Πέραν της πανδημίας, αρκετά ακόμη γεγονότα κατάφεραν να αφήσουν το στίγμα τους στην παγκόσμια κοινότητα ή να προκαλέσουν σούσουρο στην κοινή γνώμη, σηματοδοτώντας με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο ριζικές αλλαγές. Πράγματα που έγιναν τίτλοι, πρωτοσέλιδα και θέμα συζήτησης εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον κόσμο. Ας δούμε ορισμένα από τα διεθνή συμβάντα που θα μας μείνουν από την επεισοδιακή χρονιά που ετοιμαζόμαστε να αφήσουμε πίσω:

Η μαύρη μέρα της «μεγαλύτερης Δημοκρατίας»

Ιανουάριος του 2021: Οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ έχουν ολοκληρωθεί εδώ και 2 μήνες και το αποτέλεσμα είναι πλέον ξεκάθαρο, παρά την εκλογική κούρσα- θρίλερ που προηγήθηκε. Ο υποψήφιος των Δημοκρατικών, Τζο Μπάιντεν, έχει επικρατήσει με ποσοστό 51,3% επί του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου και εν ενεργεία Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

«Ξεκάθαρο» εκλογικό αποτέλεσμα δεν σημαίνει απαραίτητα και καθολικά αποδεκτό. Οι φωνές των ηττημένων, που καταγγέλλουν εκλογική νοθεία, γίνονται με την πάροδο των ημερών ολοένα και εντονότερες, έχοντας ξεκινήσει με το σύνθημα Σταματήστε το μέτρημα (των ψήφων), που ηχούσε σχεδόν απ’ όταν άνοιξαν οι πρώτες κάλπες για καταμέτρηση.

Το καζάνι των «αρνητών» του εκλογικού αποτελέσματος θα ξεχειλίσει στις 6 Ιανουαρίου. Την ημέρα εκείνη, ο απερχόμενος (όσο και αν δεν το ήθελε…) πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ καλεί υποστηρικτές του να συγκεντρωθούν στην Ουάσιγκτον, για να διαδηλώσουν «ειρηνικά» κατά της επικύρωσης του Τζο Μπάιντεν ως νέου Προέδρου των ΗΠΑ. Ο Τραμπ παραχωρεί μια, κατά πολλούς, εμπρηστική ομιλία ενώπιον του συγκεντρωμένου πλήθους, το οποίο αμέσως μετά θα εισβάλλει μαινόμενο στο Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον. Η ένταση αποκλιμακώνεται αρκετές ώρες αργότερα, με απολογισμό ένα βανδαλισμένο Καπιτώλιο και- το σημαντικότερο- 5 νεκρούς. Μια ημέρα μετά, στις 7 Ιανουαρίου, ο Τζο ανακηρύσσεται κι επίσημα ο 46ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ever Given: Μποτιλιάρισμα δισεκατομμυρίων σε ρηχά νερά

Υπολογίζεται πως, κάθε χρόνο, περίπου 18.500 πλοία διασχίζουν τη διώρυγα του Σουέζ στην Αίγυπτο. Στις 23 Μαρτίου του 2021, ένα από αυτά έμελλε να «κολλήσει» στη διώρυγα, μπλοκάροντας τη διέλευση για οποιοδήποτε άλλο όχημα. Το –θρυλικό πλέον- φορτηγό πλοίο Ever Given, ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου, κατάφερε να προξενήσει μποτιλιάρισμα στην μεγαλύτερη διώρυγα του κόσμου. Ένα μποτιλιάρισμα που διήρκεσε για 6 αγωνιώδεις και, κυρίως, πολύ ακριβές ημέρες.

Για να αποφύγουν τη διώρυγα, ορισμένα πλοία άλλαζαν τα δρομολόγιά τους, κάτι που προσέθετε στο ταξίδι τους περίπου 8 επιπλέον 24ωρα. Για κάθε μέρα που το Ever Given παρέμενε κολλημένο στο Σουέζ, υπολογίζεται πως το παγκόσμιο εμπόριο υφίστατο απώλειες της τάξεως των 9,6 δις δολαρίων ανά ημέρα. Όσον αφορά τα έσοδα της ίδιας της διώρυγας του Σουέζ, αυτά μειώθηκαν κατά 14-15 εκατομμύρια δολάρια ημερησίως. Το συμβάν δεν επηρέασε μόνον το παγκόσμιο εμπόριο, τη ναυτιλιακή βιομηχανία και την αιγυπτιακή οικονομία, αλλά και χιλιάδες επιχειρήσεις ανά τον κόσμο, από εγχώριους μεταφορείς έως λιανοπωλητές, σούπερ μάρκετ και κατασκευαστές. Η πραγματική ζημιά είναι δύσκολο να υπολογιστεί.

Παρότι το πλοίο ξεκόλλησε μετά από 6 μέρες, αναγκάστηκε να παραμείνει στη διώρυγα για 106 μέρες ακόμη, μέχρι δηλαδή ο ιδιοκτήτης του να πληρώσει στην Αρχή της Διώρυγας την κατάλληλη αποζημίωση. Την στιγμή που γράφεται το κείμενο αυτό, το Ever Given πλέει, ελεύθερο πια, στα νερά της Αγγλίας. Ας ελπίσουμε το 2022 να μην του φέρει άλλα ευτράπελα.

Το Στέμμα έμεινε μισό: Ο θάνατος του πρίγκιπα Φιλίππου

Στις 9 Απριλίου του 2021, 2 μήνες πριν τα 100στά του γενέθλια, ο πρίγκιπας Φίλιππος της Αγγλίας έφυγε από τη ζωή. Ο Δούκας του Εδιμβούργου και σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ της Δεύτερης απεβίωσε στο Κάστρο του Ουίντσορ στο Λονδίνο «εν ειρήνη» και από φυσικά αίτια, όπως έλεγε η επίσημη ανακοίνωση του παλατιού, έχοντας όμως ταλαιπωρηθεί τους τελευταίους μήνες με πολλαπλές εισαγωγές στο νοσοκομείο, για διάφορα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε.

Γεννηθείς στην Ελλάδα στις 10 Ιουνίου του 1921, ο Φίλιππος υπήρξε ο μακροβιότερος σύζυγος μονάρχη της Βρετανίας στην Ιστορία, όντας στο πλευρό της βασίλισσας Ελισάβετ για 74 ολόκληρα χρόνια. Ο Φίλιππος και η Ελισάβετ είχαν παντρευτεί στις 20 Νοεμβρίου του 1947, με την Ελισάβετ να φορά το βρετανικό Στέμμα στις 6 Φεβρουαρίου του 1952.

Στις 11 Μαΐου του 2021, η βασίλισσα Ελισάβετ εμφανίζεται στην τελετή για το Κρατικό Άνοιγμα του Κοινοβουλίου, μια εκδήλωση που σηματοδοτεί επίσημα την έναρξη μιας συνόδου του βρετανικού Κοινοβουλίου και περιλαμβάνει πάντα μια ομιλία από τον εκάστοτε Βρετανό μονάρχη. Η βασίλισσα παραχωρεί την ομιλία της καθισμένη στον βασιλικό της θρόνο, με τον θρόνο δίπλα της να είναι για πρώτη φορά άδειος. Ο θάνατος του πρίγκιπα Φιλίππου σηματοδότησε ακόμη μια αλλαγή του status quo δεκαετιών, η οποία έμελλε να συμβεί μέσα στο 2021 και να αποτελέσει ορόσημο, είτε κανείς ασχολείται με τα του βασιλικού οίκου της Μ. Βρετανίας, είτε όχι.

Τόκιο: Η Ολυμπιακή φλόγα που άναψε με τη… δεύτερη

Το 2021 έμελλε να φιλοξενήσει τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020, που αναβλήθηκαν εξαιτίας μιας προφανούς αιτίας: της πανδημίας του κορονοϊού. Μέσα από πολλές διαβουλεύσεις, τροποποιήσεις των κανονισμών υγειονομικής προστασίας και πάρα πολύ άγχος, οι Αγώνες κατάφεραν να γνωρίσουν τελετή Έναρξης και Λήξης και, μέσα σε όλα, να υπάρξουν καινοτόμοι, καθώς συμπεριέλαβαν αρκετά νέα αθλήματα- για παράδειγμα το καράτε, το σερφ, την ποδηλασία BMX, ακόμα και το σκέιτμπορντ.

Η Ελλάδα κατάφερε να διαπρέψει σε περισσότερο «καθιερωμένα» Ολυμπιακά σπορ όπως το άλμα εις μήκος, όπου ο Μίλτος Τεντόγλου κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο, η κωπηλασία, με το χρυσό του Στέφανου Ντούσκου, το πόλο ανδρών, με το αργυρό της Εθνικής μας και η ενόργανη γυμναστική, με το χάλκινο του πρωταθλητή των κρίκων, Λευτέρη Πετρούνια. Ένας απολογισμός που μπορεί να μην είναι ο πιο λαμπρός της χώρας μας στην έως τώρα ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά που και πάλι οφείλεται σε αθλητές που δούλεψαν πολύ σκληρά και υπερέβησαν τον εαυτό τους για να έχουν εξαιρετικές παρουσίες που ξεχώρισαν.

Αφγανιστάν όπως Βιετνάμ, 46 χρόνια μετά

Στις 15 Αυγούστου του 2021, η Καμπούλ πέφτει στα χέρια των Ταλιμπάν, λίγες ώρες μετά την ξαφνική απόφαση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν να αποσύρει τα τελευταία εναπομείναντα στρατεύματά του από το Αφγανιστάν. Η αφγανική πρωτεύουσα αποτελούσε το τελευταίο τμήμα της χώρας που αντιστεκόταν στην επέλαση των εξτρεμιστών ισλαμιστών μαχητών, οι οποίοι μέσα σε 10 μόλις ημέρες κατάφεραν να επικυρώσουν την κυριαρχία τους σε όλες τις αφγανικές επαρχίες, καταλαμβάνοντάς τες την μια μετά την άλλη. Μέσα σε λίγες ώρες, τα διεθνή ΜΜΕ «πλημμύρισαν» από πρωτοφανείς εικόνες χάους, καθώς δεκάδες χιλιάδες Δυτικοί στρατιωτικοί, πολίτες, αλλά και Αφγανοί συνεργάτες τους συνωστίζονταν πανικόβλητοι ψάχνοντας απεγνωσμένα έναν τρόπο διαφυγής από τους επελαύνοντες Ταλιμπάν.

Εδώ και τέσσερις μήνες, το Αφγανιστάν διοικείται από το Ισλαμικό Εμιράτο των Ταλιμπάν. Τα κορίτσια δεν έχουν ακόμη γυρίσει στο σχολείο, ελάχιστα πανεπιστήμια έχουν φοιτήτριες και οι θέσεις που θα «άνοιγαν» στην κυβέρνηση για τις γυναίκες παραμένουν ερμητικά κλειστές. Οι ελπίδες ότι το 2022 θα δει τους Ταλιμπάν να τηρούν όσα υπόσχονταν, όταν αναλάμβαναν ξανά την εξουσία στο Αφγανιστάν, έχουν πλέον εξανεμιστεί ακόμη και από τις ψυχές των πιο καλόπιστων.

Φωτιές, πλημμύρες και μισόλογα…

Το 2021 υπήρξε μια χρονιά που ακόμα και οι πιο μεγάλοι σκεπτικιστές γύρω από το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής δεν μπόρεσαν να κάνουν τα «στραβά μάτια» στο φαινόμενο. Οι σαρωτικές πυρκαγιές, οι πλημμύρες και οι τυφώνες στην Μεσόγειο (Ελλάδα, Ιταλία, Τουρκία), την κεντρική Ευρώπη (Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία…), τις ΗΠΑ και αλλού ήρθαν να αποδείξουν με τον χειρότερο τρόπο ότι οι επιστήμονες που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για την καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη δεν είναι απλώς γραφικοί. Οι επιστήμονες αυτοί εκτιμούν πως μέσα στο 2021 χάθηκαν περίπου 1,2 τρισεκατομμύρια τόνοι των πάγων του πλανήτη μας.

Η οικολογική καταστροφή της χρονιάς που μας πέρασε έκανε την Σύνοδο COP26 για το κλίμα, που πραγματοποιήθηκε στη Γλασκώβη (31 Οκτωβρίου- 13 Νοεμβρίου), να μοιάζει πιο επιτακτική και επίκαιρη από οποιαδήποτε άλλη είχε προηγηθεί. Αποτέλεσμα της Συνόδου υπήρξε η Συμφωνία της Γλασκώβης για το Κλίμα, που αποτελεί μια, κατά πολλούς, «χλιαρή» απάντηση σε ένα «καυτό» ζήτημα. Η απουσία ή η επιφυλακτική στάση χωρών-κλειδιά όπως η Κίνα, η Ινδία, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Βραζιλία και η «γκρίζα» στάση μεγάλων καταναλωτών ορυκτών καυσίμων, όπως η Γερμανία, αφήνει λίγα περιθώρια αισιοδοξίας για την αναχαίτιση, πόσω μάλλον την ανατροπή της καλπάζουσας οικολογικής κρίσης.

Η πανδημία της ακρίβειας

Εκτόξευση στις τιμές των καυσίμων και πληθωρισμός. Ένα ακόμη πικρό τίμημα της πανδημίας του κορονοϊού, που πλήρωσε κυριολεκτικά ακριβά όλος ο πλανήτης. Η αυξημένη ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες μετά την άρση των περισσότερων lockdown παγκοσμίως, εκτόξευσε τις τιμές στα ύψη. Ιδίως η αύξηση της τιμής των καυσίμων και η κατά συνέπεια εκτόξευση του κόστους παραγωγής και μεταφοράς των αγαθών να δημιούργησαν έναν «φαύλο κύκλο», που οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο παλεύουν ακόμη να «σπάσουν»… η συγκυρία, όμως, δε βοηθά καθόλου.

Τα γεωπολιτικά παιχνίδια της περασμένης χρονιάς, κυρίως ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία, όχι απλώς δε βοήθησαν να λυθεί το πρόβλημα της «κρίσης των καυσίμων», αλλά μάλλον το όξυναν- με επίλογο, για την ώρα, το «πάγωμα» της λειτουργίας του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 από τη Γερμανία. Αποτέλεσμα, οι πρωτοφανείς τιμές-ρεκόρ για το φυσικό αέριο και για την ενέργεια σε όλες τις χώρες της δυτικής Ευρώπης.

«Αυλαία» για την Μέρκελ- Άναψε πράσινο «φανάρι»

Το 2021 ήταν η χρονιά που σηματοδότησε μια μεγάλη αλλαγή στην διακυβέρνηση της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης. Μετά από 16 χρόνια, το κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών και η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ αφήνουν τα «ηνία» της Γερμανίας στον Σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς και τον συνασπισμό- «φανάρι» μεταξύ του κόμματός του (SPD), του κόμματος των Πρασίνων και αυτού των «Ελεύθερων Δημοκρατών» (FDP). Οι γερμανικές εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου έδωσαν στους Σοσιαλδημοκράτες το καλύτερο ποσοστό ψήφων που έχουν πετύχει από το 2005 (25,7%) και στους Πράσινους το καλύτερο που έχουν πετύχει ως τώρα (14,8%), ενώ το FDP είδε μια μικρή άνοδο στο ποσοστό του (11,5% από το 10,6% του 2017), που παρόλα αυτά του εξασφάλισε 92 έδρες στη Μπούντεσταγκ και την νευραλγική θέση του υπουργού Οικονομικών στον πρόεδρό του, Κρίστιαν Λίντνερ.

Το «φανάρι» έγινε κι επίσημα κυβέρνηση στις 8 Δεκεμβρίου, μετά από 73 ημέρες διαβουλεύσεων που οδήγησαν στην επίτευξη μιας συμφωνίας μεταξύ των τριών κομμάτων, στις 23 Νοεμβρίου. Πλέον ξεκινά μια νέα εποχή για τη Γερμανία και την Ευρώπη, έστω και τυπικά. Το κατά πόσο ο νέος συνασπισμός θα διαφοροποιηθεί από την προηγούμενη γερμανική κυβέρνηση, στην οποία ο Όλαφ Σολτς ήταν υπουργός Οικονομικών, μένει να φανεί.

Ο μετριοπαθής νέος Καγκελάριος της Γερμανίας έχει, εξάλλου, προαναγγείλει ότι πάντα θα έχει τα αυτιά του «τεντωμένα» στις συμβουλές της προκατόχου του, ιδιαίτερα όσον αφορά τα διεθνή ζητήματα. Με τον Κρίστιαν Λίντνερ, τον αποκαλούμενο και «δεύτερο Σόιμπλε», στο «τιμόνι» του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών και την «Πράσινη» Ανναλένα Μπέρμποκ στο υπουργείο Εξωτερικών, απ’ όπου η ίδια έχει ήδη αρχίσει τους διαξιφισμούς με τη Ρωσία για τα ενεργειακά ζητήματα, είναι σαφές ότι, αν μη τι άλλο, η εποχή που ξημερώνει για τη Γερμανία και την Ευρώπη θα έχει ενδιαφέρον…

Τουρίστες του διαστήματος: Τέσσερις δισεκατομμυριούχοι βολτάρουν στα αστέρια

Το 2021 ήταν μια χρονιά όπου δόθηκαν πολλοί επίγειοι «αγώνες», αλλά ταυτόχρονα και η χρονιά κατά την οποία εκτυλίχθηκε ένας μεγάλος αγώνας στο διάστημα: αυτός των δισεκατομμυριούχων του πλανήτη, που φιλοδοξούν να πρωτοστατήσουν στην λεγόμενη κούρσα του «διαστημικού τουρισμού». Όσο μακρινή και παράδοξη κι αν μας φαίνεται μια τέτοια ιδέα, γεγονός αποτελεί ότι μέσα στη χρονιά που μας πέρασε, 17 ιδιώτες, «ερασιτέχνες» εξερευνητές του διαστήματος βρέθηκαν στα αστέρια.

Όλα ξεκίνησαν με την εκτόξευση του Βρετανού μεγιστάνα Σερ Ρίτσαρντ Μπράνσον στην μεσόσφαιρα της Γης, σε ύψος δηλαδή 85 χλμ από την επιφάνεια του πλανήτη μας, πάνω σε έναν πύραυλο της δικής του Space Origin. Με την σύντομη, αλλά σημαδιακή αυτή πτήση, ο Μπράνσον «πρόλαβε» τους Τζεφ Μπέζος και Έλον Μασκ, δύο κυρίαρχες μορφές στον αγώνα για την κατάκτηση του διαστήματος.

Ο ιδρυτής της Amazon και της Blue Origin, Τζεφ Μπέζος, κατάφερε να πάρει το «αργυρό» στην διαστημική κούρσα, εκτοξευόμενος στο διάστημα στις 20 Ιουλίου, παρέα με τον αδερφό του, τον 51χρονο Μαρκ, έναν 18χρονο Ολλανδό φοιτητή -που έγινε το νεαρότερο άτομο που ταξίδεψε ποτέ στο διάστημα- και την 85χρονη Μέρι Γουάλας Φανκ, μια γυναίκα που είχε εκπαιδευτεί ως αστροναύτης τη δεκαετία του ’60, αλλά δεν μπόρεσε ποτέ να ταξιδέψει στο διάστημα λόγω του φύλου της.

Στις 13 Σεπτεμβρίου, ο νο.1 ανταγωνιστής του Μπέζος, Έλον Μασκ, έστειλε 4 ιδιώτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό πάνω σε έναν πύραυλο της SpaceX, καινοτομώντας ως προς το ότι, για πρώτη φορά, στο σκάφος επέβαιναν μόνον… τουρίστες και κανένα άτομο που να έχει εργαστεί ή εκπαιδευτεί πλήρως κι επίσημα ως αστροναύτης. Έναν μήνα μετά, στις 13 Οκτωβρίου, ο Μπέζος «ανταπάντησε», στέλνοντας στο διάστημα για 11 λεπτά τον βετεράνο ηθοποιό του Σταρ Τρεκ, Γουίλιαμ Σάτνερ, μαζί με άλλους τρεις επιβάτες, δύο εκ των οποίων ήταν τουρίστες που πλήρωσαν τα ναύλα για το διαστημικό τους ταξιδάκι.

Τον επίλογο στα διαστημικά ταξίδια από… «χομπίστες» για το 2021 έδωσε ο εκκεντρικός Ιάπωνας μεγιστάνας, Γιουσάκου Μαεζάουα, ο οποίος στις 8 Δεκεμβρίου εκτοξεύτηκε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό πάνω σε έναν πύραυλο της SpaceX, μαζί με έναν Ρώσο κοσμοναύτη. Ο Μαεζάουα πέρασε 12 ημέρες στον Σταθμό, κατά τις οποίες έκανε κυριολεκτικά διακοπές, παίζοντας γκολφ και πετώντας χάρτινα αεροπλανάκια σε κατάσταση μηδενικής βαρύτητας, με κοινό τους εκατομμύρια ακολούθους του στα social media.

Όλα δείχνουν ότι αυτό που ξεκίνησε το 2021 θα συνεχίσει. Ποιος ξέρει όμως πόσα χρόνια θα χρειαστούν, μέχρις ότου εμείς οι «κοινοί θνητοί» μπορέσουμε να παίξουμε ποδόσφαιρο 5×5 ή να βγάλουμε μια «σέλφι» στο διάστημα σαν δισεκατομμυριούχοι…

Κορονοϊός: Ο εφιάλτης συνεχίζεται

Όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυττε στις 30 Ιανουαρίου του 2020 την είσοδο του πλανήτη μας σε καθεστώς ανησυχίας για τη δημόσια υγεία, μετά την καταγραφή του πρώτου κύματος κρουσμάτων του κορονοϊού στη Γουχάν της Κίνας, ελάχιστοι θα μπορούσαν να έχουν φανταστεί ότι σχεδόν δύο χρόνια μετά ο κορονοϊός θα αποτελούσε την κυρίαρχη πραγματικότητα. Το 2021 υπήρξε η χρονιά των αλλεπάλληλων lockdown και της αναμονής, έως ότου τα επκρατέστερα εμβόλια των Pfizer, Moderna, AstraZeneca και Johnson&Johnson μπορέσουν να διανεμηθούν σε μεγάλη κλίμακα.

Η έλευση, ωστόσο, των ανησυχητικών μεταλλάξεων Δέλτα και Όμικρον, η δυσχέρεια διανομής των εμβολίων στις πλέον αποκομμένες και μαστιζόμενες από άλλες κρίσεις περιοχές του πλανήτη, καθώς και η αμφιβολία ή άρνηση για τον εμβολιασμό από ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού έχουν επιτρέψει σε έναν εξαρχής δύσκολο εχθρό να γίνει ακόμη πιο επίμονος.

Στον απόηχο του 2021, η πανδημία του κορονοϊού αποδεικνύεται μια από τις πιο περίπλοκες και δυσεπίλυτες κρίσεις του 21ου αιώνα. Η ανάπτυξη φαρμάκων κατά του Sars-CoV-2 από εταιρείες όπως η Pfizer και η Merck έρχεται να δώσει νέες ελπίδες για την τιθάσευση του πανδημικού κύματος, που, στην αυγή του 2022, συνεχίζει να σκιάζει την ανθρωπότητα…