Το «πραξικόπημα» κατά του δημοφιλούς 54χρονου δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, όπως το χαρακτήρισε από την πρώτη στιγμή η τουρκική αντιπολίτευση, στηλιτεύτηκε μεν φραστικά από Ευρωπαίους ηγέτες και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς (Ευρωκοινοβούλιο, Συμβούλιο της Ευρώπης), αλλά για καθαρά γεωπολιτικούς λόγους πέρασε προκλητικά κάτω από το ραντάρ των «αντι-φιλελεύθερων» κυβερνήσεων ΗΠΑ και Ρωσίας. Αυτό θεωρεί άλλωστε ο Ερντογάν και το μεγάλο του ατού στη σκληρή παρτίδα πόκερ που εγκαινίασε. Δηλαδή τις ανεβασμένες μετοχές της Τουρκίας στη Συρία, το Ουκρανικό, το μεταναστευτικό και κυρίως την ευρωπαϊκή άμυνα, σε μια ταραγμένη εποχή όπου ο διεθνής περίγυρος εκτιμά τους στιβαρούς συνομιλητές κι ας μην είναι φανοστάτες της Δημοκρατίας.

Μετασχηματισμός

Κατά τον καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Οζιεγκίν της Κωνσταντινούπολης, Μουράτ Σομέρ, η σύλληψη του Ιμάμογλου την Τρίτη 19 Μαρτίου αποτελεί κορυφαία πράξη του σχεδίου του Ερντογάν να μετασχηματίσει την Τουρκία από απροκάλυπτα αυταρχικό καθεστώς σε ένα απολυταρχικό πολίτευμα ρωσικού ή λευκορωσικού τύπου, όπου ο ηγεμόνας (Πούτιν ή Λουκασένκο) έχει σχεδόν ισόβια εξασφαλισμένη την παραμονή του στην εξουσία. Ή έστω διατηρεί το αποκλειστικό προνόμιο επιλογής διαδόχου και η αντιπολίτευση είναι καταδικασμένη σε διακοσμητικό ρόλο ή να φωνασκεί αδίκως. Το σχέδιο κλιμακώθηκε από τον Νοέμβριο με τις εκπαραθυρώσεις δημάρχων του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) στην περιφέρεια της Κωνσταντινούπολης αλλά και σε κουρδικές περιοχές, παράλληλα με κύμα διώξεων διανοουμένων, δημοσιογράφων και καλλιτεχνών που ξεστόμισαν το παραμικρό κατά του προέδρου.

Η εγκαθίδρυση ενός τέτοιου νεο-σουλτανικού μοντέλου στην Τουρκία μοιάζει ουτοπική λόγω των έντονων κοινωνικοπολιτικών διαιρέσεων και του δυναμισμού της κοινωνίας. Κατά παράδοξο τρόπο η τελευταία εθίστηκε σε υψηλές δόσεις ελευθερίας και δημοκρατίας από τα πρώτα χρόνια του… ίδιου του Ερντογάν, όταν ήταν φορέας αλλαγής απέναντι στο σκληροπυρηνικό στρατοκεμαλικό κατεστημένο, που τον φυλάκισε ως ισλαμιστή δήμαρχο Κωνσταντινούπολης το 1999, εκτοξεύοντάς τον ουσιαστικά στην εξουσία το 2002.

Ομοιότητες

Αντί να διδαχθεί από την προσωπική του εμπειρία, ο 71χρονος Τούρκος πρόεδρος την επαναλαμβάνει με αντεστραμμένους ρόλους, πιστεύοντας ότι εκείνος θα βγάλει από τη μέση έναν αντίπαλο που του μοιάζει σε πολλά. Δεινός ρήτορας, με στεντόρεια φωνή, που η χροιά της θυμίζει αρκετά εκείνη του Ερντογάν, ο Ιμάμογλου θεωρείται εδώ και χρόνια ο καταλληλότερος κοσμικός πολιτικός που μπορεί να εκθρονίσει τον ισλαμιστή ηγέτη. Γι’ αυτό ο Ερντογάν προσπάθησε να του κλείσει τον δρόμο για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, αναγκάζοντας τον Ιμάμογλου να την κερδίσει δύο φορές το 2019, καθώς η πρώτη εκλογή του Μαρτίου ακυρώθηκε.

Ο αρχηγός του ΑΚP δεν τόλμησε να επαναλάβει το «κόλπο» στις δημοτικές εκλογές του 2024, που εξελίχθηκαν σε Βατερλώ των ισλαμιστών και του Ερντογάν προσωπικά, καθώς οι υποψήφιοί του έχασαν όλους τους μεγάλους δήμους (Κωνσταντινούπολη, Αγκυρα, Σμύρνη).

Ο Ερντογάν θα μπορούσε ακόμη και να έχει χάσει την προεδρία από τον Ιμάμογλου το 2023, αν ο άχρωμος αρχηγός του CHP, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, δεν επέμενε στη δική του υποψηφιότητα εκ μέρους του κεμαλικού στρατοπέδου. Τότε η ακροδεξιά Μεράλ Ακσενέρ αποχώρησε από τον αντι-ερντογανικό συνασπισμό έξι κομμάτων, επιβάλλοντας τελικά στον Κιλιτσντάρογλου να δεχθεί ως «επιτηρητές» αντιπροέδρους τον Ιμάμογλου και τον, επίσης δυναμικό, δήμαρχο της Αγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς.

Ο τελευταίος θα μπορούσε να είναι η επιλογή της αντιπολίτευσης στις επόμενες προεδρικές εκλογές -το 2028 ή και νωρίτερα- αν ο Ιμάμογλου προσαχθεί σε δίκη και εκπέσει από το δημαρχιακό αξίωμα, όπως είναι πολύ πιθανό. Ακόμη κι αν σωθεί από τα παραπάνω, η «ανεξάρτητη» δικαιοσύνη έλαβε προληπτικά μέτρα ακυρώνοντας το πτυχίο που έλαβε το 1991 ο Ιμάμογλου από το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, μαζί με άλλα 27. Το πρόσχημα ήταν πως οι 28 φοιτητές πήραν παράνομα μεταγραφή από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της κατεχόμενης Κερύνειας, στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο!

ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΣΗΜΕΡΑ Ο ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ

Ο φόβος ριζοσπαστικοποίησης και η νάρκη του Κουρδικού

Η σημερινή μέρα είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την πορεία του «πολέμου», καθώς ο Εκρέμ Ιμάμογλου παρουσιάστηκε στον εισαγγελέα για να αποφασίσει αν θα του απαγγελθούν κατηγορίες για σύσταση συμμορίας, εκβιασμούς, απάτες και υπεξαίρεση 560 δισ. λιρών (16 δισ. ευρώ) μαζί με κύκλωμα κατασκευαστών, μιντιαρχών και άλλων επιχειρηματιών, σε συνδυασμό με την κατηγορία της συνεργασίας με το «τρομοκρατικό» ΡΚΚ.

Η τελευταία κατηγορία ακούγεται αστεία, γιατί αφορά την πολιτική συμφωνία της παράταξης Ιμάμογλου με βουλευτές και στελέχη του νόμιμου κουρδικού κόμματος DEM (πρώην HDP) να μην κατεβάσουν υποψηφίους το 2024 σε περιφέρειες της Κωνσταντινούπολης ώστε να διευκολύνουν την επανεκλογή του. Χωρίς σοβαρά στοιχεία στη διάθεσή της, η εισαγγελία διέβλεψε δάκτυλο του… ΡΚΚ πίσω από τη συμφωνία, βγάζοντας από τα ρούχα του τον συναρχηγό του DEM, Tουνζέρ Μπακίρχαν: «Αν διώκονται οι κεμαλιστές επειδή είχαν επαφές μαζί μας, τότε πρέπει να διωχθούν και τα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος για τις συζητήσεις που είχαμε πριν από το διάγγελμα Οτσαλάν», τόνισε.

Είτε το συνυπολόγισε είτε όχι, ο Ερντογάν, επιτιθέμενος στον Ιμάμογλου, ναρκοθέτησε τη συμφωνία με τους Κούρδους για αφοπλισμό του ΡΚΚ, η οποία ήδη καρκινοβατεί και μάλλον πνέει τα λοίσθια, παρά την έκκληση Οτσαλάν στις 27 Φεβρουαρίου. Το DEM συντάχθηκε από την πρώτη στιγμή υπέρ του Ιμάμογλου στέλνοντας αντιπροσωπεία στο κατειλημμένο δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης, ενώ ο τουρκικός στρατός συνεχίζει τις επιθέσεις κατά Κούρδων ανταρτών στο τουρκικό Κουρδιστάν και στο Βόρειο Ιράκ, στέλνοντας την Τρίτη και την Πέμπτη τελεσίγραφο στους οπλαρχηγούς του ΡΚΚ να «συγκληθούν» το ταχύτερο για να αποφασίσουν τον αφοπλισμό τους. Οι τελευταίοι κωλυσιεργούν χαρακτηριστικά, καθώς ο υπουργός Δικαιοσύνης απέρριψε τις εκκλήσεις των βουλευτών του DEM για παράθυρο χάριτος στον Οτσαλάν.

Στο μεταξύ, ο Ερντογάν έχει ανάγκη τις κουρδικές ψήφους για να αλλάξει το Σύνταγμα στα μέτρα του και να συνεχίσει για τρίτη θητεία μετά το 2028, αλλά κινδυνεύει να τις χάσει, είτε γίνουν πρόωρες εκλογές είτε όχι.

Φοιτητές

Παράλληλα δείχνει να υποτίμησε το κύμα ριζοσπαστισμού στους φοιτητές και στα δυναμικότερα στρώματα της τουρκικής κοινωνίας τις πρώτες ώρες μετά τη σύλληψη του Ιμάμογλου, που ξεχύθηκαν στους δρόμους των τουρκικών πόλεων αψηφώντας τις πλαστικές σφαίρες και τις συλλήψεις, υπερκεράζοντας ακόμη και τη συντηρητική ηγεσία του CHP.