Η απόφαση παροχής βοήθειας στην Ουκρανία δεν θα πρέπει να εξαρτάται από τη φάση στην οποία βρίσκεται ο πόλεμος. Οι ΗΠΑ ξεκίνησαν την υποστήριξή τους στον ουκρανικό λαό όταν υπήρχαν ελάχιστες ελπίδες επιβίωσης, πόσο μάλλον νίκης. Ο πόλεμος δεν ανταποκρίθηκε σε αυθαίρετες προσδοκίες ή χρονοδιαγράμματα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται -επί του παρόντος- σε… τέλμα. Ωστόσο, η τρέχουσα κατάσταση στο πεδίο της μάχης δεν προδικάζει απαραίτητα το πώς θα τελειώσει ο πόλεμος.

Το Κίεβο και η Ουάσιγκτον μπορούν να λάβουν αποφάσεις για να αλλάξουν ριζικά τη μελλοντική πορεία του πολέμου. Για το Κίεβο, αυτό σημαίνει μεταρρυθμίσεις στο στρατιωτικό προσωπικό και στα συστήματα κινητοποίησής του. Για την Ουάσιγκτον, σημαίνει παροχή βοήθειας (σε είδος και ποσότητα) που θα διευκολύνει τη νίκη των Ουκρανών. Επιπλέον, ο τερματισμός της βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, όπως ορισμένοι προτείνουν ως αντίδραση στην τρέχουσα στατική κατάσταση, θα ισοδυναμούσε με τη νίκη της Ρωσίας και την ενθάρρυνσή της να κάνει κάτι παρόμοιο στο μέλλον.

Δύο πρόσφατα άρθρα, ένα στο περιοδικό «Time» και ένα από τον γενικό διοικητή των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, στρατηγό Βαλέρι Ζαλούζνι, που μιλούν για… αδιέξοδο στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, έχουν προκαλέσει μεγάλη ανησυχία τόσο στην Ουκρανία όσο και στις ΗΠΑ. Στις αίθουσες του Κογκρέσου, ορισμένοι γερουσιαστές και βουλευτές λένε ότι αυτά τα άρθρα είναι απόδειξη ότι η νίκη για το Κίεβο δεν είναι εφικτή και ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ πρέπει να περιοριστεί ή να τερματιστεί. Αυτό που μπορεί να χαθεί στη μετάφραση, ωστόσο, είναι ότι τα αδιέξοδα στα πεδία της μάχης δεν είναι ούτε ασυνήθιστα ούτε καταστροφικά, εκτός και αν το επιλέγουν οι πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες.

Παραδείγματα

Με άλλα λόγια, το αδιέξοδο δεν είναι… ματ. Τα αδιέξοδα είναι μέρος του πολέμου. Κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου, οι στρατοί των στρατηγών Ulysses S. Grant και Robert E. Lee καθηλώθηκαν σε χαρακώματα στο Πέτερσμπουργκ/Πενσυλβάνια για περίπου δέκα μήνες. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι γερμανικές και οι σοβιετικές δυνάμεις ήταν εγκλωβισμένες σε ένα παρόμοιο αδιέξοδο γύρω από το Λένινγκραντ για πάνω από δύο χρόνια. Το αδιέξοδο που αναφέρεται συχνότερα όταν συζητείται ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος είναι αυτό του δυτικού μετώπου κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου από τον χειμώνα του 1914–1915 έως την άνοιξη του 1918. Αυτά τα αδιέξοδα τελικά έληξαν όταν η μια πλευρά βρήκε τρόπο ή μέσα να ξεφύγει από τα χαρακώματα και τις οχυρώσεις του άλλου.

Τα αδιέξοδα συχνά υποκινούν την καινοτομία. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι μεγάλοι εμπόλεμοι προσπάθησαν με διαφορετικούς τρόπους για να ξεπεράσουν την τυραννία των χαρακωμάτων με την τεχνολογία νέων όπλων όπως το πολυβόλο και τα πυροβόλα ταχείας βολής. Η Γερμανία προσπάθησε να σπάσει το αδιέξοδο στρατηγικά μέσω του απεριόριστου υποβρυχιακού πολέμου για να καταστρέψει την οικονομία της Βρετανίας και τακτικά μέσω των τακτικών stormtrooper για να διεισδύσει στις γραμμές τάφρων στις πίσω περιοχές. Η απάντηση της Βρετανίας ήταν να δημιουργήσει μια άλλη νέα τεχνολογία, το τανκ, και να διαμορφώσει τακτικές για την ενοποίηση των αρμάτων μάχης με τις δυνάμεις πυροβολικού και πεζικού. Οι Γάλλοι πίστευαν ότι οι καινοτομίες στις τακτικές του πυροβολικού που αναπτύχθηκαν το 1916 θα οδηγούσαν σε νίκη το 1917. Ωστόσο, μια γερμανική καινοτομία (η άμυνα σε βάθος) σταμάτησε τις γαλλικές επιθέσεις. Μόνο η Ρωσία δεν προσπάθησε να καινοτομήσει, επαναλαμβάνοντας τη στρατηγική της για μαζικές επιθέσεις πεζικού, όπως στις επιθέσεις Μπρουσίλοφ και Κερένσκι, εωσότου ο στρατός της διαλύθηκε με ανταρσία και λιποταξία.

Τρεις παράγοντες ευθύνονται για τη στασιμότητα στο πεδίο της μάχης

Το σημερινό αδιέξοδο στην Ουκρανία είναι το αποτέλεσμα τριών παραγόντων: ενός τεχνολογικού, ενός τοπογραφικού και ενός ψυχολογικού. Η σύγχρονη επιτήρηση του πεδίου μάχης, η τοπογραφία της νότιας Ουκρανίας που παρέχει ελάχιστη απόκρυψη και το γεγονός ότι και οι δύο πλευρές βλέπουν τη σύγκρουση με υπαρξιακούς όρους συμβάλλουν στην τρέχουσα κατάσταση στο πεδίο της μάχης.

» Τεχνολογικός παράγοντας: Ο συνδυασμός της σχεδόν πανταχού παρούσας επιτήρησης πεδίου μάχης και πυρομαχικών με καθοδήγηση ακριβείας καθιστά ένα σύγχρονο πεδίο μάχης επικίνδυνο μέρος. Τα σημερινά φθηνά, άφθονα και εύχρηστα drones παρέχουν και στις δύο πλευρές κυριολεκτική εικόνα του πεδίου μάχης. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ενσωματωμένα με άλλες σύγχρονες προόδους (π.χ. συσκευές νυχτερινής όρασης, ραντάρ αντιπυραυλικών, δορυφορικές εικόνες κ.λπ.) παρέχουν επίγνωση του πεδίου μάχης που δεν ονειρευόταν ούτε μία γενιά πριν.

Τα μέσα πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης (ISR), σε συνδυασμό με καθοδηγούμενα πυρομαχικά ακριβείας και εποπτευόμενα από ένα καλά οργανωμένο δίκτυο διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνιών δημιουργούν αυτό που οι Ρώσοι αποκαλούν «συγκρότημα αναγνώρισης-πλήκτρων». Με άλλα λόγια, αν κάτι φαίνεται στο πεδίο της μάχης, μπορεί να βληθεί σχεδόν αμέσως. Ο κόσμος το είδε σε μικρότερη κλίμακα στον Δεύτερο Πόλεμο του Καραμπάχ το 2020. Σήμερα, είναι ένα κεντρικό χαρακτηριστικό του πολέμου στην Ουκρανία.

» Τοπογραφικός παράγοντας: Αυτό το ολοκληρωμένο σύστημα πανταχού ανίχνευσης και πυρών ακριβείας είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στη νότια Ουκρανία λόγω της τοπογραφίας της, η οποία παρέχει ελάχιστη απόκρυψη. Το πεδίο της μάχης είναι ως επί το πλείστον ένα από μεγάλα, ανοιχτά πεδία χωρισμένα από δεντροστοιχίες και διάσπαρτα με μικρά χωριά. Υπάρχουν λίγα μεγάλα δάση που δυσκολεύουν τη συγκέντρωση στρατευμάτων, την απόκρυψη χαρακωμάτων ή την τοποθέτηση πυροβολαρχιών.

» Ψυχολογικός παράγοντας:  Και οι δύο πλευρές έχουν μεγάλο κίνητρο να συνεχίσουν να αγωνίζονται. Μιλώντας το καλοκαίρι με Ουκρανούς σε Πολωνία και Τσεχία είναι σαφές ότι οι Ουκρανοί στρατιώτες και πολίτες θεωρούν ότι εμπλέκονται σε έναν πόλεμο εθνικής επιβίωσης. Πολλοί Ουκρανοί αναμένουν ότι θα πρέπει να παλέψουν για χρόνια ώστε να αποκαταστήσουν την εδαφική τους ακεραιότητα (ειδικά στην Κριμαία). Το Κρεμλίνο πιστεύει, επίσης, ότι αυτός ο πόλεμος είναι υπαρξιακός για την επιβίωση του καθεστώτος Πούτιν. Ως εκ τούτου είναι έτοιμο να πολεμήσει για χρόνια, ειδικά για να διατηρήσει την Κριμαία, το παράνομα προσαρτημένο «στολίδι στο αυτοκρατορικό του στέμμα».

Πώς το Κρεμλίνο χειραγωγεί τους Ρώσους στρατιώτες

Η αίσθηση της αναγκαιότητας και του πεπρωμένου για τον πόλεμο μεταδίδεται από το Κρεμλίνο στους στρατιώτες στην πρώτη γραμμή με τρεις τρόπους: μέσω της βαρβαρότητας, της αποζημίωσης και της ιδεολογίας.

» Βαρβαρότητα: Η διάχυτη χρήση της ως μέτρο κοινωνικού ελέγχου συνεχίζεται στον ρωσικό στρατό. Η Ρωσία χρησιμοποιεί ανασταλτικές δυνάμεις πίσω από τις γραμμές του μετώπου της για να πυροβολήσει στρατιώτες που υποχωρούν όπως έκανε ο σοβιετικός στρατός στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η σωματική βαρβαρότητα χρησιμοποιείται για τη διατήρηση της πειθαρχίας στα χαρακώματα, όπως κατά τη διάρκεια της ειρήνης χρησιμοποιήθηκε το έθιμο του dedovshchina (δηλαδή, η κατασίγαση περισσότερων κατώτερων στρατιωτών) για τη διατήρηση της πειθαρχίας στους στρατώνες.

» Αποζημίωση: Ο ρωσικός στρατός έχει προσφέρει προσοδοφόρα κίνητρα στρατολόγησης και επιδόματα θανάτου σε εξαθλιωμένους Ρώσους άνδρες και χάρη σε κρατούμενους (γνωστούς δολοφόνους) για να καλύψει τις τάξεις του. Η αμοιβή μάχης είναι υψηλότερη από αυτή που αναμένουν οι νεαροί άνδρες να πληρωθούν οπουδήποτε στη Ρωσία και τα υποσχόμενα επιδόματα θανάτου είναι κέρδη μιας ζωής. Οπως σημείωσε ένας Ρώσος σχολιαστής, αξίζει να πεθάνεις στον ρωσικό στρατό και τέτοια κίνητρα έχουν μετατρέψει την υψηλή πιθανότητα θανάτου σε λογική επιλογή.

» Ιδεολογία: Ουκρανοί αξιωματικοί που μίλησαν μαζί μου το καλοκαίρι παρατήρησαν ότι οι περισσότεροι στρατιώτες που πολεμούν προέρχονται από φτωχές, απομακρυσμένες περιοχές της Ρωσίας και η κύρια πηγή πληροφοριών τους είναι η κρατική τηλεόραση. Αυτό τους κάνει πολύ επιρρεπείς στην προπαγάνδα του Κρεμλίνου. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει κυριολεκτικά ευλογήσει τη μάχη στην Ουκρανία ως ιερό καθήκον όπου «ο θάνατος στη μάχη θα ξεπλύνει όλες τις αμαρτίες» και το κράτος την έχει πλαισιώσει με όρους ενός ακόμη Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου για να νικήσει τον ναζισμό! Αρκετοί Ουκρανοί αξιωματικοί μού είπαν ότι πολλοί Ρώσοι στρατιώτες πιστεύουν ότι το πεδίο μάχης για το οποίο πολεμούν πρέπει να ανήκει στη Ρωσία. Αυτή η αυτοκρατορική ιδέα είναι μια άλλη μορφή κινήτρου. Αν και υπήρξαν βίντεο με Ρώσους στρατιώτες που παραπονιούνται για κακή ηγεσία, κακή επιμελητεία και ανεπαρκή υποστήριξη, είναι σπάνιο να βρεθεί βίντεο στο οποίο αμφισβητούν τις δικαιολογίες του Κρεμλίνου για τον πόλεμο ή ισχυρίζονται ότι είναι άδικος ή ανήθικος.

Ειδήσεις σήμερα

Τα σημαντικότερα γεγονότα που έγιναν σαν σήμερα 26 Δεκεμβρίου

Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν σήμερα Τρίτη 26 Δεκεμβρίου