Σωστά μαντέψατε πως πρόκειται για την Κίνα, η οποία, χάρις στην τεράστια εσωτερική αγορά της και την αθρόα παραγωγή ταινιών με τη στήριξη του καθεστώτος, έχει πραγματοποιήσει άλματα στο παγκόσμιο box office.

Το θέμα είναι, κατ’ αρχάς, ποσοτικό. Με πληθυσμό 1,4 δισεκατομμύρια ψυχές έναντι 330 εκατομμυρίων των ΗΠΑ, η Κίνα το μόνο που έχει να κάνει είναι να απαγορεύσει ή να περιορίσει δραστικά τη διανομή ξένων ταινιών στην επικράτειά της, εφαρμόζοντας προστατευτικές πολιτικές, δίχως κανείς να μπορεί πρακτικά να την εμποδίσει. Τα στοιχεία των κινεζικών Αρχών δείχνουν ότι το 2021 ήταν μια πάρα πολύ δύσκολη χρονιά για τις ξένες ταινίες στην Κίνα. Υπεύθυνες για τη διανομή τους είναι δύο κρατικές εταιρίες, οι οποίες χωρίζουν το υλικό σε δύο κατηγορίες. Από τη μια, ένας αυστηρά καθορισμένος αριθμός 34 ξένων φιλμ, για τα οποία οι Αμερικανοί και άλλοι ξένοι παραγωγοί αμείβονται με ποσοστά από τις εισπράξεις και, από την άλλη, όλες οι υπόλοιπες ταινίες, τις οποίες οι κινεζικοί οργανισμοί αγοράζουν με ένα εφάπαξ ποσό. Από εκεί και πέρα κανείς δεν μπορεί να ελέγξει σε τι λογοκρισία ή άλλους περιορισμούς θα τις υποβάλουν. Οι προσπάθειες να προσαρμοστεί η Κίνα στους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και να συμμορφωθεί με τους βασικούς τουλάχιστον εξ αυτών έχουν πέσει μέχρι στιγμής στο κενό και δεν αναμένεται καμία πρόοδος μέσα στο 2022.

Εσωστρεφές μοντέλο

Tα στοιχεία του κινεζικού blog «Theatrical Film Database» δείχνουν ότι, σε αντίθεση με τον αμερικανικό… επεκτατισμό, η Κίνα οικοδομεί ένα εσωστρεφές μοντέλο, κάτι σαν ένα τεράστιο κινηματογραφικό στρείδι αποκομμένο από το υπόλοιπο κινηματογραφικό σύμπαν. Πράγματι, το αμερικανικό μερίδιο σε εισαγόμενες ταινίες τόσο με ποσοστά επί των εισπράξεων όσο και κατ’ αποκοπήν μειώθηκε στο 39% τη χρονιά που πέρασε, έναντι 46% το 2020 και 47% το 2019. Αυτό προδίδει, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι οι κινεζικές Αρχές θέλουν ο κόσμος τους να βλέπει όλο και λιγότερα αμερικανικά έργα.

Το 28% των ξένων ταινιών που προβλήθηκαν πέρσι στην Κίνα ήταν καινούργιες παραγωγές και περίπου το 10% αρκετά παλιές ταινίες, γυρισμένες πριν από το 2010. Το Χόλιγουντ, φυσικά, έχει τεράστια παράπονα για την άνιση μεταχείριση των ταινιών του σε σχέση με τις εγχώριες, αλλά δεν μπορεί να κάνει και πολλά πράγματα. Στην πραγματικότητα οι άδειες προβολής ξένων ταινιών που δίνονται στην Κίνα είναι εντελώς προσχηματικές, αφού η κακή διανομή, η ανύπαρκτη διαφήμιση και διάφορα άλλα γραφειοκρατικά προσκόμματα επιτρέπουν σε ελάχιστους να τις δουν και τα έσοδά τους είναι αμελητέα. Το 2021 το 67% των ξένων ταινιών που προβλήθηκαν στην Κίνα είχαν εισπράξεις μόλις 7,8 εκατ. δολάρια, ήτοι ψίχουλα για το μέγεθος της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά την εκστρατεία δημοσίων σχέσεων της Disney προς τις κινεζικές Αρχές, καμία από τις 4 ταινίες της Marvel δεν έλαβε άδεια προβολής στην Κίνα. Για την ιστορία, η πιο αποτυχημένη ταινία της περσινής χρονιάς στην κινεζική αγορά ήταν η μεξικανική «Ημέρα των Νεκρών» («Dia de los Muertos»), που έβαλε στο ταμείο μόλις 10.000 δολάρια.

Είναι προφανές ότι το Πεκίνο αποσκοπεί στο χτίσιμο μιας δικής του κινηματογραφικής αυτοκρατορίας, που θα προβάλει τον δικό του «ζωτικό μύθο» στην κοινωνία, περιορίζοντας στο ελάχιστο τις «κακές» δυτικές επιρροές. Εννοείται ότι αυτού του είδους η στρατευμένη κινηματογραφία δεν ενδιαφέρεται για το κοινό της Δύσης, τουλάχιστον σε αυτήν τη φάση.

Ελεγχος

Oύτως ή άλλως, αυτές οι εξελίξεις αποτελούν καμπή για την παγκόσμια βιομηχανία θεάματος, τόνισε η Ρεμπέκα Ντέιβις, υπεύθυνη του περιοδικού «Variety» στο Πεκίνο. Επιπλέον, ο αναλυτής της Comscore, Πολ Ντεργκαραμπεντιάν, σημείωσε πως η πανδημία βοήθησε τις κινεζικές Αρχές να διευρύνουν τον έλεγχό τους στην κινηματογραφική βιομηχανία, την ώρα που η Αϊν Κόκας, βοηθός καθηγήτρια ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, εκτιμά πως η Κίνα έχει θέσει στόχο να γίνει μια «ισχυρή κινηματογραφική δύναμη», με παγκόσμια επιρροή έως το 2035.

Για πρώτη φορά, άλλωστε, η Κίνα ξεπέρασε τις ΗΠΑ ως πρώτη παγκόσμια κινηματογραφική αγορά το 2020 και το επανέλαβε το 2021, χάρις, κυρίως, στην απήχηση των δικών της παραγωγών (βλέπε πίνακα). «Η Κίνα δεν χρειάζεται να πουλήσει τις ταινίες της στο εξωτερικό, αρκεί να κυριαρχήσει στη δική της αγορά», τόνισε ο Ντεργκαραμπεντιάν.

Από τις 200 ταινίες με τις μεγαλύτερες εισπράξεις παγκοσμίως οι 44 ήταν κινεζικές, 80 από τη Βόρεια Αμερική και 76 από τις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη, σύμφωνα με ανάλυση της Axios. Tα 44 κινεζικά φιλμ έκαναν χλομή καριέρα (καλλιτεχνική και εισπρακτική) εκτός συνόρων.

Πάντως, το γεγονός ότι το κινεζικό πολιτικό σύστημα έχει θέσει τόσο μεγαλεπήβολους στόχους δεν σημαίνει ότι και θα τους πετύχει. Ο αναλυτής της Boxoffice Pro, Σον Ρόμπινς, σημειώνει χαρακτηριστικά: «Αυτήν τη στιγμή η Κίνα μετεωρίζεται προς δύο κατευθύνσεις, βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο. Είτε θα κινηθεί προς πιο εξωστρεφείς, χολιγουντιανές μεθόδους ή θα επιλέξει να στηρίξει μια αυτόνομη κινηματογραφική ανάπτυξη σε βάθος χρόνου».

Από την τροπή που θα πάρουν τα πράγματα η Κίνα μπορεί να αναδειχθεί σε έναν παγκόσμιο κινηματογραφικό ήρωα ή και σε μια μεγάλη αποτυχία, όπως επισημαίνει, από την πλευρά του, ο Πολ Ντεργκαραμπεντιάν. Το σίγουρο είναι ότι ο γεωπολιτικός και οικονομικός ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο και στο παγκόσμιο σινεμά.

Σπάνε ταμεία τα σενάρια με εθνικοπατριωτικό στίγμα

Κορυφαία ταινία στο περσινό κινεζικό box office, αλλά και στα χρονικά της κινεζικής 7ης Τέχνης, ήταν η «Μάχη της Λίμνης Τσανγκτζίν» («Battle for Lake Changjin»), ένα εθνικοπατριωτικό προπαγανδιστικό φιλμ για τις νίκες του κινεζικού στρατού κατά των Αμερικανών στον πόλεμο της Κορέας, τη δεκαετία του ’50. Αυτόν τον καιρό κάνει θραύση ένα άλλο blockbuster, με τίτλο «Θα αγκαλιαστούμε ξανά» («Εmbrace Again»). Με μαγνήτη τους δημοφιλέστερους σταρ της Κίνας, αφηγείται την ιστορία ενός λαού, που χέρι χέρι με την άξια κυβέρνησή του κατορθώνει να αντιμετωπίσει μια φονική… πανδημία και να βγει νικητής. Φυσικά, η ταινία δεν αναφέρεται καθόλου στις ευθύνες της κινεζικής ηγεσίας για το αρχικό ξέσπασμα της SARS-CoV-2 ούτε για την προσπάθεια συγκάλυψης ύστερα από τις καταγγελίες των πρώτων ηρωικών γιατρών που έχασαν τη ζωή τους στην Ουχάν. Το σενάριο αξιοποιεί σε μεγάλο βαθμό τις χολιγουντιανές τεχνικές εντυπωσιασμού και προπαγάνδας, προσαρμοσμένες, βέβαια, στις ανάγκες της κινεζικής εξουσίας.

Πάντως, το ενδιαφέρον του κινεζικού κοινού για τις αμερικανικές ταινίες δεν έχει μειωθεί. Απλώς, τις προμηθεύεται και τις παρακολουθεί πειρατικά, παρόλο που το Netflix δεν δραστηριοποιείται καθόλου στην Κίνα.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr