Στην εκδήλωση μίλησαν: Ο κος Γρηγόρης Θ. Παπανίκος, Επίτιμος Καθηγητής Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Στέρλινγκ, Η.Β., ο κος Κώστας Κατσιγιάννης, Μέλος Δ.Σ. ΠΣΑΟΣ, π. Γενικός Διευθυντής ΕΟΤ, ο κος Ευάγγελος Κρητικός, Σύμβουλος Οικονομολόγος, Πρόεδρος Δ.Σ. ΠΣΑΟΣ, π. Πρόεδρος ΠΑΕ Αστέρα Τρίπολης, ο κος Δώρος Κλεοβούλου, Προπονητής Ποδοσφαίρου, Μέλος Δ.Σ. ΠΣΑΟΣ, π. Γενικός Γραμματέας Πανελλήνιου Συνδέσμου Ελλήνων Προπονητών Ποδοσφαίρου, ο κος Μιχάλης Μηνούδης, Πρόεδρος Συλλόγου Ιδιοκτητών Γυμναστηρίων Αττικής (ΣΙΓΑ), ο κος Νίκος Καρούλιας, Προπονητής Ποδοσφαίρου, π. Αρχηγός Εθνικής Ομάδας Ποδοσφαίρου Ανδρών, π. Πρόεδρος Πανελλήνιου Συνδέσμου Ελλήνων Προπονητών Ποδοσφαίρου, Πρόεδρος Ελληνικού Κέντρου Έρευνας, Μελέτης και Ανάπτυξης Ποδοσφαίρου, ο κος Μιχάλης Γεροθόδωρος, πρώην Διεθνής Ποδοσφαιριστής, ο κος Χρήστος Γιαννακόπουλος, Οικονομολόγος, π. Πρόεδρος Αστέρα Βάρης, η κα Νάνσυ Γκόγια, Υπεύθυνη Επικοινωνίας Πανελλήνιου Συνδέσμου Γυμναστηρίων (ΠΑΣΥΓΥ), Αντιπρόεδρος Ελληνικού Κέντρου Έρευνας, Μελέτης και Ανάπτυξης Ποδοσφαίρου.

Παραβρέθηκε και χαιρέτισε ο Δήμαρχος του οικείου Δήμου Βέλου-Βόχας κος Αννίβας Παπακυριάκος, ενώ στη συζήτηση που επακολούθησε, συμμετείχαν και οι πρώην Διεθνείς Ποδοσφαιριστές: Παναγιώτης Κελεσίδης, Ανδρέας Μπονόβας, Νίκος Πατσιαβούρας και Νίκος Σαργκάνης.

Ο κος Γεώργιος Πολίτης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Alkyon Ηotel, χαιρέτησε θερμά την εκδήλωση και έκανε μια ιδιαίτερη αναφορά, υπό το πνεύμα των ομιλιών και της συζήτησης. Στο τέλος, ακολούθησε δείπνο που επιμελήθηκε ο chef του ξενοδοχείου κος Σαμουήλ Κατσίνης.

Τις ομιλίες και τη συζήτηση συντόνισε ο Δρ Λάμπρος Απ. Πυργιώτης, Πρόεδρος Δ.Σ. του Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων.

Ανθρώπινη ανάπτυξη και αγωνιστική οργάνωση

Η εκδήλωση ανέδειξε την διά του ποδοσφαίρου διφυή ανάπτυξη: Στις πηγές και στις ρίζες του αναφερόμαστε στην ανθρώπινη ανάπτυξη (στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και της ομαδικότητας, στην ένταξη σε μια κοινότητα), ιδιαίτερα ως συντελεστή κοινωνικο-οικονομικής ενσωμάτωσης αδύναμων ή ευαίσθητων πληθυσμών (εφήβων, γυναικών, ατόμων χαμηλού εισοδήματος, ανέργων, διαφόρων μειονοτήτων), θεμελίου της ενδογενούς τοπικής ανάπτυξης.

Στην κορυφή, στην αγωνιστική οργάνωση και την πρωταθλητική δραστηριότητα, αναφερόμαστε άμεσα στη σχέση του ποδοσφαίρου με την οικονομική ανάπτυξη και στη συμβολή του σ’ αυτή. Αφενός, η οικονομετρική ανάλυση που παρουσιάστηκε, σύμφωνα με το πρόγραμμα της εκδήλωσης, έδειξε πράγματι ότι για τη χώρα μας, στον προσδιορισμό του αριθμού των ομάδων ποδοσφαίρου σε επίπεδο νομού, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν κυρίως οικονομικές μεταβλητές. Αφετέρου, οι συνολικές οικονομικές επιδράσεις του ποδοσφαίρου, που είναι γνωστές και ως επιδράσεις του πολλαπλασιαστή (πολλαπλασιαστής = αναλογία συνολικής οικονομικής επίδρασης προς τη μεταβολή ενός αυτόνομου μεγέθους που την προκάλεσε), επισημάνθηκε, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ότι είναι παγκοσμίως αξιοσημείωτες.

Συγκεκριμένα, οι συνολικές οικονομικές επιδράσεις του ποδοσφαίρου σε παραδοσιακές ποδοσφαιρόφιλες ευρωπαϊκές χώρες, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Γερμανία, στην Γαλλία, στην Ιταλία, στη Σουηδία και αλλού, εκδηλώνονται με έναν πολλαπλασιαστή μεγαλύτερο του 2 (η αύξηση του μεγέθους του ποδοσφαίρου κατά 100 οικονομικές μονάδες επιφέρει συνολική οικονομική μεγέθυνση κατά περισσότερο από 2Χ100 = 200 μονάδες). Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι ο πολλαπλασιαστής αυτός λαμβάνει την υψηλότερη τιμή του κατά τη θεώρηση των οικονομικών επιδράσεων του ποδοσφαίρου στον τουρισμό.

Ειδικά αναφορικά με τον τουρισμό και το ποδόσφαιρο, στη σχετική παρουσίαση που έγινε, σύμφωνα με το πρόγραμμα της εκδήλωσης, μνημονεύθηκαν εμβληματικές παγκοσμίως ποδοσφαιρικές υποδομές που συμβάλλουν στη φήμη της περιοχής τους ως τουριστικού προορισμού, με επιφανέστερη περίπτωση το στάδιο στο Γουέμπλεϋ του Λονδίνου της Αγγλίας (Wembley Stadium). Επιπλέον, η τοπική ποδοσφαιρική εμπειρία έχει υψηλή επίδραση στη γενικότερη ικανοποίηση των διεθνών επισκεπτών, καθιστώντας το ποδόσφαιρο συστατικό στοιχείο της φήμης ενός προορισμού. Για την Ελλάδα, το σημείο αυτό χρήζει επιπρόσθετης προσοχής.

Θα παρουσίαζε ενδιαφέρον, για παράδειγμα, η διοργάνωση φιλικών ποδοσφαιρικών αγώνων με ομάδες που προέρχονται από παραδοσιακές ποδοσφαιρόφιλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως οι πιο πάνω που αποτελούν σημαντικές πηγές τουριστών προς τη χώρα μας, με σκοπό να καταστεί πιο ελκυστικό το τουριστικό μας προϊόν εκτός περιόδων τουριστικής αιχμής. Ωστόσο, όπως διαπιστώθηκε, υστερούμε σήμερα τόσο σε εμβληματικά στοιχεία του ποδοσφαιρικού μας πολιτισμού όσο και σ’ αυτή καθαυτήν την ποδοσφαιρική κουλτούρα.

Από την εποχή που ο Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος «Φωστήρ» (διατηρεί ακόμα και σήμερα το προσωνύμιο «Φονεύς των γιγάντων») μεταμόρφωνε την προσφυγική περιοχή των Νέων Σφαγείων σε δήμο Ταύρου, όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, έχουν αλλάξει πολλά ως προς τη συγκρότηση του ποδοσφαιρικού μας πολιτισμού. Χάθηκε το ποδόσφαιρο της γειτονιάς, στις αλάνες, στα προαύλια σχολείων, στις πλατείες, στα οικόπεδα, στις αυλές και στους δρόμους, σε τέτοιο βαθμό ώστε σήμερα να επιζητούμε την επανεμφάνισή του, ακόμη και ως στοιχείου αστικής ανάπλασης και αναζωογόνησης.

Η εκδήλωση απευθύνθηκε σ’ ένα «ειδικό» κοινό, με τη συμμετοχή σ’ αυτό τουριστικών πρακτόρων ως των κατεξοχήν συντελεστών-καταλυτών της τουριστικής αγοράς. Οι ομιλητές προσέγγισαν το θέμα αναλυτικά με διαφορετικές επιστημονικές θεωρήσεις, η σύνθεση των οποίων υπήρξε εποικοδομητική.

Ασφαλώς, στην εκδήλωση θίχθηκε και το δημογραφικό πρόβλημα, ως το πιο σημαντικό πρόβλημα της Ελλάδος γενικότερα που επηρεάζει και το ελληνικό ποδόσφαιρο. Η γήρανση του πληθυσμού είναι πιο έντονη στην περιφέρεια από ό,τι στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη, οπότε λιγότερες ομάδες από την περιφέρεια μπορούν να συντηρηθούν, είτε διότι δεν θα έχουν γηγενείς παίκτες καθόλου, είτε διότι δεν θα έχουν θεατές. Ο αφελληνισμός των ελληνικών ποδοσφαιρικών ομάδων είναι γεγονός, πλέον, αφού υπάρχουν μεγάλες ομάδες που ξεκινούν έναν αγώνα ποδοσφαίρου χωρίς κανέναν Έλληνα παίκτη στη σύνθεσή τους.

Το ενδιαφέρον των φιλάθλων, κυρίως εκείνων με υψηλά εισοδήματα, μειώνεται, καθώς βρέθηκε, στη σχετική έρευνα που παρουσιάστηκε, πως ο αφελληνισμός έχει αρνητική επίδραση στον αριθμό των ομάδων ποδοσφαίρου ανά νομό.

Οι τοποθετήσεις και οι παρεμβάσεις των πρώην Διεθνών Ποδοσφαιριστών που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση, προκάλεσαν τη συγκίνηση όλων. Το αποτύπωμα που άφησαν στην πορεία τους, από τις πηγές και τις ρίζες τους στο βάθρο της δόξας, παραμένει ανεξίτηλο στοιχείο του φτωχού, κατά τα άλλα, ποδοσφαιρικού μας πολιτισμού, στοιχείο μάλιστα με ιδιαίτερη διδακτική αξία, με τη διάκρισή τους να έχει βασιστεί στην αρχή της εργατικότητας.

Πολύ περισσότερο σημαντική είναι όμως η προσφορά τους, με σύγχρονες ιδέες και προτάσεις και προσωπική συμμετοχή, για την έξοδο του ελληνικού ποδοσφαίρου από τη μεγάλη ύφεση, με πολλαπλασιαστικές θετικές επιδράσεις στην κατά τόπους, σε ένα πλήθος περιοχών, ανάπτυξη.