Το μείζον θέμα που απασχολεί έντονα τους Αμερικανούς, την Ε.Ε., τη ΔΥΑΕ, το Κίεβο, το ΝΑΤΟ, αλλά και τη ευρύτερη διεθνή κοινότητα, είναι το ποιες θα ήταν οι συνέπειες ενός πυρηνικού ατυχήματος.

Αν και είναι αδύνατο να πούμε με βεβαιότητα ποιες συνέπειες μπορεί να έχει ένα ατύχημα στον πυρηνικό σταθμό της ΕNERGOATOM στη Ζαπορίζια της Νότιας Ουκρανίας, αναφορικά με την ανθρώπινη υγεία, αλλά και το εγγύς περιβάλλον, οι ειδικοί μπορούν να κάνουν κάποιες προβλέψεις.

Οταν οι άνθρωποι σκέφτονται τις πυρηνικές απειλές και τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι περισσότεροι εξετάζουν δύο πιθανότητες: Τι θα προκαλούσε αν συνέβαινε ένα ατύχημα σε ένα ουκρανικό πυρηνικό εργοστάσιο; Και τι θα γινόταν αν αναπτυσσόταν και χρησιμοποιούταν από τη Μόσχα πυρηνικό όπλο.

Εχω μιλήσει με αρκετούς ειδικούς περί τα πυρηνικά ζητήματα τους τελευταίους μήνες (κυρίως προερχόμενοι από την έδρα της ΔΥΑΕ στην αυστριακή πρωτεύουσα) για τον αντίκτυπο και τις επιπτώσεις στην υγεία που είχαν οι καταστροφές στην Φουκουσίμα (Ιαπωνία) ως και του Τσερνομπίλ του 1986 στους γύρω πληθυσμούς και μέχρι ποιου βαθμού αυτές οι καταστροφές θα μπορούσαν να παρέχουν ένα «πλαίσιο» για την τρέχουσα κατανόηση του πυρηνικού κινδύνου από τη Ζαπορίζια.

ΚΑΠΕΛΟ. ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ

«Ολοκαύτωμα» για όλη την Ευρώπη από το Τσερνομπίλ

Ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής Zαπορίζια της Ουκρανίας γεωγραφικά βρίσκεται όχι μακριά από τα νότια σύνορα της χώρας. Φέτος -με δεδομένη τη ρωσική εισβολή- κατέστη το πρώτο ενεργό πυρηνικό εργοστάσιο διαχρονικά και ιστορικά που συνέχισε τη λειτουργία του εν μέσω πολέμου.

Από τότε που οι δυνάμεις κατοχής κατέλαβαν το εργοστάσιο τον περασμένο Μάρτιο, πολλοί σε όλη την Ευρώπη αναρωτιούνται πώς θα συγκρινόταν ένα πιθανό ατύχημα εκεί με την καταστροφή του Τσερνομπίλ το 1986 (ένα γεγονός που για δεκαετίες σηματοδότησε το χειρότερο πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία). Η κατάρρευση του Τσερνομπίλ απελευθέρωσε ακτινοβολία σε όλη την Ευρώπη και μόλυνε ανθρώπους, φυτά και ζώα στην ευρύτερη περιοχή.

Περισσότεροι από 30 εργαζόμενοι στο εργοστάσιο πέθαναν μέσα στους πρώτους τρεις μήνες μετά την καταστροφή στον τότε σοβιετικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής ως άμεσο αποτέλεσμα της κατάρρευσης. Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από το Φόρουμ του Τσερνομπίλ, (μια ομάδα αναλυτών) που ιδρύθηκε το 2003 για να αξιολογήσει τις επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον του ατυχήματος, υποστήριξε το 2006 ότι θα προκαλούσε τουλάχιστον 4.000 θανάτους από καρκίνο μακροπρόθεσμα (αν και αυτή η εκτίμηση προκάλεσε έντονες συζητήσεις).

Ορισμένοι ειδικοί είπαν ότι ο πραγματικός αντίκτυπος της πυρηνικής καταστροφής συγκαλύφτηκε από τους Σοβιετικούς αξιωματούχους, σε μια προσπάθεια να υποβαθμίσουν τη σοβαρότητά της. Μία από αυτές είναι η καθηγήτρια του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT) Kate Brown. Εχει διεξαγάγει εκτενή έρευνα σχετικά με τον αντίκτυπο που είχε η φονική ακτινοβολία στην υγεία των ανθρώπων στην Ουκρανία, αλλά και στις γύρω περιοχές (Πολωνία-Λευκορωσία).

Σε μια έκθεση της Greenpeace που δημοσιεύθηκε το 2006, οι ερευνητές υπολόγισαν τον προβλεπόμενο αριθμό θανάτων σε περίπου 92.000 -σχεδόν 23-24 φορές μεγαλύτερο από τον αριθμό που αναφερόταν στην έκθεση του Φόρουμ του Τσερνομπίλ.

Ο Εντουιν Λάιμαν πυρηνικός φυσικός ως και διευθυντής της «δεξαμενής σκέψης» Ασφάλεια Πυρηνικής Ενέργειας στην «Ενωση Ανησυχούντων Επιστημόνων» που εδρεύει στις ΗΠΑ, τόνισε ότι «δεν θεωρεί την έκθεση του Φόρουμ του Τσερνομπίλ έγκυρη».

Ο Λάιμαν υποστήριξε ότι η έκθεση του Φόρουμ βασίζεται σε εκτιμήσεις θανάτων από καρκίνο μόνο σε περιπτώσεις μέσα στην πρώην Σοβιετική Ενωση, αγνοώντας την έκθεση ραδιενέργειας σε πληθυσμούς σε άλλα μέρη της Ευρώπης και ειδικά στο βόρειο ημισφαίριο.

Μελέτες που ακολούθησαν αναφορικά με τους επιζώντες της καταστροφής του Τσερνομπίλ έδειξαν αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου του θυρεοειδούς. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν το πυρηνικό ατύχημα, οι ερευνητές εντόπισαν ποσοστά αυτής της συγκεκριμένης πάθησης σε νέους στην πρώην Σοβιετική Ενωση που ήταν περίπου τρεις φορές υψηλότερα από τα αναμενόμενα. Αυτή η αύξηση αποδίδεται εν μέρει στην κατανάλωση μολυσμένου γάλακτος, σύμφωνα με 8 μελέτες.

Οι αναφορές για τις επιπτώσεις της καταστροφής στην υγεία σημειώνουν επίσης υψηλά ποσοστά κατάθλιψης και άγχους στον περιβάλλοντα πληθυσμό.

Η διαρροή της ραδιενεργού ακτινοβολίας στη Φουκουσίμα

Οποιαδήποτε επίπτωση από ένα πιθανό ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής της Zαπορίζια θα έχει πιθανώς περισσότερα κοινά στοιχεία με τα αποτελέσματα της πυρηνικής καταστροφής της Φουκουσίμα το 2011 στην Ιαπωνία.

Οι συνέπειες που οδήγησαν σε μια τόσο μεγάλη και ευρεία διασπορά της ραδιενεργής δραστηριότητας [στο Τσερνομπίλ] είναι λιγότερο πιθανό να συμβούν στους αντιδραστήρες στη Zαπορίζια, οι οποίοι είναι αντιδραστήρες ελαφρού νερού περισσότερο παρόμοιοι με τους αντιδραστήρες στη Γερμανία ή αλλού στη Δύση.

Το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα σηματοδοτεί τη μόνη άλλη καταστροφή σε ένα εργοστάσιο που έχει βαθμολογηθεί με το «επτά» στη διεθνή κλίμακα πυρηνικών συμβάντων του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ). Προκλήθηκε από ένα ισχυρό τσουνάμι/παλιρροϊκό κύμα ως και σεισμό που επέφεραν την απώλεια ισχύος του εργοστασίου, προκαλώντας τρεις πυρηνικές εκρήξεις υδρογόνου ως και εκτεταμένες «απελευθερώσεις ραδιενεργού ακτινοβολίας από τις εγκαταστάσεις».

Οι επίσημες εκθέσεις κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αν και πολλοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο τσουνάμι και το σεισμό, κανένας δεν πέθανε ως αποκλειστικά άμεση απάντηση από το πυρηνικό συμβάν. Εκτός από την ασθένεια της ραδιενεργού ακτινοβολίας που βιώνουν οι άνθρωποι που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση, ο μεγαλύτερος αντίκτυπος στην υγεία ήταν το ψυχολογικό στρες που βίωσαν οι ευρισκόμενοι εκεί κοντά άνθρωποι όταν εκκενώθηκε.

Αναλυτές της ΔΥΑΕ ισχυρίζονται ότι η περίπτωση της Φουκουσίμα άφησε μόνο ένα «αμελητέο σημάδι» στο περιβάλλον, επειδή μεγάλο μέρος της ακτινοβολίας απελευθερώθηκε στην κοντινή θάλασσα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Το επίπεδο ακτινοβολίας που θα μπορούσε να εκπέμψει ένα πιθανό ατύχημα στη Zαπορίζια θα εξαρτηθεί από το αν το ατύχημα είναι τεχνικό (δηλαδή, μια εμφάνιση απώλεια ισχύος της εγκατάστασης για πολλές ημέρες) ή αν σχετίζεται με τις μάχες στην περιοχή, οπότε η ακτινοβολία θα εκλυόταν περισσότερο γρήγορα. Σε μια τέτοια κατάσταση, η σοβαρότητα οποιωνδήποτε συνεπειών θα βρισκόταν πιθανότατα κάπου ανάμεσα σε αυτό που συνέβη στο Τσερνομπίλ και σε αυτό που συνέβη στη Φουκουσίμα.

Ειδήσεις σήμερα