Στρατηγική θέση
Η Γροιλανδία έχει στρατηγική γεωγραφική θέση και είναι κρίσιμης σημασίας για την ασφάλεια της Βόρειας Αμερικής και του Αρκτικού Κύκλου. Το νησί έχει ευρεία αυτονομία υπό τη Δανία και χρησιμοποιεί νόμισμα Δανίας, αλλά δεν είναι μέλος της Ε.Ε. Το 1946, οι ΗΠΑ προσπάθησαν να αγοράσουν το νησί από τη Δανία για 100 εκατομμύρια δολάρια. Το 2019, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ είχε εκφράσει ιδέες για την «αγορά της Γροιλανδίας». Τώρα, επανέρχεται πολύ πιο διεκδικητικός και αποφασιστικός.
Εκτός από τον Τραμπ, ο Ελον Μασκ δήλωσε ότι «αν οι κάτοικοι της νήσου επιθυμούν να ενταχθούν στις ΗΠΑ, αυτό θα ήταν πολύ ευπρόσδεκτο από την Ουάσιγκτον».
Σε επίσημη δήλωση, η ηγεσία της Γροιλανδίας ανέφερε ότι το νησί δεν είναι προς πώληση, αλλά ότι προσβλέπει σε συνεργασία με τις ΗΠΑ και με άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ και του Αρκτικού Συμβουλίου, για να διασφαλίσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή της Αρκτικής.
Οι ΗΠΑ δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στην Αρκτική τα τελευταία χρόνια. Οι περισσότεροι Ρώσοι εμπειρογνώμονες απέδωσαν το ενδιαφέρον του Τραμπ για τη Γροιλανδία στον γεωπολιτικό ανταγωνισμό στην Αρκτική. Ο επικεφαλής της υπερσυντηρητικής δεξαμενής σκέψης, του Ρωσικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Ερευνών, Ιλια Κβατσένκο, είπε ότι «οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι η περιοχή της Αρκτικής θα πρέπει να αναπτυχθεί πολύ εντατικά, για να εμποδίσει τις εξελίξεις της Ρωσίας. Ολα αυτά ταιριάζουν στο πλαίσιο αποτροπής των ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας».
Ο Koνσταντίν Μπλόχιν, από το Κέντρο Μελετών για τα ζητήματα ασφαλείας στη Ρωσική Ακαδημία Επιστημών, εκτιμά ότι η ρητορική του Τραμπ είναι «λιγότερο για την αγορά της Γροιλανδίας και πιο πολύ για τη δημιουργία καλύτερων συνθηκών για την ανάπτυξη αμερικανικών στρατιωτικών υποδομών».
Γιατί τώρα
Το αυξανόμενο ενδιαφέρον των Αμερικανών για την Αρκτική έχει να κάνει με τους πλούσιους φυσικούς πόρους της περιοχής και την πρόσβαση στη βραχύτερη αρτηρία μεταφορών στον κόσμο μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, της Βόρειας Θάλασσας και των σχετικών περασμάτων. Η πρόσβαση στην Αρκτική μέσω της Γροιλανδίας και του Καναδά θα ανοίξει τη μικρότερη πορεία για βαλλιστικούς πυραύλους από τις ΗΠΑ στη Ρωσία. Ο Μπλόχιν πρόσθεσε, επίσης, ότι η ρητορική του Τραμπ είναι μια κλασική τεχνική μελλοντικής διαπραγμάτευσης, πιστεύοντας ότι είναι μια στρατηγική για την κατασκευή προωθημένων αμερικανικών στρατιωτικών φυλακίων στην Αρκτική Ζώνη.
Παρεμπιπτόντως, η ρωσική προπαγάνδα έχει προσπαθήσει εδώ και καιρό να χρησιμοποιήσει τη Γροιλανδία και τις απόψεις του αυτόχθονος πληθυσμού, για να αυξήσει το ρήγμα μεταξύ των ντόπιων και της Δύσης. Πρόσφατα, η προπαγανδιστική επέλαση της Ρωσίας εντάθηκε, ισχυριζόμενη ότι η πλειονότητα του γηγενούς πληθυσμού της Γροιλανδίας δεν θέλει να γίνει αμερικανική αποικία.
Σοκ στις ΗΠΑ: Σταμάτησε να λειτουργεί το σύστημα πληρωμών του Medicaid - Επηρεάζονται εκατομμύρια Αμερικανοί
Ο Καναδάς είχε γίνει στόχος το προηγούμενο διάστημα της πίεσης του Τραμπ. Σε μία από τις ομιλίες του, ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ «επιδοτούν» την καναδική οικονομία και δεν κερδίζουν αρκετά. Επίσης, επιτέθηκε φραστικά στον πρώην Καναδό πρωθυπουργό, Τζάστιν Τριντό, αναφερόμενος σε αυτόν ως «κυβερνήτη του Καναδά», αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο Καναδάς βρίσκεται στον δρόμο για να γίνει η 51η Πολιτεία των ΗΠΑ. Τα ρωσικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, φυσικά, χαιρέτισαν το ρήγμα μεταξύ Οτάβα και Ουάσιγκτον.
Οφέλη
Ακόμη και αν η ρητορική του Τραμπ σχετικά με τον Καναδά και τη Γροιλανδία είναι απλώς ένα τέχνασμα που στοχεύει στην ενίσχυση των διαπραγματευτικών θέσεων των ΗΠΑ, η Ρωσία σίγουρα θα προσπαθήσει να επωφεληθεί από αυτήν την κατάσταση. Για παράδειγμα, ο Σεργκέι Μιρόνοφ, ο ηγέτης της παράταξης «Μια δίκαιη Ρωσία», στο ρωσικό Κοινοβούλιο, δήλωσε: «Καναδάς; Γροιλανδία; Αναμένουμε ένα ζήτημα επιστροφής της Αλάσκας στη Ρωσία. Υπάρχουν πολλοί λόγοι να αναγνωριστεί η συμφωνία του 1867 ως παράνομη».
Συγκεκριμένα, (εξαιρετικοί) συντηρητικοί Ρώσοι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες αναφέρονται όλο και περισσότερο στο «θέμα της Αλάσκας», δηλώνοντας ότι οι εξελίξεις στην Αρκτική μοιάζουν με την Ουκρανία, όπου η Δύση σχεδιάζει να επιτεθεί στη Ρωσία μόλις οι στρατιωτικές της δυνατότητες είναι σε θέση μάχης.
Ετσι, ορισμένοι Ρώσοι εμπειρογνώμονες έχουν ήδη ζητήσει προληπτικά μέτρα, όπως τη διεξαγωγή μιας «Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης στην Αλάσκα». Αυτό θα μπορούσε να διεξαχθεί με βάση τα πρότυπα των περιφερειακών συγκρούσεων που έχουν λάβει χώρα προηγουμένως σε Κριμαία και Ντονμπάς.
ΠΟΛΛΑΠΛΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Η Μόσχα έχει έτοιμο πλάνο υβριδικών κινήσεων
Η δήλωση Τραμπ σχετικά με το ενδιαφέρον του για την αγορά της Γροιλανδίας έχει ενισχύσει τη ρωσική προπαγάνδα για να δυσφημήσει τις ΗΠΑ και να δικαιολογήσει τον ρωσικό ιμπεριαλιστικό επεκτατισμό στην Ευρώπη. Οι προπαγανδιστές του Κρεμλίνου υποστηρίζουν ότι μετά την εκδήλωση ενδιαφέροντος του Τραμπ για τη Γροιλανδία οι θέσεις της Ρωσίας στην κυριαρχία των εθνών της Ανατολικής Ευρώπης καθίστανται νόμιμες. Ορισμένα μέλη της Κάτω Βουλής του ρωσικού Κοινοβουλίου, που συνδέονται στενά με το υπουργείο Αμυνας, έχουν προτείνει δημόσια την προσφορά στρατιωτικής βοήθειας στη Γροιλανδία, ενδεχομένως με τη μορφή ανάπτυξης ρωσικών στρατιωτικών μονάδων στο νησί.
Αν και αμφιβάλλω για τη σκοπιμότητα ενός τέτοιου σεναρίου, πιστεύω ότι αυτές οι δηλώσεις αυξάνουν τις περιφερειακές εντάσεις και συμβάλλουν στην κλιμάκωση της σύγκρουσης στον Βόρειο Ατλαντικό και αποτελούν ύπουλες ενέργειες.
Αναλυτικότερα:
1 Υπονόμευση της αξιοπιστίας των ΗΠΑ: Η Ρωσία απεικονίζει την πρόταση αγοράς του Τραμπ στη Γροιλανδία ως παράδειγμα αμερικανικού νεοαποικισμού ή ιμπεριαλισμού. Αυτή η αφήγηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση του αντιαμερικανικού αισθήματος, ιδιαίτερα σε μικρότερα έθνη που είναι επιφυλακτικά στις προθέσεις των ΗΠΑ.
2 Ενίσχυση των σχέσεων με τη Γροιλανδία και τη Δανία – Εμβάθυνση διπλωματικών δεσμών: Η Ρωσία χρησιμοποιεί τη διαμάχη για να ενισχύσει τη σχέση της με τη Γροιλανδία ή τη Δανία, τονίζοντας την αντίθεσή της σε τέτοιες εδαφικές εξαγορές ως μέρος της ευρύτερης στάσης της ενάντια στην «ηγεμονία» των ΗΠΑ. Επίσης, αν η ηγεσία της Γροιλανδίας αντιληφθεί τις προθέσεις των ΗΠΑ ως εκμεταλλευτικές, η Ρωσία θα μπορούσε να υποστηρίξει αθόρυβα κινήματα αυτονομίας της Γροιλανδίας για να αποδυναμώσει την επιρροή της Δανίας και να διαταράξει τη δυτική ενότητα στην Αρκτική.
3 Αξιοποίηση του αφηγήματος για την Αρκτική: Η Ρωσία θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη Γροιλανδία είναι μέρος μιας ευρύτερης «αρπαγής γης» της Αρκτικής, πλαισιώνοντας τον εαυτό της ως πιο σταθερό και προβλέψιμο παράγοντα της Αρκτικής.
4 Προπαγανδιστικές εκστρατείες: Τα ρωσικά κρατικά Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας ενισχύουν τις δηλώσεις Τραμπ για να γελοιοποιήσουν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντάς την ως χαοτική και αποκομμένη από την πραγματικότητα. Προσπάθειες παραπληροφόρησης που συνδέονται με το Κρεμλίνο ενδέχεται να διαδώσουν υπερβολικούς ισχυρισμούς σχετικά με τις προθέσεις των ΗΠΑ στη Γροιλανδία να δημιουργήσουν δυσπιστία μεταξύ των χωρών της Αρκτικής και εντός του Δανικού Βασιλείου.
5 Οικονομική μόχλευση προκλήσεων για τους ενεργειακούς στόχους των ΗΠΑ: Αν οι ΗΠΑ επιδιώκουν μεγαλύτερη επιρροή στη Γροιλανδία για πρόσβαση σε πόρους, η Ρωσία θα μπορούσε να τοποθετηθεί ως ανταγωνιστής στα ενεργειακά έργα της Αρκτικής, ευθυγραμμιζόμενη με τα τοπικά συμφέροντα της Γροιλανδίας για να αντισταθμίσει την αμερικανική επιρροή.
ΠΡΟΣΒΛΕΠΕΙ ΣΕ ΡΗΓΜΑ ΣΤΗ ΔΥΣΗ
Στο στόχαστρο η αξιοπιστία των ΗΠΑ
Ενώ η πρόταση του Τραμπ για τη Γροιλανδία απορρίφθηκε από πολλούς ως μη πρακτική, η Ρωσία τη χρησιμοποιεί στρατηγικά για να αμφισβητήσει την αξιοπιστία των ΗΠΑ, να ενθαρρύνει διχασμούς μεταξύ των Δυτικών συμμάχων και να ενισχύσει τις δικές της φιλοδοξίες για την Αρκτική. Αυτές οι προσπάθειες θα ήταν πιθανώς λεπτές και πολύπλευρες, αξιοποιώντας τόσο διπλωματικές πρωτοβουλίες όσο και εκστρατείες παραπληροφόρησης για την επίτευξη μακροπρόθεσμων γεωπολιτικών στόχων.
Η καταπάτηση της κυριαρχίας της Δανίας στη Γροιλανδία προκαλεί σημαντικό πλήγμα στην εικόνα των ΗΠΑ ως ηγέτη του Ελεύθερου Κόσμου και εγγυητή της διεθνούς έννομης τάξης. Στο πλαίσιο των προετοιμασιών για τυχόν ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, οι δηλώσεις Τραμπ θέτουν αμφιβολίες για τη μη νομιμότητα της προσάρτησης της Κριμαίας και των εδαφών της Ανατολικής Ουκρανίας από τη Ρωσία με το πρόσχημα των υποθετικών κινδύνων χαμηλής πιθανότητας.
Ειδήσεις σήμερα
Νικόλαος Ντε Γκρες και Χρυσή Βαρδινογιάννη: Ξεκίνησαν τις προετοιμασίες γάμου – Όλες οι λεπτομέρειες
Μαρινάκης για Τέμπη: Ο Μητσοτάκης θα πάει στη Βουλή για τη συζήτηση – Ζούμε στη χώρα της μονταζιέρας
Ηράκλειο: Ώρες αγωνίας για το 3χρονο αγγελούδι – Τα τέρατα μάνα και πατριός αλληλοκατηγορούνται
Ελαιόλαδο: Η επιστροφή του τενεκέ – Γιατί θα αυξηθεί η ζήτηση για το χύμα;
Αθηνά Ωνάση: Τέλος η αμύθητη περιουσία της – «Από τα σαλόνια στα αλώνια»