοινωνικό έργο και, δυστυχώς, πρέπει να παλεύουμε για τα αυτονόητα», λέει ο πάντα σεμνός αλλά αρκετά πια πικραμένος ο Θοδωρής Κολυδάς στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.

«Άλυτα προβλήματα»

Η συζήτηση για τους μετεωρολόγους συνήθως γίνεται όταν έρχεται κάποιο έντονο καιρικό φαινόμενο -όπως τις προηγούμενες μέρες- και αν έπεσαν μέσα στις προβλέψεις τους. Ελάχιστοι εστιάζουν στην καθημερινή δουλειά που θα έπρεπε να γίνεται με πιο εξειδικευμένα δελτία, όπως για τους αγρότες και τους ναυτικούς, ή σχετικές ερευνητικές δουλειές πάνω σε αυτά τα αντικείμενα.

Σε όλα αυτά αναφέρεται εκτενώς στην επιστολή του προς τον κ. Καμμένο ο κ. Κολυδάς: «Δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλες απώλειες. Για το λόγο αυτό, επίσης, επισημαίνουμε ότι υπάρχουν ζωτικοί πυλώνες της Οικονομίας και της Εφαρμοσμένης Ερευνας που στην ΕΜΥ δεν υποστηρίζονται πλέον σχεδόν καθόλου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε επιχειρησιακό επίπεδο έχει “καταρρεύσει” το δίκτυο των αγρο-μετεωρολογικών σταθμών σε Αγρίνιο, Αρτα, Αλίαρτο, Τρίκαλα Ημαθίας, Αργος, Γόρτυνα, Ιεράπετρα, Πύργο, Σπάρτη, Τρίκαλα Θεσσαλίας και οι γεωπόνοι του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης δεν έχουν πλέον διαθέσιμα στοιχεία για να συμβουλέψουν τους αγρότες. Πολλοί αυτόματοι σταθμοί που εγκαθίστανται για να καλύψουν το κενό αυτό δεν συντηρούνται καλά και δυσλειτουργούν.

Το ίδιο συμβαίνει και στο τμήμα της Υδρολογίας και της Ερευνας Αγοράς. Στα λιμάνια της Πάτρας, του Πειραιά και της Ηγουμενίτσας πλέον δεν υπάρχουν σταθμοί παρατήρησης, αλλά ούτε καν αυτόματοι σταθμοί. Με το παραπάνω παράδειγμα καθίσταται σαφές ότι τόσο το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης όσο και το Ναυτιλίας έχουν σημαντικό λόγο και ερείσματα για να μας “υποδείξουν” πώς θα ήθελαν να λειτουργεί η ΕΜΥ, έτσι ώστε εμείς να καλύψουμε καλύτερα τις ανάγκες τους για τα επόμενα χρόνια εν όψει της αλλαγής του Οργανισμού μας. Δηλαδή να μας προτείνουν ιδέες για το πώς εμείς θα μπορούσαμε να τους προσφέρουμε καλύτερες υπηρεσίες και προϊόντα».

Μαζί με αυτές τις ελλείψεις η ΕΜΥ έχει να παλέψει και τη μεγάλη μείωση του πολιτικού προσωπικού. Αυτή τη στιγμή έχει μειωθεί κατά 70%, ενώ από το 2010 και μετά ξεπέρασε το 58%. «Αυτή τη στιγμή δουλεύουν 323 άτομα από το Στρατό, κυρίως από την Αεροπορία, και 132 άτομα πολιτικό προσωπικό, δηλαδή 70% στρατιωτικοί και 30% πολιτικό προσωπικό. Αντικειμενικά, η δουλειά που χρειάζεται να γίνει για το Στρατό αντιπροσωπεύει το 30% της συνολικής εργασίας που θα έπρεπε να κάνει η ΕΜΥ. Ως εκ τούτου, υπάρχει ένα έλλειμμα της Υπηρεσίας σε άλλους κλάδους, όπως ότι θα έπρεπε να μελετάμε καλύτερα τα αγροτικά π.χ. μοντέλα για τον παγετό ή τη χαλαζόπτωση», λέει ο κ. Κολυδάς στον «Ε.Τ.» της Κυριακής. Ο λόγος της υποστελέχωσης «πατάει» κυρίως στην ευκολότερη πρόσληψη στρατιωτικών αλλά και στις αλλαγές του νόμου για τους ΕΠΟΠ, που ευκολότερα πλέον έπειτα από μία 5ετία μπορούν να καταλήξουν έχοντας ένα πτυχίο μαθηματικού ή φυσικού στην ΕΜΥ.

Δεκάδες είναι τα σχέδια και οι προτάσεις που κατά καιρούς έχουν κατατεθεί για τη βελτίωση της ΕΜΥ, όμως σταματάνε σε χρόνιες αγκυλώσεις και απροθυμία για αλλαγή. Πρόσφατα με πολύ κόπο παρουσιάστηκε ο «Κλιματικός Ατλας», δουλειά της ΕΜΥ σε συνεργασία με άλλους κρατικούς φορείς και τη ΔΕΗ, το οποίο είναι ένα σπουδαίο εργαλείο που περιέχει μετεωρολογικά δεδομένα θερμοκρασίας, παγετού και ηλιοφάνειας για το χρονικό διάστημα 1971-2000 χωρίς άμεσο χρηματικό κέρδος από το συγκεκριμένο εγχείρημα. Ομως, η ΕΜΥ θα μπορούσε να παρέχει ένα τέτοιο ερευνητικό έργο για το οποίο είτε να εισπράττει μεγάλα χρηματικά ποσά είτε να «ξεκλειδώσει» ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως το ΕΜΠ που πρόσφατα ανέλαβε μελέτη για την κλιματική αλλαγή στην Κύπρο με έσοδα 1,5 εκατ. ευρώ.

Διοικητικό χάος και μπλέξιμο αρμοδιοτήτων

Αν και η ΕΜΥ είναι η αρμόδια μετεωρολογική υπηρεσία του κράτους, δεκάδες φορείς έχουν μπλέξει παράλληλα τις αρμοδιότητές τους, με αποτέλεσμα να επικρατεί ένα χάος ακόμα και στα πιο βασικά πράγματα, όπως στο πού θα μπει ένας μετεωρολογικός σταθμός. Το υπουργείο Περιβάλλοντος, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Αστεροσκοπείο Αθηνών αλλά και ιδιωτικοί φορείς, ο καθένας κατά βούληση, τοποθετούν σταθμούς. Αυτή τη στιγμή υπάρχει πόλη στη Βόρεια Ελλάδα με 7 μετεωρολογικούς σταθμούς από διαφορετικές υπηρεσίες. Αν και μελέτες έχουν δείξει ότι για τα ελληνικά δεδομένα 500 σταθμοί αρκούν, υπάρχουν εγκατεστημένοι πάνω από 3.000 χωρίς κεντρική συνεννόηση και καταγραφή. Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν περιοχές που χρήζουν περισσότερης μελέτης αλλά λόγω «ασυνεννοησίας» δεν υπάρχουν σταθμοί.

Οι 8 διευθύνσεις έχουν υπό τον έλεγχό τους 14 τομείς, κάποιες υπηρεσίες δεν έχουν κανέναν υπάλληλο και υπάρχει τομέας με μόνο ένα άτομο, δηλαδή τον προϊστάμενο, και αντί να γίνουν συγχωνεύεις συντηρείται η ίδια κατάσταση. «Στην επιστολή μου ζήτησα από τον κ. Καμμένο, να συγκαλέσει το Εθνικό Συμβούλιο Μετεωρολογίας για να λυθούν όλα αυτά τα διοικητικά θέματα, ακόμα και αυτά τα μικρότερης σημασίας, όπως οι διάφορες κόντρες που υπάρχουν μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών. Να ξεκαθαρίσει το τοπίο μια και καλή. Αν η ΕΜΥ είχε στην πράξη το δικό της προϋπολογισμό, θα είχαν λυθεί σημαντικά προβλήματα», σημειώνει ο κ. Κολυδάς.

Η «Αριάδνη»

Στις υπηρεσιακές διαφορές είναι και η ονοματοδοσία φαινομένων, όπως η τελευταία πρόσφατη κακοκαιρία, την οποία η ομάδα των επιστημόνων του Αστεροσκοπείου Αθηνών ονόμασε «Αριάδνη», όχι όμως και η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία.

Οι νονοί της «Αριάδνης» είναι η ομάδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου και υπεύθυνοι της διαχείρισης του site meteo.gr, που είναι ένα από τα πιο δημοφιλή μετεωρολογικά sites. «Η δική μας άποψη είναι ότι βοηθάει συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες που επηρεάζουν την κοινωνία και τις οικονομικές εκφάνσεις να τα ονοματίζεις. Ετσι καταλαβαίνει καλύτερα ο κόσμος ότι αυτό που έρχεται δεν είναι σαν όλα τα άλλα. Σίγουρα δεν το κάνεις αυτό σε κάθε καταιγίδα αλλά όταν περιμένεις κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα. Φάνηκε ακόμα και στην επισκεψιμότητα. Ενας τεράστιος αριθμός ατόμων θέλησε να ενημερωθεί για την “Αριάδνη” μετά τη δημοσιοποίηση και την ονοματοποίηση του φαινομένου», εξηγεί στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο ένας εκ των διαχειριστών, μετεωρολόγος Κώστας Λαγουβάρδος.

Πολικές θερμοκρασίες σε όλη τη χώρα

Το τελευταίο κύμα κακοκαιρίας, πέρα από τις πολικές θερμοκρασίες σε όλη τη χώρα, χαρακτηρίστηκε και από το μεγάλο διάστημα που διήρκεσαν τα φαινόμενα, σχεδόν μία εβδομάδα. Ακόμα και την Παρασκευή στη Φλώρινα ο υδράργυρος έφτασε πάλι στο -19, ενώ ο παγετός ήταν ολικός για 8 μέρες. Στην ίδια κατάσταση ήταν το Νευροκόπι με ολικό παγετό 7 ημέρες και θερμοκρασία -16, ενώ ακόμα και η πεδινή Ορεστιάδα, με 22 μέτρα υψόμετρο, είχε από τις 7 Ιανουαρίου παγετό, ενώ στη Λάρισα, αν και αστικό κέντρο, ο υδράργυρος έδειξε και μετά το πέρασμα της κακοκαιρίας -13 βαθμούς.

Εχει παράδοση ο Ιανουάριος

1964
Mεγάλος χιονιάς σημειώνεται στις 16-18 Ιανουαρίου στην Αττική, με αρκετά χιόνια ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας. Οι μαρτυρίες που υπάρχουν για το συγκεκριμένο χιόνι αναφέρονται σε σημαντικά ύψη χιονόστρωσης (>30cm) ακόμα και μέσα στην πόλη.

1966
Iστορικός χιονιάς σημειώθηκε στην πρωτεύουσα στις 7-9 Ιανουαρίου του έτους αυτού. Παρότι στο αρχείο η θερμοκρασία στα 850 φαίνεται να κυμαίνεται μεταξύ -6 και -8 βαθμών Κελσίου. Χιόνιζε για πάνω από ένα 24ωρο στο κέντρο της πόλης, με αποτέλεσμα -σύμφωνα και με επίσημα ιστορικά στοιχεία- το κέντρο της πόλης να ντυθεί στα λευκά με σημαντική χιονόστρωση (10-15 cm).

1968
Κύμα κακοκαιρίας αρχικά στις 9 Ιανουαρίου ντύνει πρόσκαιρα την πρωτεύουσα στα λευκά. Νέο ακόμα δριμύτερο κύμα ψύχους και κακοκαιρίας στις 13 και τις 14 Ιανουαρίου, με πολλά χιόνια πανελλαδικώς, ωστόσο στην Αθήνα τα χιόνια δεν πρόφτασαν να κατέβουν πολύ χαμηλά.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΑΜΒΑΚΑ
[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής