Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος

Ο ουκρανικός στρατός του 2022 βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με το στρατό του 2014. Η διαφορά, εκτός από την αξιοσημείωτη σκληρότητα, δυναμισμό και αποφασιστικότητα όσων μάχονται εναντίον των Ρώσων εισβολέων, είναι ο μετασχηματισμός του στρατού της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια των οκτώ ετών μεταξύ της παράνομης προσάρτησης της Κριμαίας και τις ήττες στο Ντεμπάλτσεβε και στο Ιλοβάισκ από τη Ρωσία το διάστημα Φεβρουάριου-Αυγούστου του 2014 και την πρόσφατη και σε εξέλιξη εισβολή της, που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου.

Παράγοντες

Οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμετείχαν και πολυδιάστατα συμμετέχουν σε προσπάθειες και προγράμματα διμερούς συνεργασίας στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας για την οικοδόμηση ισχυρών δυνατοτήτων και υποδομών των εταίρων και συμμάχων των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο. Καθεμία από αυτές τις συνεργασίες με διάφορα κράτη κατά καιρούς πλήττεται από ορισμένες προκλήσεις ή και αποτυχίες, με τις περιπτώσεις επιτυχίας να είναι λιγότερο συχνές από εκείνες των αποτυχιών. Είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να υπολογιστεί και αναλυθεί εκ των προτέρων η περίπτωση της Ουκρανίας, που χαρακτηρίζεται από τη θέληση και την πίστη των πολιτών για συμμετοχή στις μάχες κατά των Ρώσων. Αυτή δεν μπορεί να επηρεαστεί από κάποιον εξωτερικό σύμμαχο, αλλά όταν συνδυάζεται με τους απαραίτητους και συναφείς παράγοντες, π.χ. με κάποια ισχυρή διμερή ή πολυμερή συνεργασία, είναι δυνατό να επιφέρει πολύ δυνατά αποτελέσματα, ως και να έχει μόνιμο αντίκτυπο στο πεδίο της μάχης.

Για Αφγανιστάν

Οι ΗΠΑ δέχθηκαν τεράστια κριτική ως και τον έλεγχο του Κογκρέσου μετά την ταχεία κατάρρευση της αφγανικής κυβέρνησης στην Καμπούλ ως και του στρατού τον Αύγουστο του 2021. Σε αυτή την περίπτωση, είκοσι χρόνια χρηματοδότησης, εκπαίδευσης και παροχής εξοπλισμού φαινομενικά εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια των πολλών εβδομάδων επίθεσης των Ταλιμπάν που οδήγησε τις αφγανικές δυνάμεις στο να εγκαταλείψουν τις θέσεις μάχης, επιτρέποντας έτσι στους αντάρτες να λεηλατήσουν τη μία πόλη μετά την άλλη, πριν καταλάβουν την πρωτεύουσα, Καμπούλ. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση, οι ΗΠΑ είχαν ήδη δημοσιοποιήσει μια προθεσμία για την απόσυρση των αμερικανικών και Συμμαχικών δυνάμεων, οπότε οι αναλυτές σε θέματα ασφαλείας και πληροφοριών είχαν προβλέψει σε γενικές γραμμές την κατάληψη όλων των περιοχών από τους Ταλιμπάν, υπονομεύοντας τα κίνητρα για μια επαρκή, βιώσιμη και συνεχή μάχη και αντίσταση από τη μεριά του αφγανικού στρατού.

Ετοιμότητα

Με το Κίεβο, η πολυετής συνεργασία της Δύσης στους τομείς άμυνας, ασφάλειας, εκπαίδευσης και συλλογής πληροφοριών έχει αποφέρει σαφώς πολύ σημαντικά αποτελέσματα, με την Ουκρανία να αποδεικνύεται γενναία στις μάχες ενάντια σε έναν από τους πιο σημαντικούς στρατούς του κόσμου. Η στρατιωτική ετοιμότητα της Ουκρανίας, η ικανότητα προσαρμογής της στα πεδία των μαχών, ως και η ενσωμάτωση του ελαφρού πεζικού με σύγχρονα αντιαρματικά όπλα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυροβολικό είναι απτές αποδείξεις των πλεονεκτημάτων των συνεχών προσπαθειών συνεργασίας της Δύσης στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. Η ουκρανική εμπειρία στις μάχες με τους Ρώσους αυτονομιστές τα τελευταία χρόνια στο Ντονμπάς έχει επίσης σκληρύνει τις δυνάμεις του Κιέβου και τις έχει δώσει ένα επίπεδο εξοικείωσης με τον τρόπο λειτουργίας των Ρώσων, ειδικά στο Λουγκάνσκ και στο Ντονέτσκ.

Εκπαίδευση

Εκτός από την εκπαίδευση που παρείχετο από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά(επί χρόνια), έχουν επίσης παράσχει εκπαίδευση πάνω από 20 κράτη (Πολωνία, Λιθουανία, Ρουμανία, Αυστραλία κ.ά.), ενώ πληθώρα Δυτικών κρατών ως και χωρών-μελών του ΝΑΤΟ έχουν προσφέρει προμήθειες, εξοπλισμό, όπλα και πυρομαχικά. Από το 2014, οι ΗΠΑ έχουν δώσει στην Ουκρανία περισσότερα από 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια. Αυτή η βοήθεια περιλάμβανε εκπαίδευση και εξοπλισμό του ουκρανικού στρατού, παρέχοντας τα πάντα, από ραντάρ για όλμους έως αντιαρματικά βλήματα Javelin.

Αμεσα οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους άνοιξαν τις πύλες, στέλνοντας στην Ουκρανία προηγμένα όπλα, καθώς και συστήματα αεράμυνας σοβιετικής κατασκευής, συμπεριλαμβανομένου του SA-8, που αποκτήθηκαν κρυφά πριν από χρόνια ως μέρος ενός μακροχρόνιου μυστικού προγράμματος. Στη Σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ προχθές στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ δεσμεύτηκαν να προσφέρουν στην Ουκρανία ακόμη περισσότερα όπλα και εκπαίδευση, δίνοντας τη διαβεβαίωση ότι δεν υπάρχει περίπτωση χαλάρωσης της ευρωατλαντικής παρουσίας απέναντι στη Ρωσία.

Επίσης, η μυστική υποστήριξη που παρείχαν παραστρατιωτικοί από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (CIA) ήταν απαραίτητη στις ουκρανικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων της εκπαίδευσης των ελεύθερων σκοπευτών, αλλά και άλλων ομάδων ελίτ των Ουκρανών, που επωφελήθηκαν από αυτό το μυστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα δράσης στα πυκνά δάση και στις πόλεις της χώρας. Τα αποτελέσματα είναι εμφανή στο πεδίο της μάχης, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν σκοτώσει από 7.000 έως 15.000 Ρώσους στρατιώτες, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, συμπεριλαμβανομένων και πολλών υψηλόβαθμων αξιωματικών, μεταξύ των οποίων και αρκετοί Ρώσοι στρατηγοί. Το πρόγραμμα εκπαίδευσε επίσης τους Ουκρανούς στην επιχειρησιακή ασφάλεια, στις μυστικές επικοινωνίες, ως και σε άλλες τεχνολογίες προηγμένης μορφής που συνδράμουν στην αποφυγή του εντοπισμού ως και στον περιορισμό των «ψηφιακών υπογραφών» που θα μπορούσαν να τους καταστήσουν ευάλωτους στον ρωσικό ηλεκτρονικό πόλεμο.

Πράγματι, αφού βλέπουμε πώς εξελίχθηκε η σύγκρουση τις πρώτες τέσσερις εβδομάδες, η Ουκρανία αποδεικνύεται ότι είναι ένα πιθανό ισχυρό μοντέλο για συνδρομή συνεργασίας στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για τη συγγραφή επερχόμενων μελετών που θα εξηγήσουν πολλές από τις επιμέρους παραμέτρους των μαχών και θα οδηγήσουν σε συλλογή των Lessons Learned.