Σύμφωνα με το διευθυντή ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Γεράσιμο Παπαδόπουλο, στη χώρα μας συνήθως συμβαίνει ένας σεισμός μεγέθους 5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ κάθε δύο μήνες. Το τελευταίο τρίμηνο έχουν εκδηλωθεί πέντε σεισμοί πάνω από 5 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ.

Ο πρώτος ήταν στις 17 Μαΐου, όταν σεισμική δόνηση 5,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε νότια της Ρόδου.
Ακολούθησαν οι δύο μεγάλοι σεισμοί στη Λέσβο, που αφάνισαν από το χάρτη ένα ολόκληρο χωριό, τη Βρίσα Λέσβου. Ο μεγάλος σεισμός της 12ης Ιουνίου με μέγεθος 6,3 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ στοίχισε τη ζωή σε μία γυναίκα και προκάλεσε ανυπολόγιστες ζημιές στο νησί της Λέσβου, τις οποίες «αποτελείωσε» ο μεγαλύτερος μετασεισμός εκείνης της σεισμικής ακολουθίας, με μέγεθος 5,3 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ, στις 17 Ιουνίου.
Κούνημα 5,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε και στην Κρήτη, στα νότιά της, στο θαλάσσιο χώρο της Ιεράπετρας.

Ο πέμπτος σεισμός ήταν και ο μεγαλύτερος και δεν είναι άλλος από τον προχθεσινό, 6,6 ρίχτερ, ανατολικά της Κω. Οι σεισμολόγοι είναι επιφυλακτικοί καθώς αναμένουν μεγάλους μετασεισμούς, ακόμη και… 6 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ.

Παράλληλα, μια απλή καταγραφή από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο δείχνει ότι το ίδιο διάστημα στο Αιγαίο σημειώθηκαν 18 σεισμοί με μεγέθη πάνω από 4 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ.

«Εχουμε πράγματι μια έντονη δραστηριότητα τους τελευταίους μήνες. Είναι αρκετά πάνω από το μέσο όρο σε όλη τη χώρα», τονίζει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος.

Εξηγεί ωστόσο ότι μπορεί να πρόκειται και για ένα τυχαίο γεγονός, καθώς οι σεισμοί δεν συνδέονται μεταξύ τους. Ούτε ο προχθεσινός της Κω έχει καμία σχέση με το μεγάλο σεισμό της Λέσβου πριν από ένα μήνα.
Το γεγονός αυτό βέβαια δεν αναιρεί ότι επικρατεί ένας αναβρασμός και μια ανησυχία στους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου, οι οποίοι έχουν πληγεί σοβαρά το τελευταίο διάστημα από τα χτυπήματα του Εγκέλαδου.

Σεισμογενής χώρα

«Συγκεντρώνονται χρονικά και χωρικά οι σεισμοί στον ελλαδικό χώρο», σύμφωνα με τον καθηγητή Γεωλογίας του ΑΠΘ, Σπύρο Παυλίδη. «Συμβαίνει, δηλαδή, να εκδηλώνονται μεγάλες σεισμικές δονήσεις, ακόμη και πάνω από 6 ρίχτερ, σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο».

Ωστόσο, πρόκειται για κάτι φυσιολογικό, όπως εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν τα σεισμικά φαινόμενα οι σεισμολόγοι, παρόλο που είναι πιο συχνά το τελευταίο διάστημα. Οι ειδικοί εξηγούν ότι στη χώρα μας είναι εντελώς αναμενόμενοι αυτοί οι σεισμοί, και μάλιστα τους σεισμούς 5 ρίχτερ δεν τους αξιολογούν ως κάτι παράξενο ή «μεγάλο», πόσω μάλλον τους τεσσάρηδες.

Ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Κωνσταντίνος Παπαζάχος, μάλιστα, αναφέρει ότι στην Ελλάδα κατά μέσο όρο συμβαίνει ένας σεισμός 6,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ ετησίως, άσχετα εάν τα τελευταία χρόνια μπορεί αυτό να μην είναι κανόνας. «Τις δεκαετίες του ‘50 και του ‘60 είχαμε συνεχείς, μεγάλους σεισμούς, που πάλι φυσιολογικοί ήταν».

Αξίζει να σημειωθεί, επιπλέον, ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περίοδοι έξαρσης και ύφεσης, σύμφωνα με τον κ. Παυλίδη.

Το ρήγμα της Κω υπεύθυνο για ιστορικούς σεισμούς του παρελθόντος

Ενα από τα δέκα μεγαλύτερα ρήγματα του Αιγαίου είναι αυτό που προκάλεσε το φονικό σεισμό της Κω. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία της ερευνητικής Ομάδας Γεωλογίας των Σεισμών ΑΠΘ, το ρήγμα αυτό αποτελεί συνέχεια του γνωστού χαρτογραφημένου στην ξηρά των παραλίων της Μ. Ασίας ρήγματος Akyaka-Gokova της περιφέρειας Μούγλα (Mugla). Στους επίσημους Χάρτες Σεισμικών Ρηγμάτων της Τουρκίας αναφέρεται ως Ενεργό Ρήγμα το χερσαίο τμήμα του, ενώ η προέκτασή του υποθαλάσσια φτάνει μέχρι τις νότιες ακτές της Κω, διέρχεται από το ακρωτήριο Κρίκελλος (Αγιος Φωκάς) στην Κέφαλο και συνεχίζει δυτικότερα υποθαλάσσια. Στον κόλπο της Gokova ξεπερνά τα 100 χιλιόμετρα. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα ρήγματα του Αιγαίου, ενώ φαίνεται να συνδέεται με αρκετούς ιστορικούς σεισμούς με κυριότερο τον ανάλογο και καταστροφικό σεισμό του 1493.

Πρόκειται για έναν επιφανειακό σεισμό, με εστιακό βάθος 8 – 10 χιλιομέτρων και το επίκεντρό του εντοπίστηκε 20 χιλιόμετρα από την πόλη της Κω. Η αρχική εκτίμηση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου ήταν 6,4 βαθμοί της κλίμακας Ρίχτερ, ωστόσο μετά από μια επανεκτίμηση το μέγεθος του σεισμού επαναπροσδιορίστηκε στους 6,6 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ. Το ίδιο μέγεθος έδινε εξ αρχής και το Σεισμολογικό Κέντρο της Κωνσταντινούπολης.

Οι σεισμολόγοι αναφέρουν ότι το συγκεκριμένο ρήγμα που προκάλεσε το σεισμό στην Κω είναι πανομοιότυπο σε χαρακτηριστικά με το ρήγμα που προκάλεσε το σεισμό της Βρίσας στη Λέσβο. Το ότι δεν είχαμε τις ίδιες ζημιές, δηλαδή στην Κω υπήρξαν λιγότερες, εξηγείται, πρώτον, από τη διαφορά στο έδαφος και μετά από την ποιότητα των κτιρίων.

Μόνο το 1/3 των δημόσιων κτιρίων, πανελλαδικά, έχουν ελεγχθεί για την αντισεισμική τους θωράκιση

Από το 2002 μέχρι και σήμερα, πανελλαδικά, μόνο το 1/3 των δημόσιων κτιρίων έχουν ελεγχθεί για την αντισεισμική τους θωράκιση. Ακόμα όμως και αυτά που έχουν εξεταστεί από τα αρμόδια κρατικά όργανα στην πλειοψηφία τους έχουν δεχτεί μόνο μια πρώτη οπτική εξέταση, ενώ τα κτίρια τα οποία εξετάστηκαν στην αρχή της διαδικασίας χρήζουν επανελέγχου… λόγω παλαιότητας!

«Από τα 80.000 δημόσια κτίρια μόλις τα 15.000 έχουν περάσει ενδελεχείς ελέγχους και αυτούς πριν από περίπου 15 χρόνια, οπότε σήμερα και αυτοί οι έλεγχοι πρέπει να επικαιροποιηθούν. Πρέπει να υλοποιηθεί η “ταυτότητα του κτιρίου” ή αλλιώς το Κίτρινο Κουτί όπως το ονομάζω, στο οποίο θα περιέχεται όλη η ιστορία του κτίσματος μαζί με χρηστικές πληροφορίες. Για παράδειγμα, σε μια φωτιά τη νύχτα, οι πυροσβέστες θα ξέρουν πού είναι τα υπνοδωμάτια που πιθανόν να έχουν εγκλωβισμένους ενοίκους. Ακόμα και στα σχολεία να γίνει καταγραφή σε ποιο θρανίο κάθεται ο κάθε μαθητής, ώστε σε έλεγχο αν έχουν απομακρυνθεί από το σχολικό συγκρότημα όλοι οι μαθητές να είναι γνωστή ακόμα και η ακριβής θέση του», τονίζει ο πολιτικός μηχανικός και καθηγητής αντισεισμικής τεχνολογίας Παναγιώτης Καρύδης στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.

«Τα κτίρια της χώρας μας σε γενικές γραμμές είναι πολύ καλά, ιδιαίτερα όσα κατασκευάστηκαν από το 1985 και μετά και πληρούν ορισμένες αντισεισμικές προδιαγραφές. Το έχουν αποδείξει άλλωστε αφού με τόσους σεισμούς δεν είχαμε τεράστιες καταστροφές. Αυτά που είναι μεταξύ του 1960 και του 1985 είναι σαφώς πιο ευάλωτα και πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις, ιδιαίτερα αν είναι κακοσυντηρημένα. Αρχικά, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να καλέσουν έναν μηχανικό και να προβούν σε προσεισμικούς ελέγχους, οι οποίοι έχουν πολλά επίπεδα και φάσεις, και έπειτα να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες», συμβουλεύει ο κ. Καρύδης.

Καταγραφή ζημιών

Στην περιοχή της Παλιάς Πόλης καταγράφηκαν οι περισσότερες κατολισθήσεις και ζημιές, σε παλιά κτίρια κυρίως, από το φονικό σεισμό στην Κω. Αρκετές βλάβες έχουν προκληθεί σε πολλά μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους. Τη μεγαλύτερη ένταση του σεισμού δέχτηκε το λιμάνι, το οποίο άνοιξε στα δύο, καταγράφοντας μια καθίζηση περίπου 30 εκατοστών.

Αν και οι ζημιές στην Κω ήταν αρκετές, δεν συγκρίνονται με το μέγεθος της καταστροφής που έπληξε τη Βρίσα πριν από ένα μήνα. Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Καρύδη, αυτό οφείλεται κυρίως στο έδαφος. «Εμείς οι μηχανικοί δεν κοιτάμε τα ρίχτερ ενός σεισμού, αλλά τη δόνηση, το πώς κουνάει δηλαδή. Ο ίδιος σεισμός κατέστρεψε τη Βρίσα και όχι την Κω κυρίως λόγω των διαφορετικών εδαφών και μετά λόγω της ποιότητας των κτιρίων».

Προβλήματα καταγράφηκαν και στην Τουρκία. Περισσότεροι από 350 άνθρωποι, από τους οποίους 25 εξακολουθούν να νοσηλεύονται, έλαβαν ιατρική φροντίδα στο τουρκικό παραλιακό θέρετρο Μπόντρουμ (Αλικαρνασσός). Σύμφωνα με τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης, οι περισσότεροι από αυτούς, μόλις άρχισε να σείεται το έδαφος, πήδηξαν από τα μπαλκόνια των ξενοδοχείων για να σωθούν.

ΜΑΡΙΑ – ΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ
ANΑΣΤΑΣΙΑ ΒΑΜΒΑΚΑ 

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής