Οι μηχανισμοί ψηφοφορίας θα βρεθούν στο επίκεντρο αυτών των συζητήσεων, καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες αποδέχονται όλο και περισσότερο το γεγονός ότι η αρχή της ομοφωνίας είναι πολύ προβληματική. Εάν εφαρμοστεί, μια πιο εκσυγχρονισμένη διαδικασία λήψης αποφάσεων θα αυξήσει τις δυνατότητες διεύρυνσης στη δεκαετία του 2030. Παρ’ όλα αυτά, η επιτυχία δεν είναι εγγυημένη, λόγω των διαφορετικών συμφερόντων μεταξύ των κρατών-μελών. Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Ενωση απαιτούν αλλαγές σε σύμφωνα (συνθήκες) και πολλοί στο μπλοκ είναι επιφυλακτικοί ως προς την έναρξη μιας διαδικασίας μεταρρύθμισής τους, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε απρόβλεπτες συνέπειες (όπως οι εθνικιστικές κυβερνήσεις που απαιτούν λιγότερη και όχι περισσότερη ολοκλήρωση).

Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ των σημερινών μελών θα επιτρέψει, επίσης, στην Ευρωπαϊκή Ενωση να επικεντρώσει τους οικονομικούς της πόρους στην προστασία της οικονομίας της στο πλαίσιο του αυξανόμενου ανταγωνισμού με την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα τελευταία χρόνια, ο συνδυασμός της πανδημίας Covid-19, της ενεργειακής κρίσης και του αυξανόμενου τεχνολογικού ανταγωνισμού μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας άνοιξε την πόρτα σε δισεκατομμύρια ευρώ για εσωτερικές ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, καθώς η Ενωση λειτούργησε με όρους προστατευτισμού. Οι εθνικές κυβερνήσεις και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα επιθυμούν περισσότερο να δώσουν προτεραιότητα σε αυτού του είδους τις δαπάνες και όχι στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου μεγάλων χωρών, όπως η Ουκρανία ή η Τουρκία.

ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση θα εγκαταλείψει εντελώς την περιφέρεια. Οι Βρυξέλλες και μεμονωμένα τα κράτη-μέλη θα διερευνήσουν εναλλακτικές λύσεις για την ένταξη, οι οποίες θα επιδιώκουν τη διατήρηση της οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας με τις υποψήφιες χώρες, χωρίς όμως τα οφέλη της πλήρους ένταξης. Το εμπόριο, οι επενδύσεις και η χρηματοδότηση θα αποτελέσουν πολιτικά αποδεκτές διόδους συνεργασίας της Ε.Ε. με την περιφέρειά της. Διάφορα fora, όπως η πρόσφατα δημιουργηθείσα Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα (η οποία περιλαμβάνει 44 ευρωπαϊκές χώρες), θα συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται τα επόμενα χρόνια, ακόμη και αν έχουν μέτριο αντίκτυπο. Παρ’ όλα αυτά, ζητήματα όπως η παραχώρηση στους πολίτες των υποψήφιων χωρών του δικαιώματος να ζουν και να εργάζονται στην Ευρωπαϊκή Ενωση ή η ένταξή τους στη ζώνη Σένγκεν χωρίς διαβατήριο θα παραμείνουν απαγορευτικά, επειδή είναι πολύ ευαίσθητα πολιτικά για τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. Το μπλοκ δεν θα δώσει, επίσης, στις υποψήφιες χώρες δικαίωμα ψήφου ή οποιασδήποτε άλλης μορφής λόγο στη λήψη των ευρωπαϊκών αποφάσεων, ενώ η συμμετοχή σε μεγάλα χρηματοδοτικά προγράμματα όπως η Κοινή Αγροτική Πολιτική ή τα πολλαπλά είδη των ταμείων συνοχής, επίσης, δεν θα υλοποιηθεί.

ΠΑΡΑ ΤΙΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ της Ευρωπαϊκής Ενωσης να παραμείνει κοντά με την περιφέρειά της, η απόφαση να μη γίνουν δεκτά νέα κράτη-μέλη θα δημιουργήσει γεωπολιτικές προκλήσεις για το μπλοκ. Μια ασθενική υπόσχεση για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα μειώσει την πολιτική επιρροή του μπλοκ στις υποψήφιες χώρες, οι οποίες θα είναι πιο πρόθυμες στη διερεύνηση εναλλακτικών συνεργασιών και συμμαχιών. Ενώ η Ευρωπαϊκή Ενωση θα διατηρήσει κάποια επιρροή παρέχοντας οικονομική στήριξη, όσο περισσότερο καθυστερεί η υπόσχεση της ένταξης τόσο πιο πιθανό είναι οι χώρες αυτές να διατηρήσουν τις επιλογές τους ανοιχτές, όσον αφορά εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες και πολιτική και στρατιωτική συνεργασία. Αυτό θα δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για χώρες όπως η Κίνα, η Τουρκία και η Ρωσία να εμβαθύνουν την παρουσία τους σε περιοχές όπως τα Δυτικά Βαλκάνια και ο Καύκασος.

ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΑΝ οι προοπτικές ένταξης στην Ε.Ε. παραμείνουν ουτοπικές, οι υποψήφιες χώρες θα έχουν κίνητρο να προβούν σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις και να γίνουν πιο διαφανείς θεσμικά, ώστε να προσελκύσουν άμεσες ξένες επενδύσεις. Ομως, χωρίς τη συνεχή πίεση από την Ε.Ε. να κινηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση και χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα για την ένταξή τους στο μπλοκ, η διαδικασία θα μπορούσε να επιβραδυνθεί. Ορισμένες χώρες μπορεί ακόμη και να καταφύγουν σε πιο εθνικιστικές, ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και ενάντια στις μειονότητες πολιτικές, αν δεν υπάρχει συγκεκριμένη πορεία προς την ευρωπαϊκή τους ένταξη. Για παράδειγμα, η υπόσχεση της ένταξης στην Ε.Ε. είναι ένας από τους παράγοντες που αποτρέπουν τη σοβαρή κλιμάκωση της βίας μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου και την εσωτερική βία στη Βοσνία.

Η εξέλιξη αυτών των τάσεων υποδηλώνει ότι, ενώ η διατήρηση της σημερινής κατάστασης θα δημιουργούσε ευκαιρίες για την Ευρωπαϊκή Ενωση να προβεί σε μεταρρυθμίσεις για τον εαυτό της, αυτό μπορεί να αποβεί εις βάρος μιας πιο αδύναμης επιρροής στην περιφέρειά της, στην περίπτωση που δεν καταφέρει να παράσχει μια αξιόπιστη πορεία για τη διεύρυνση. Καθώς ο λεγόμενος Παγκόσμιος Νότος αναζητά εναλλακτικές λύσεις στην παγκόσμια τάξη και τους θεσμούς που κυριαρχούνται από τη Δύση, η Ευρωπαϊκή Ενωση κινδυνεύει να χάσει την ευκαιρία να διαμορφώσει γεωπολιτικά γεγονότα σε μέρη όπως τα Δυτικά Βαλκάνια, την Ανατολική Ευρώπη και τον Καύκασο, ένα γεγονός που δεν θα περάσει απαρατήρητο από τους αντιπάλους της.