Είναι προφανές ότι οι Ουκρανοί έχουν δεσμεύσει ορισμένες δυνάμεις για να σχηματίσουν μια «Ομάδα Επιχειρησιακών Ελιγμών». Η ιδέα μιας «Ομάδας Επιχειρησιακών Ελιγμών» (ΟΕΕ) έχει τις ρίζες της στις γερμανικές ομάδες Panzergruppes του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και στις σοβιετικές κινητές ομάδες. Η ιδέα ωρίμασε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Στο σήμερα, μια ΟΕΕ σχεδιάστηκε για να συνδυάζει σχηματισμό όπλων που θα είναι ευέλικτος σε μέγεθος και οργάνωση και θα μπορεί να λειτουργεί πιο μακριά από τις φίλιες δυνάμεις των κανονικών σοβιετικών στρατιών.

Ιδια τακτική

Αυτό ακριβώς, λοιπόν, κάνουν οι Ουκρανοί εναντίον των Ρώσων. Ως εκ τούτου, σε αυτήν την ανάλυση θα χρησιμοποιήσω τον όρο ΟΕΕ-K για τις ουκρανικές δυνάμεις. Αυτή η ανάλυση εστιάζει στην εξερεύνηση των επιλογών που είναι τώρα διαθέσιμες στην Ουκρανία, καθώς περνά στην τρίτη εβδομάδα των επιχειρήσεων OΕΕ-K, καθώς και τις σκέψεις και τους κινδύνους που εμπεριέχει κάθε επιλογή. Λόγω της έλλειψης επίσημων πληροφοριών που δημοσιεύονται για αυτήν την επίθεση, τα δεδομένα είναι περιορισμένα. Η ποιότητα των δεδομένων είναι άνιση, αλλά υπάρχουν αρκετές πηγές στον υπογράφοντα που έχουν αποδειχθεί αξιόπιστες τους τελευταίους 30 μήνες (από τη ρωσική εισβολή το 2022).

Φαίνεται ότι η ουκρανική OΕΕ-K επεκτείνει τις εδαφικές της εμπλοκές στην περιφέρεια Kουρσκ. Οι ουκρανικές δυνάμεις OΕΕ-K φαίνεται ότι εξακολουθούν να προελαύνουν εις βάρος αμυντικών θέσεων του εχθρού και -όπου χρειάζεται- να τις περιβάλλουν και να τις καταστρέφουν. Τα εμπρός αποσπάσματα προχωρούν κατά μήκος αρκετών αξόνων και είναι πιθανώς πολύ μπροστά από τη FLOT. Πραγματοποιούν πλήγματα στη γραμμή υποστήριξης των Ρώσων, συμπεριλαμβανομένων της απαγόρευσης ρωσικών νηοπομπών ενίσχυσης και της πρόσφατης επίθεσης σε ρωσική αεροπορική βάση στην περιφέρεια Λίπετσκ.

Και τώρα, τι;

Οπως όλες οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, η ουκρανική επιχείρηση στο Κουρσκ έχει σχεδιαστεί ως επιχείρηση πολλαπλών φάσεων. Οι πρώτες φάσεις του σχεδίου, δηλαδή το «break in» και το «break through», ολοκληρώθηκαν. Αυτήν τη στιγμή βρίσκονται σε φάση «εκμετάλλευσης». Αυτές οι στρατιωτικές επιχειρήσεις συνήθως περιλαμβάνουν ένα «όριο εκμετάλλευσης», το οποίο ορίζεται από διάφορες παραμέτρους, όπως την αντίδραση του εχθρού και τους στόχους που έχουν εξαρχής τεθεί. Ας δούμε, λοιπόν, τις επιλογές που μπορεί να έχουν οι Ουκρανοί μόλις φτάσουν στο «όριο εκμετάλλευσης».

• Επιλογή 1: Προτεραιότητα για την ουκρανική OΕΕ-K είναι να εδραιωθεί στο έδαφος που έχει καταλάβει μέχρι τώρα και στη συνέχεια να το υπερασπιστεί μέχρι να πραγματοποιηθεί κάποια μορφή διαπραγμάτευσης. Αυτή είναι επιλογή υψηλότερου κινδύνου επειδή, όπως δείχνουν οι χάρτες, οι ουκρανικές δυνάμεις θα μπορούσαν εύκολα να αποκοπούν και να καταστραφούν. Υπάρχουν κάποιες αναφορές για Ουκρανούς που ήδη σκάβουν χαρακώματα, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει πρόθεση για μακροχρόνια κατοχή.

Η Ουκρανία μάλλον δεν έχει τις δυνάμεις για μακροχρόνια κατοχή ενός τόσο μεγάλου εδαφικού τμήματος. Η πιθανότατα απώλειας μεγάλου αριθμού δυνάμεων σε αυτό το σενάριο συνδέεται με στρατηγική και πολιτική ευθύνη. Η Ουκρανία θα έχανε τάγματα, πυροβολικό και αεράμυνα που δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει. Αυτή η επιλογή, αν δεν πάει καλά, θα σπαταλούσε, επίσης, τα πολύ θετικά στρατηγικά μηνύματα που έχουν δημιουργηθεί από την αιφνιδιαστική επίθεση της Ουκρανίας μέσα στη Ρωσία.

• Επιλογή 2: Η ουκρανική OΕΕ-Κ επιλέγει να προχωρήσει σε μερική απόσυρση από το έδαφος που έχει καταλάβει, σε έδαφος που είναι πιο εύκολο να αμυνθεί. Αυτή είναι μια επιλογή μεσαίου κινδύνου.

Αυτή η επιλογή θα διασφάλιζε ότι περισσότερα στρατεύματα θα μπορούσαν να ανακατανεμηθούν μετά την επιχείρηση σε άλλες δραστηριότητες, είτε πρόκειται για άμυνα στο Ντονμπάς είτε για διασυνοριακές επιθέσεις στη Ρωσία. Η επιλογή 2 επιτρέπει στην Ουκρανία να μεγιστοποιήσει τα πολιτικά και στρατηγικά οφέλη από το στρατηγικό σοκ που προκάλεσε στη Ρωσία. Ο στόχος αυτής της επιλογής θα ήταν να ταπεινώσει τον Πούτιν. Οι κίνδυνοι αυτής της ευκαιρίας μπορεί να αξίζουν τα πιθανά κέρδη.

• Επιλογή 3: Οι ουκρανικές δυνάμεις αποσύρονται πλήρως στα σύνορα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Αυτή η επιλογή θα επιτρέψει στην Ουκρανία να μεγιστοποιήσει τα πολιτικά και στρατηγικά οφέλη της επιχείρησης στη Ρωσία, διατηρώντας παράλληλα έναν μεγάλο αριθμό έμπειρων στρατευμάτων μάχης που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε επόμενες επιθετικές επιχειρήσεις φέτος, αλλά και το 2025. Ουσιαστικά, οι Ουκρανοί θα έστελναν μήνυμα στον ρωσικό λαό ότι «μπορούμε να εισβάλουμε και να βλάψουμε τη χώρα σας αν το επιλέξουμε».

ΕΞΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

H Ουκρανία που μπορεί και η Δύση που διστάζει

Η επιχείρηση στο Κουρσκ αντιπροσωπεύει μια πολύ σημαντική προσπάθεια των Ουκρανών να επαναφέρουν το status quo στον πόλεμο και να αλλάξουν τις αφηγήσεις για τις προοπτικές του. Είναι το είδος της στρατηγικής ανάληψης κινδύνων που δεν νομίζω ότι είναι καλά κατανοητό σε πολλές δυτικές πρωτεύουσες. Οι αργοί κύκλοι λήψης αποφάσεων στους δυτικούς στρατιωτικούς και πολιτικούς κύκλους είναι ενδεικτικοί των θεσμών που δεν κατανοούν πλέον την επιτακτική ανάγκη να ενεργούν γρήγορα και αποφασιστικά ενώ διακυβεύονται πράγματα.

Ας δούμε, όμως, κάποια χρήσιμα συμπεράσματα που προκύπτουν από τη στρατηγική κίνηση των Ουκρανών να μπουν στη ρωσική πόλη Κουρσκ.

1 Βασικός στόχος της επιχείρησης είναι να απομακρυνθούν οι ρωσικές δυνάμεις από την Ουκρανία, κυρίως στο Ντονμπάς, όπου οι προελάσεις τους είναι αρκετά επικίνδυνες. Ο βαθμός στον οποίο οι ρωσικές δυνάμεις αναδιατάσσονται θα επηρεάσει και το πώς θα κινηθεί η Ουκρανία στο πεδίο της μάχης. Η Ρωσία, πάντως, διαμαρτύρεται στη διεθνή κοινότητα για την ουκρανική εισβολή και προσπαθεί -ανεπιτυχώς- να επικοινωνήσει με το Πεντάγωνο για να πείσει τους Αμερικανούς να… χαλιναγωγήσουν την Ουκρανία.

2 Η αντίδραση των Ρώσων στις επιχειρήσεις των Ουκρανών στο Κουρσκ θα επηρεάσει και τις αποφάσεις του Κιέβου για τη συνέχεια του πολέμου. Μέχρι στιγμής, έχει φανεί ότι οι Ρώσοι βρίσκονται σε… σοκ, το οποίο οδήγησε σε αργή τακτική απάντηση και επέτρεψε στους Ουκρανούς να συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται την πρόοδό τους στις ρωσικές αμυντικές γραμμές.

3 Η πολιτική πίεση στον Πούτιν από τους πολίτες του Κουρσκ θα ωθήσει τον Ρώσο πρόεδρο να απαντήσει. Η αγριότητα αυτής της απάντησης θα επηρεάσει την ουκρανική στρατιωτική και πολιτική λήψη αποφάσεων.

4 Αυτή η επιχείρηση λειτουργεί ως… ένεση ηθικού για τους Ουκρανούς πολίτες και τις Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας. Ουκρανός στρατιώτης δήλωσε στο «The Economist» για τη μάχη του Κουρσκ: «Για πρώτη φορά εδώ και πολύ καιρό έχουμε κίνηση… Ενιωσα σαν τίγρη». Η επιχείρηση Κουρσκ καταδεικνύει ότι η Ουκρανία διατηρεί τη βούληση και την ικανότητα να αντισταθεί και να βλάψει τους Ρώσους.

5 Η Ουκρανία θα μιλήσει ξεκάθαρα με τους βασικούς εταίρους της σε Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες, Βαρσοβία και Βερολίνο, όχι μόνο για να αξιολογήσει τις αντιδράσεις τους, αλλά και για να αποσπάσει περισσότερη υποστήριξη. Οπως σημείωσε ο Ζελένσκι σε πρόσφατη διαδικτυακή του ομιλία, «ανυπομονούμε για αποφάσεις σχετικά με τις δυνατότητες χρήσης πυραύλων μεγάλης εμβέλειας από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία και προσβλέπουμε σε ισχυρές αποφάσεις που θα φέρουν μια δίκαιη ειρήνη πιο κοντά».

6 Κάθε επίθεση κορυφώνεται τελικά. Το αποκορύφωμα είναι μια λέξη που έχει μπει σε κοινή χρήση, παρά σε αυστηρούς στρατιωτικούς κύκλους, τα τελευταία δύο χρόνια. Είναι μια σημαντική ιδέα όταν εξετάζουμε τις επιχειρήσεις των ουκρανικών δυνάμεων στο Κουρσκ. Κάποια στιγμή, ο συνδυασμός της ρωσικής στρατιωτικής πίεσης και η βιωσιμότητα των ουκρανικών επιχειρήσεων θα σημαίνει ότι οι επιθετικές επιχειρήσεις και οι συνεχείς πρόοδοι δεν είναι πλέον δυνατές. Το να κρίνουμε πότε μπορεί να συμβαίνει αυτό έχει στοιχεία τεχνικής και εντολής. Ποια επιλογή θα επιλέξει η Ουκρανία θα εξαρτηθεί από τους παραπάνω παράγοντες, καθώς και από άλλους που πιθανώς δεν έχω εξετάσει.