Το δημοσιονομικό περιθώριο για νέες θετικές παρεμβάσεις υπάρχει ήδη και υπολογίζεται κοντά στα 2,2 δισ. ευρώ με βάση την υπεραπόδοση της οικονομίας για το 2024 και αυτή που αναμένεται για το 2025. Το πόσο παραπάνω θα είναι το δημοσιονομικό περιθώριο για νέα μέτρα θα εξαρτηθεί από την εφαρμογή της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.

Η τελική πρόταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις αμυντικές δαπάνες αναμένεται μέχρι και τις 19 του μήνα. Στη γενική της αρχή η πρόταση θέλει τις ετήσιες αυξήσεις των αμυντικών δαπανών να εξαιρούνται από τον υπολογισμό του ελλείμματος. Κρίσιμο σημείο το ποιο θα είναι το ελάχιστο ποσοστό του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες, το οποίο θα τεθεί ως «βάση» για τον υπολογισμό της αύξησης των δαπανών.

Αν, για παράδειγμα, η βάση είναι το 2% του ΑΕΠ (όπως έχει πέσει στο τραπέζι), τότε η Ελλάδα, η οποία για φέτος έχει αμυντικές δαπάνες 3% του ΑΕΠ, θα έχει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο 1% του ΑΕΠ, δηλαδή 2,45 δισ. ευρώ. Αν πάλι ληφθεί υπόψη μόνο η αύξηση των δαπανών το 2025 σε σχέση με το 2024, τότε ο δημοσιονομικός χώρος που θα προκύψει από το μέτρο θα είναι 860 εκατ. ευρώ.

Πιο σίγουρες είναι οι προβλέψεις για την υπεραπόδοση της οικονομίας το 2024 καθώς υπολογίζεται σε περίπου 1 δισ. ευρώ. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνεται υπέρβαση εσόδων ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ, που προκύπτουν από τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή (προσέγγισαν τα 2 δισ. ευρώ αντί 1,8 δισ. ευρώ που είχαν εγγραφεί στο προϋπολογισμό του 2025).

Για το 2025 τα έσοδα από φοροδιαφυγή αναμένεται ότι θα ξεπεράσουν τα 3 δισ. ευρώ, καταγράφοντας ελάχιστη αύξηση 1,2 δισ. ευρώ. Συνεπώς, μόνο από τα έσοδα της φοροδιαφυγής ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος θα είναι περίπου 1,5 δισ. ευρώ. Αν συνυπολογιστεί και το ελάχιστο μπόνους από τον μη υπολογισμό της αύξησης των αμυντικών δαπανών στο έλλειμμα, δηλαδή τα 860 εκατ. ευρώ, τότε ο δημοσιονομικός χώρα για μείωση φόρων θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ.

Στο τραπέζι

Μέχρι να διευκρινιστεί το θέμα για τις αμυντικές δαπάνες, το υπ. Οικονομίας κρατάει ανοιχτές τις επιλογές του, επανεξετάζοντας το σύνολο των άμεσων φόρων, πριν επιλέξει τι και πώς θα μειωθεί. Ανάμεσα στις παρεμβάσεις που εξετάζονται περιλαμβάνονται:

• Η αλλαγή της φορολογικής κλίμακας ώστε να ελαφρυνθούν τα εισοδήματα από 20.001 ευρώ μέχρι και τα 40.000 ευρώ, όπου εκτιμάται ότι οριοθετείται εισοδηματικά η λεγόμενη μεσαία τάξη η οποία φορολογείται με συντελεστές από 22% μέχρι και 36%. Παράλληλα, εξετάζεται ένας ενδιάμεσος συντελεστής για τα εισοδήματα από 10.001 μέχρι και 20.000 ευρώ όπου ο συντελεστής φορολόγησης από 9% (για εισοδήματα μέχρι και 10.000 ευρώ) αυξάνεται απότομα σε 22%.

• Το δεύτερο μέτρο που βρίσκεται στο τραπέζι είναι η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30%. Μετά την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και την εκτεταμένη χρήση του MY DATA, που αναμένεται να φέρουν φέτος περίπου 3 δισ. ευρώ στα δημόσια ταμεία από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, απαλείφεται η ανάγκη να υπάρχουν πλέον τα τεκμήρια διαβίωσης όπως ίσχυαν μέχρι και το 2024. Αλλωστε, όπως είναι γνωστό, το μέτρο εφαρμοζόταν ως αντίβαρο της υψηλής φοροδιαφυγής η οποία πλέον σταδιακά μειώνεται, όπως δείχνουν και τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΕΘΟ.

• Το τρίτο μέτρο που εξετάζεται είναι η μείωση της αυτοτελούς φορολόγησης ενοικίων που αποτελεί αντικίνητρο για κάποιους ιδιοκτήτες να αυξήσουν την προσφορά στέγης. Σήμερα τα εισοδήματα από τα ακίνητα φορολογούνται ως εξής:

▪ Με συντελεστή 15% μέχρι το επίπεδο ετήσιου εισοδήματος 12.000 ευρώ.

▪ Με συντελεστή 35% στο τμήμα ετήσιου εισοδήματος από 12.001 έως 35.000 ευρώ.

▪ Με συντελεστή 45% στο τμήμα ετήσιου εισοδήματος πάνω από 35.000 ευρώ.

Η πίεση που ασκείται από τους ιδιοκτήτες ακινήτων αφορά μια πιο κλιμακωτή φορολόγηση ώστε να διατεθούν περισσότερα ακίνητα για στέγαση.

• Το τέταρτο μέτρο που κερδίζει πόντους στην κυβερνητική ατζέντα είναι η συνέχιση της μείωσης της φορολογίας της εργασίας, η οποία, μαζί με τη μείωση κατά 1% για φέτος, έχει φτάσει το 5,4% από το 2019. Σημειώνεται ότι είναι ήδη προγραμματισμένη επιπλέον μείωση κατά 0,5% για το 2027.

• Το πέμπτο μέτρο που εξετάζεται είναι μια περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ, με έμφαση και αυτή τη φορά στις μικρές ιδιοκτησίες. Η μείωση κρίνεται ως επιβεβλημένη αφού με την αναθεώρηση των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων οι αξίες σε πολλές μικροαστικές, ακόμη και φτωχές περιοχές ανέβηκαν απότομα και μαζί τους αυξήθηκε και ο ΕΝΦΙΑ.

 Περιθώριο για νέα ενίσχυση εισοδημάτων

Η εξαίρεση των αυξήσεων των αμυντικών δαπανών για το έλλειμμα διευκολύνει, εκτός από τις φορολογικές, και τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες. Συνεπώς δίνει περιθώρια για νέες εισοδηματικές ενισχύσεις, με εξαίρεση -όπως διευκρινίζουν αρμόδιες πηγές- σκέψεις για την επαναφορά Δώρων σε Δημόσιο και συντάξεις.

Οι ίδιες πηγές τόνιζαν ότι θα επανεξεταστούν αιτήματα που έχουν τεθεί από ειδικά μισθολόγια (ένστολους, γιατρούς του ΕΣΥ) και θα ικανοποιηθούν κατά προτεραιότητα, ανάλογα με τον δημοσιονομικό χώρο που θα διαμορφωθεί, όταν μάθουμε τους όρους και τα περιθώρια που θα δώσουν οι αμυντικές δαπάνες, με βάση και τις οδηγίες από τις Βρυξέλλες.