Την ίδια ώρα, η Μ. Βρετανία «αιμορραγεί» βλέποντας τους μη υπηκόους της να εγκαταλείπουν τη χώρα, ένα χρόνο μετά το δημοψήφισμα. Τους 51.000 έφτασαν αυτοί που μετανάστευσαν για να επιστρέψουν στις πατρίδες τους το προηγούμενο έτος, από τους οποίους οι 44.000 είναι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μάλιστα, ο αριθμός των δεύτερων διπλασιάστηκε μέσα σε ένα χρόνο μιας και ήταν αυξημένος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά κατά 20.000.

Κι όμως οι αριθμοί που αφορούν τους Ελληνες είναι αντιστρόφως ανάλογοι. Ενδεικτικά, το 2016 οι Ελληνες που έλαβαν Αριθμό Κοινωνικής Ασφάλισης (απαραίτητη ενέργεια για εύρεση εργασίας στην Αγγλία) ήταν 14.656, ενώ μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2017 ο αριθμός έφτασε τους 7.636.

Ενας ακόμα δημοφιλής προορισμός για τους Ελληνες που αναζητούν εργασία είναι η Γερμανία. Σύμφωνα με τη Γερμανική Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία, μέσα στο 2016 οι μεταναστευτικές ροές από Ελλάδα προς Γερμανία έφτασαν τις 25.090, ενώ οι αποχωρήσεις μόλις τις 13.545.

Στον αντίποδα, η κυβέρνηση, παρά τις επικοινωνιακές της προσπάθειες να επιδείξει έργο στην καταπολέμηση του φαινομένου του brain drain, διαψεύδεται συνεχώς. Πριν από ένα μήνα περίπου ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας πέταξε το «τυράκι» της πρόσληψης στον δημόσιο τομέα, υπογραμμίζοντας ότι αναζητούνται άτομα με υψηλά προσόντα. Στόχος αυτής της ενέργειας είναι να αναχαιτίσει το brain drain.

Οι Ελληνες του εξωτερικού πάντως γύρισαν την πρόσκληση πίσω, δηλώνοντας έλλειψη ενδιαφέροντος. Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνα του Brain Gain, μιας πρωτοβουλίας των Ελλήνων που μένουν και εργάζονται σε άλλες χώρες, το 71,66% απαντάει αρνητικά στο αν θα γύρναγε στην Ελλάδα για μία θέση στο Δημόσιο. Εντύπωση μάλιστα προκαλεί το γεγονός ότι ο πρώτος λόγος που προβάλλουν δεν είναι τα χρήματα, αλλά η έλλειψη της αξιοκρατίας στη χώρα. Τροφή για σκέψη προς την κυβέρνηση, που έθρεψε ως αντιπολίτευση τις τεράστιες αντιδράσεις εναντίον οποιασδήποτε αξιολόγησης στον δημόσιο τομέα και τώρα θερίζει… θύελλες, καθώς καλείται να εφαρμόσει την αξιολόγηση στους δημοσίους υπαλλήλους.

Αξιολόγηση

«Στην Ελβετία ο δημόσιος τομέας λειτουργεί όπως ο ιδιωτικός», αναφέρει στον Ελεύθερο Τύπο ο Γιώργος Χαλούλος, ο οποίος εργάζεται στη Ζυρίχη ως σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα τεχνολογίας. Εφυγε στο εξωτερικό για σπουδές πριν από μερικά χρόνια και δεν γύρισε στην Ελλάδα γιατί βρήκε δουλειά στην Ελβετία. «Θεωρώ ότι δεν υπάρχουν οι συνθήκες για επιστροφή στην Ελλάδα. Αυτό που φαίνεται να μη καταλαβαίνουν είναι ότι ο κόσμος δεν έφυγε γιατί δεν υπήρχαν θέσεις στο δημόσιο. Εφυγε προς αναζήτηση κάτι καλύτερου. Το πρόβλημα με τον δημόσιο χώρο στην Ελλάδα είναι η έλλειψη αξιοκρατίας και το γεγονός πως δεν υπάρχουν δυνατότητες ανέλιξης». Τα κίνητρα της επιπλέον μοριοδότησης που υποσχέθηκε ο κ. Τσίπρας δεν πείθουν τους Ελληνες του εξωτερικού, μιας και ο τρόπος που λειτουργεί το Ελληνικό Δημόσιο είναι πλέον κοινό μυστικό. «Εχω φίλους που εργάζονται στον δημόσιο τομέα της Ελλάδας και γνωρίζω ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα στον τρόπο που εργάζονται αλλά και στο πώς τους συμπεριφέρονται οι άλλοι εργαζόμενοι», συνεχίζει ο κ. Χαλούλος.
Τα αποτελέσματα της έρευνας του brain gain είναι ενδεικτικά της αντίληψης που επικρατεί μεταξύ των Ελλήνων του εξωτερικού. Το 33,15% αρνείται μια θέση στο Δημόσιο, γιατί θεωρεί ότι δεν θα κρινόταν αξιοκρατικά, ενώ το 24,43% πιστεύει ότι ο μισθός τους δεν θα του εξασφάλιζε ικανοποιητικό επίπεδο ζωής.

Το αίτημα όμως που γίνεται θηλιά στο λαιμό της κυβέρνησης που εδώ και χρόνια «αφορίζει» την αξιολόγηση είναι τα κίνητρα: το 51,16% όσων θα επέστρεφαν ζητούν εξασφάλιση αξιολόγησης, συνδεδεμένη με μετέπειτα ανέλιξη. Στην επιπλέον μοριοδότηση για το διαγωνισμό ΑΣΕΠ ανταποκρίνεται μόλις το 8,01%.

Παρ’ όλα αυτά, οι Ελληνες του εξωτερικού σε περίπτωση επιστροφής τους δείχνουν ενδιαφέρον για θέσεις ευθύνης στις οποίες θα μπορούσαν να προσφέρουν. Το 35,3% επιθυμεί την τοποθέτησή του σε μια θέση σε υπουργείο, το 15,07% για μια θέση σε δημόσιο οργανισμό και το 11,99% επιθυμεί να εργαστεί σε δημόσιο νοσοκομείο. Στα ίδια ποσοστά κινούνται και οι επιλογές για θέσεις δασκάλων, ενώ ελάχιστο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εργασίες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (μόλις 1,54%).

Στοιχεία-σοκ

Ο Σταμάτης αποφάσισε σε ηλικία 24 ετών, και ήδη με ένα δημοψήφισμα που υποστηρίζει το Brexit, να μετακομίσει μόνιμα στην Αγγλία. «Είχα κάποιους ενδοιασμούς στην αρχή», εξομολογείται στον Ελεύθερο Τύπο, όμως, σημειώνει ότι δεν το έχει μετανιώσει. Στην Ελλάδα δεν μπορούσε να βρει μια δουλειά που να του εξασφαλίζει ικανοποιητικό επίπεδο ζωής. Στην Αγγλία ο μισθός του είναι σχεδόν τριπλάσιος του βασικού της Ελλάδας, το ωράριό του σταθερό, η ποιότητα ζωής του καλύτερη και όπως παραδέχεται δεν σκέφτεται να γυρίσει σύντομα Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών της Αγγλίας, ο εκτιμώμενος αριθμός των Ελλήνων που βρίσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι γύρω στα 63.000 άτομα, εκ των οποίων περίπου 27.000 διαμένουν στο Λονδίνο.

«Θεωρώ ότι δεν υπάρχουν οι συνθήκες για επιστροφή στην Ελλάδα»

Το μεγαλύτερο ποσοστό αφορά τις ηλικίες 25-34 ετών, δηλαδή άτομα που μόλις έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους και αναζητούν εργασία. Σε μικρότερο ποσοστό, αλλά εξίσου υψηλό, τα άτομα ηλικίας 18-24 φεύγουν για Αγγλία με στόχο τις σπουδές και ένα μεγάλο μέρος αυτών με ελπίδα την εύρεση εργασίας μετά την ολοκλήρωση των ακαδημαϊκών του υποχρεώσεων.

Για το πρώτο εξάμηνο του 2017:

– 2.304 Ελληνες ηλικίας 18-24 ετών έβγαλαν αριθμό Κοινωνικής Ασφάλισης
-3.050 ανήκουν στο ηλικιακό γκρουπ των 25-34 ετών
-4.262 άνδρες Ελληνες έβγαλαν αριθμό Κοινωνικής Ασφάλισης
-3.371 γυναίκες Ελληνίδες έβγαλαν αριθμό Κοινωνικής Ασφάλισης.
Το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων κατευθύνεται προς το Λονδίνο, με 3.320 εξ αυτών να εργάζονται ή να ψάχνουν εργασία στη πόλη μέσα στο 2017, ενώ ο επόμενος δημοφιλής προορισμός για τους 1.000 Ελληνες είναι η Νοτιοανατολική Αγγλία.

Πρόσφατο δημοσίευμα του Bloomberg κάνει λόγο για 60.000 Ιταλούς και 15.000 Ελληνες που έχουν αποκτήσει έως τον Ιούνιο του 2017, σε διάστημα ενός έτους, αριθμό Κοινωνικής Ασφάλισης. Στους υπόλοιπους λαούς, παρατηρείται μείωση νέων εγγραφών στο βρετανικό σύστημα, ακόμα και στις περιπτώσεις των Πορτογάλων και των Ισπανών που αν και οι οικονομίες των χωρών τους έχουν κλυδωνιστεί τα τελευταία χρόνια, φαίνεται ότι έχουν αποθαρρυνθεί μετά τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος.

Παρόμοια κατάσταση επικρατεί και στη Γερμανία. Οι Ελληνες αποτελούν την έκτη μεγαλύτερη μεταναστευτική ομάδα στη Γερμανία βάσει του κριτηρίου της αποκλειστικής υπηκοότητας. Υπολογίζεται ότι περίπου 348.470 Ελληνες κατοικούν στη Γερμανία. Οι μεταναστευτικές ροές το 2016 έφτασαν τους 25.060, με το μεγαλύτερο νούμερο να συναντάται και πάλι στην ηλικία των 25-35 ετών, οι οποίοι φτάνουν τους 6.645. Ακολουθούν οι ηλικίες 35-45 με 4.680 Ελληνες και οι ηλικίες 45-55 με 3.495 Ελληνες.

Πρωθυπουργικές υποσχέσεις vs ελληνική πραγματικότητα

Σε δραματικούς τόνους, αλλά με ασυγκράτητη αισιοδοξία, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει σχολιάσει στο παρελθόν ότι η φυγή των νέων επιστημόνων στο εξωτερικό (brain drain) αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη λεηλασία του εθνικού πλούτου της Ελλάδας στα χρόνια της κρίσης. Σε πρόσφατη επίσκεψή του στην Κρήτη, ο κ. Τσίπρας έθεσε ως στόχο πενταετίας να επιστρέψουν στην Ελλάδα οι Ελληνες που έχουν φύγει. «Η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, και παρά την αντίξοη οικονομική συγκυρία, επέλεξε να ενισχύσει την έρευνα και τους νέους επιστήμονες, αυξάνοντας τη χρηματοδότηση αρχικά κατά 200 εκατομμύρια και διαμορφώνοντας ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο», ανέφερε σχετικά, ενώ όσον αφορά τις ενέργειες της κυβέρνησης τα τελευταία δυόμισι χρόνια σημείωσε: «Για πρώτη φορά οι δαπάνες για την έρευνα έφθασαν το 1% του ΑΕΠ, θεσπίστηκε θέση αναπληρωτή υπουργού με αρμοδιότητα την έρευνα και την τεχνολογία, δημιουργήθηκε το ΕΛΙΔΕΚ και βρέθηκαν νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Υπερταμείο Συμμετοχών για την ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας».

Πέραν των στοιχείων των στατιστικών υπηρεσιών της Μεγάλης Βρετανίας και της Γερμανίας που καταδεικνύουν ότι οι προσπάθειες της κυβέρνησης δεν έχουν αποδώσει και πολλούς καρπούς, μια πρόσφατη έρευνα της ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ (το κέντρο εκπαιδευτικής πολιτικής της ΓΣΕΕ) αποτυπώνει τη σκληρή και απογοητευτική εργασιακή πραγματικότητα στην Ελλάδα.

Για το 2016, το 30,4% εργαζομένων ηλικίας 30 έως 34 ετών και απόφοιτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εργάζεται σε θέση κατώτερη του μορφωτικού του επιπέδου. Το ποσοστό αυτό παρουσιάζει αύξηση χρόνο με το χρόνο, ενώ βρίσκεται πολύ υψηλότερα από τον αντίστοιχο μέσο ευρωπαϊκό όρο που φτάνει το 23%. Μάλιστα, το σχόλιο των ερευνητών που συνέταξαν την έκθεση αναφέρει ότι τα κριτήρια για εύρεση εργασίας αφορούν μεταπτυχιακό, άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας και τριετή προϋπηρεσία. Ομως, η θέση την οποία θα διεκδικήσει ο υποψήφιος αφορά προσόντα αποφοίτου Λυκείου, ενώ ο μισθός παραπέμπει σε απόφοιτο Γυμνασίου. Κι όλα αυτά για τους «τυχερούς» που θα βρουν μια δουλειά, ακόμα και με χαμηλό μισθό, μιας και ένας στους τέσσερις πτυχιούχους είναι άνεργος (ποσοστό 25% για το 2016).

ΕΛΠΙΔΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου