Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ

Στην 38η συνάντησή του με τον Πούτιν τα εννέα τελευταία χρόνια, στο περιθώριο της Χειμερινής Ολυμπιάδας και λίγες μέρες πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, ο Σι Τζινπίνγκ ξεκαθάρισε ότι η συνεργασία της χώρας του με τη Ρωσία «δεν έχει όρια». Αλλωστε, πέρα από τη στρατηγική συνεργασία τους με τους σιβηριανούς αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου, που θα διασφαλίζουν την ενεργειακή ασφάλεια της Κίνας σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, οι δύο ευρασιατικοί γίγαντες υπέγραψαν κάτι σαν «συμβόλαιο γεωπολιτικής συμβίωσης» με τη μορφή ενός μανιφέστου 5.000 σελίδων.

Σε αυτό καταγράφουν τους κοινούς στόχους τους και τα σημεία συνεργασίας, που τις φέρνουν εξ ορισμού απέναντι στην ηγέτιδα δύναμη του Δυτικού Κόσμου. Το σινορωσικό σύμφωνο συνεργασίας καλύπτει όλο σχεδόν το φάσμα δραστηριοτήτων, από την ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη έως θέματα τεχνολογικής αιχμής, όπως η πληροφορική, η τεχνητή νοημοσύνη και το Διάστημα. Επίσης, τον αθλητισμό, την Υγεία και τον πολιτισμό, ακόμη και τη διαφορά της δυτικού τύπου δημοκρατίας από τη «δημοκρατία της Ανατολής». Δεν λείπουν, όμως, και οι δηκτικές αναφορές στον… Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον ναζισμό, όπως και στα πυρηνικά και τα βιολογικά όπλα, με κατηγορίες προς τις ΗΠΑ.

Ολα ανοιχτά

Αυτό, βέβαια, δεν αποτελεί εγγύηση ότι η Κίνα θα στηρίξει άνευ όρων τη Ρωσία στην ανοιχτή πλέον σύγκρουση με τη Δύση, εάν εκτιμήσει ότι οι εξελίξεις οδηγήσουν σε ξεκάθαρη ήττα του Πούτιν και της Μόσχας. Παρότι η Κίνα στήριξε ουσιαστικά διά της αποχής της τη Ρωσία στον ΟΗΕ και το κινεζικό ΥΠΕΞ υπέδειξε τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ περίπου υπεύθυνους για τον πόλεμο, η Κίνα δεν χάνει ευκαιρία να αυτοπροβάλλεται σε διεθνές επίπεδο ως ο «φιλειρηνικός, υπεύθυνος παρατηρητής».

Τη στρατηγική αυτή ακολούθησε ο Σι Τζινπίνγκ και στην τελευταία του επαφή με τον Μπάιντεν, στην οποία υποτίθεται ότι ο Αμερικανός πρόεδρος του «έτριξε τα δόντια» να μη βοηθήσει στρατιωτικά ή οικονομικά τη Ρωσία, διαφορετικά το Πεκίνο θα υποστεί κυρώσεις. Εννοείται πολύ σκληρότερες από τις δασμολογικές του Τραμπ. Σύμφωνα με το κρατικό κινεζικό πρακτορείο Xinhua, ο Κινέζος πρόεδρος επισήμανε στον συνομιλητή του ότι ως οι δύο μεγαλύτερες οικονομικές δυνάμεις του πλανήτη και μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ΗΠΑ και Κίνα πρέπει να αναλάβουν τις διεθνείς ευθύνες που τους αναλογούν και να καταβάλουν προσπάθειες για την παγκόσμια ειρήνη. Επιπλέον σε στιλ… Ούλοφ Πάλμε, ο Σι έκρινε πως οι διαμάχες δεν είναι προς το συμφέρον καμιάς πλευράς και πως οι διακρατικές σχέσεις δεν πρέπει να φτάνουν σε σημείο πολεμικής σύγκρουσης (σαφείς αιχμές για τον Πούτιν). Παράλληλα, βέβαια, με το σήμα της ειρήνης, οι Κινέζοι δεν παρέλειψαν να κάνουν επίδειξη ισχύος και σημαίας με ένα αεροπλανοφόρο που διέπλευσε τα Στενά της Ταϊβάν, σε διεθνή ύδατα, υπό τη διακριτική παρακολούθηση ενός αμερικανικού πλοίου.

Μυστήριο

Τα πράγματα, βέβαια, στο τρίγωνο Ουάσιγκτον-Μόσχα-Πεκίνο είναι αρκετά περίπλοκα. Μυστήριο καλύπτει φέρ’ ειπείν τη ματαίωση της επίσκεψης του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, στο Πεκίνο την Πέμπτη. Οπως έγραψε πρώτη η «Bild», το αεροπλάνο του έκανε στροφή πάνω από το Νοβοσιμπίρσκ και επέστρεψε στη Μόσχα, γεγονός που η ρωσική πλευρά δεν φάνηκε πρόθυμη να συζητήσει. Το γεγονός, φυσικά, δεν δυσαρέστησε τους Αμερικανούς, οι οποίοι είχαν θορυβηθεί τα μάλα από το γνωστό δημοσίευμα των «Financial Times» περί αιτήματος των Ρώσων στο Πεκίνο για παροχή βοήθειας σε οπλικά συστήματα.

Επαφές

Στο πλαίσιο αυτών των κινήσεων η επτάωρη συνάντηση την περασμένη Δευτέρα του Αμερικανού συμβούλου Ασφαλείας, Τζέικ Σάλιβαν, με τον Κινέζο ομόλογό του, Γιανγκ Τζιετσί, κύλησε σε κλίμα έντασης και αμοιβαίων προειδοποιήσεων. Οι Κινέζοι συμμερίζονται απόλυτα τη ρωσική θέση ότι οι Αμερικανοί δεν είναι οι μοναδικοί κυρίαρχοι του κόσμου και δεν επιτρέπεται να συμπεριφέρονται ως τέτοιοι. Από την άλλη πλευρά όμως το Πεκίνο δεν θα ήθελε να ρισκάρει ένα νέο αμερικανικό πακέτο κυρώσεων, όσο κι αν πολλοί παράγοντες στις ΗΠΑ γνωρίζουν ότι αυτό κινδυνεύει να αποδειχθεί μπούμερανγκ για τη δική τους οικονομία. Σε κάθε περίπτωση ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών, Αντόν Σιλουάνοφ, δήλωσε πως η χώρα του βασίζεται στην Κίνα για να αντέξει τις δυσκολίες των πρωτοφανών δυτικών κυρώσεων και του «διεθνούς οικονομικού αποκλεισμού» της. Η κινεζική αλληλεγγύη όμως μένει να φανεί στην πράξη και να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά της.

Σε διπλωματικό επίπεδο η Κίνα προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες, δηλώνοντας ότι σέβεται την Ουκρανία και την εδαφική της ακεραιότητα. Ταυτόχρονα, όμως, Δυτικοί διπλωμάτες τόνισαν στον «Guardian» ότι στο παρασκήνιο η Κίνα κάνει το παν για να βοηθήσει τη Ρωσία να σταθεί οικονομικά στα πόδια της.

Σε απάντηση κύκλοι του Πενταγώνου σχολιάζουν ότι αν η Κίνα βοηθήσει στρατιωτικά τη Ρωσία στην παρούσα φάση δύσκολα θα πείσει ότι παραμένει σταθεροποιητικός παράγων, που σέβεται τη διεθνή νομιμότητα. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα μειοψήφησε στην απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου που καταδίκασε κατόπιν αιτήματος της Ουκρανίας τη Ρωσία και ζήτησε την αποχώρηση των στρατευμάτων της. Ομως, η Κίνα δεσμεύεται από αυτήν την απόφαση και θα πρέπει να τη σεβαστεί ποικιλοτρόπως.