Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε αντίθεση με την προκλητική στάση της Ρωσίας, η οποία απορρίπτει οποιαδήποτε συζήτηση πιθανών συμβιβασμών για την ειρήνη. Ο Πούτιν δηλώνει ετοιμότητα να τερματίσει τον πόλεμο, αλλά χρησιμοποιεί κάθε περίσταση για να ξεκαθαρίσει ότι δεν εξετάζει παραχωρήσεις. Πρόσφατα, κατά τη συνάντησή του με γυναίκες του ιδρύματος «Υπερασπιστές της Πατρίδας», δήλωσε: «Δεν χρειαζόμαστε αυτό που δεν είναι δικό μας, αλλά δεν θα εγκαταλείψουμε αυτό που είναι δικό μας. Χρειαζόμαστε μια επιλογή που να διασφαλίζει τη σταθερή ανάπτυξη της χώρας μας όσον αφορά την ειρήνη και την ασφάλεια».

Επιμονή

Η επιμονή του Πούτιν σε μια ειρηνευτική συμφωνία, που θα συμμορφώνεται πλήρως με τα συμφέροντα της Ρωσίας και ουσιαστικά θα ισοδυναμεί με… νίκη, συγκρούεται ακόμα και με την οπτική του Τραμπ.

Η υπόσχεση του Αμερικανού προέδρου να βοηθήσει την Ουκρανία να ανακτήσει όσο το δυνατόν περισσότερα εδάφη είναι ιδιαίτερα δυσάρεστη για τη Μόσχα. Ο υπ. Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, απέκλεισε προκαταβολικά οποιαδήποτε συζήτηση για εδαφικές παραχωρήσεις. Η άρνηση αυτή καθιστά απαραίτητο για τον Τραμπ να επαναλάβει την απειλή αυστηροποίησης οικονομικών κυρώσεων και δασμών κατά της Ρωσίας. Ο Πούτιν μπορεί να υποβαθμίζει το συγκεκριμένο σενάριο, αλλά δεν φαίνεται να πείθει τη ρωσική επιχειρηματική ελίτ που ελπίζει σε χαλάρωση των κυρώσεων.

Ενα άλλο εμπόδιο στον δρόμο προς την ειρήνη που η Ρωσία προτάσσει συνεχώς είναι οι εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία. Ο Τραμπ έχει ισχυριστεί ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας είναι το «εύκολο μέρος» αν οι μάχες σταματήσουν. Το ΝΑΤΟ, ως εκ τούτου, δεν θα παρείχε τέτοιες εγγυήσεις χωρίς τη συμφωνία των ΗΠΑ, με τα ευρωπαϊκά κράτη να συμφωνούν να αναλάβουν την ευθύνη για αυτό.

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, πρότεινε να χορηγηθούν στην Ουκρανία διαβεβαιώσεις παρόμοιες με το άρθρο 5 του Χάρτη του ΝΑΤΟ, χωρίς όμως να την εντάξει στη Συμμαχία. Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην οικοδόμηση ενός συνασπισμού πρόθυμων για την ανάπτυξη ειρηνευτικής δύναμης με δυνατότητα μάχης. Η Μόσχα είναι ανένδοτη ενάντια σε οποιαδήποτε τέτοια ανάπτυξη και ο Λαβρόφ έχει δηλώσει ότι δεν υπάρχει «χώρος συμβιβασμού» σε αυτό το θέμα.

Η Ρωσία έχει αιφνιδιαστεί με την αποφασιστικότητα της Ευρώπης να ενισχύσει την περιφερειακή ασφάλεια και να επενδύσει τους απαραίτητους πόρους στον εκσυγχρονισμό της αμυντικής βιομηχανίας της. Η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. καθόρισε φιλόδοξες κατευθυντήριες γραμμές για τις προσπάθειες αυτές.

Κίνα

Η νέα ρωσική πορεία μετωπικής με την Ευρώπη αντιβαίνει στις προσπάθειες του Πεκίνου να χτίσει γέφυρες με την Ευρωπαϊκή Ενωση και παράλληλα να βρει απαντήσεις στον εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ. Το Κρεμλίνο έχει επενδύσει στην κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ. Η προσέγγιση Ουάσιγκτον-Μόσχας, όμως, έχει φέρει τον Πούτιν σε αμήχανη θέση, καθώς πρέπει να ακυρώσει τη ρητορική καταγγελίας των ΗΠΑ, η οποία έβρισκε σύμφωνο τον πρόεδρο της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ. Αυτή η μεταστροφή, προφανώς, δεν έχει περάσει απαρατήρητη από το Πεκίνο, ενθαρρύνοντας την Ευρωπαϊκή Ενωση να αναλάβει ηγετικό ρόλο στη διαπραγμάτευση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει γίνει το «κλειδί» για την παραμονή του καθεστώτος Πούτιν στην εξουσία, παρά την κόπωση, πλέον, του ρωσικού πληθυσμού για τον πόλεμο. Η νέα προσέγγιση του Πούτιν με τον Τραμπ δεν είναι ούτε ειλικρινής ούτε επαρκής για τη διασφάλιση μιας καλοπροαίρετης στάσης των ΗΠΑ, ενώ οι υλικές παραχωρήσεις παραμένουν ασυμβίβαστες με την παρόρμηση του Πούτιν να αποδείξει το δικαίωμα της Ρωσίας να κυριαρχήσει στους γείτονές της. Μια κατάπαυση του πυρός θα αποτελούσε απόδειξη της ανοησίας του πολέμου του Πούτιν και θα τον άφηνε με το βάρος των συνεπειών της γκάφας του.

ΠΟΛΛΑΠΛΟ ΚΟΣΤΟΣ

Οι επιπτώσεις του πολέμου στην τσέπη των Ρώσων

Τα υψηλά επίπεδα πληθωρισμού, η πτώση του βιοτικού επιπέδου και η πολεμική κόπωση έχουν ως αποτέλεσμα οι Ρώσοι να στρέφονται κατά της σύγκρουσης, η οποία υποτίθεται ότι θα ολοκληρωνόταν σε λίγες ημέρες, αλλά κυριαρχεί στη ζωή τους για περισσότερα από τρία χρόνια.

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι Ρώσοι είναι απρόθυμοι να πολεμήσουν στον πόλεμο. Περίπου το 81% των ατόμων ηλικίας μεταξύ 18 και 30 ετών αντιτίθεται σε ακόμη έναν γύρο επιστράτευσης για να ταΐσουν τη «μηχανή κρέατος» στο μέτωπο, όπου 234.000 έχουν σκοτωθεί και εκατοντάδες χιλιάδες έχουν τραυματιστεί.

Σχεδόν όλοι έχουν αισθανθεί τις οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου, με το 94% να δηλώνει ότι έχει παρατηρήσει πληθωρισμό στα καθημερινά του ψώνια, σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο μήνα από το Ινστιτούτο Μελετών Συγκρούσεων και Ανάλυσης της Ρωσίας.

Ισχυρισμοί

Παραμονή πιθανών διαπραγματεύσεων, το Κρεμλίνο εξακολουθεί να ισχυρίζεται ότι όλοι οι Ρώσοι είναι έτοιμοι για έναν μακροπρόθεσμο πόλεμο υψηλής έντασης και είναι ανέγγιχτοι από οικονομικές κυρώσεις, παρά τα αυξανόμενα στοιχεία για το αντίθετο.

Καθώς οι όποιες συνομιλίες πλησιάζουν, ο Πούτιν απαιτεί πιο εντατικές επιθετικές επιχειρήσεις από τα στρατεύματά του για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του θέση.

Ανεξάρτητα από το πόσο το Κρεμλίνο θα ήθελε να αγνοήσει την κοινή γνώμη, οι Ρώσοι αισθάνονται τις επιπτώσεις του πολέμου. Ενώ είναι πολύ φοβισμένοι για να διαμαρτυρηθούν δημόσια, το επίπεδο της δυσαρέσκειας είναι σαφές στις απαντήσεις τους στις ερωτήσεις των ερευνητών.

Στην πλειονότητά τους (69%), οι Ρώσοι δήλωσαν τον Ιανουάριο ότι η ικανότητά τους να αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες έχει μειωθεί τους τελευταίους έξι μήνες, ενώ περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (57%) προέβλεψαν ότι η αγοραστική τους δύναμη θα συνεχίσει να μειώνεται φέτος. Η έρευνα του Ιανουαρίου 2025 δείχνει μια αξιοσημείωτη στροφή στην αναγνώριση της σύνδεσης μεταξύ της επιδείνωσης της οικονομικής τους κατάστασης και της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης του Πούτιν».

Σύμφωνα με έρευνες του 2024, οι κύριες προτεραιότητες του Πούτιν ήταν η επίλυση των οικονομικών προβλημάτων και η βελτίωση της οικονομίας, με τον πόλεμο στην πέμπτη θέση στο 11%, αλλά μέχρι τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους ο τερματισμός της σύγκρουσης ήταν η κορυφαία προτεραιότητά τους, με το 68% να θέλει το επιτυχημένο τέλος της. Βάζοντας το τέλος του πολέμου στην πρώτη θέση, ο ρωσικός πληθυσμός έχει επιδείξει μια αυξανόμενη κατανόηση ότι άλλες προτεραιότητες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μέχρι να σταματήσουν οι μάχες.

Απροθυμία

Ενας άλλος σημαντικός δείκτης της ευπάθειας του ρωσικού καθεστώτος είναι η αυξανόμενη απροθυμία των ανθρώπων να συμμετάσχουν στον πόλεμο. Τα τρία τέταρτα των Ρώσων αντιτίθενται σε ένα δεύτερο κύμα αναγκαστικής μαζικής επιστράτευσης μετά την πρώτη επιστράτευση τον Σεπτέμβριο του 2022, με μόνο το 10% να τάσσεται τώρα υπέρ ενός τέτοιου εγχειρήματος, από 24% που ήταν πριν από δύο χρόνια.

Η κοινή γνώμη μπορεί να φαίνεται ασήμαντη σε ένα αυταρχικό καθεστώς όπως η Ρωσία, αλλά ο Πούτιν χρειάζεται στρατιώτες για να πάει στο μέτωπο, αν θέλει να συνεχίσει τον πόλεμο και δεν φθάνουν οι Βορειοκορεάτες. Υπό τη συνεχιζόμενη πίεση των ΗΠΑ και αντιμέτωπος με μαζικές απώλειες στο πεδίο της μάχης, ο Πούτιν θα πρέπει να αποφασίσει αν θα ανακοινώσει ένα μαζικά αντιδημοφιλές δεύτερο κύμα μαζικής επιστράτευσης για την παράταση της σύγκρουσης ή θα βρει έναν τρόπο να την τερματίσει.