Οι ταινίες και των πέντε μιλούν από μόνες τους και όλοι τους μας χάρισαν σε αυτήν τη σεζόν μοναδικές στιγμές στη σκοτεινή αίθουσα. Ας σημειωθεί ότι μόνο μία γυναίκα, η Zιστίν Τριέ («Ανατομία μιας πτώσης»), κατάφερε να βρει τη θέση της στην πεντάδα, ενώ εκτός διεκδίκησης έμεινε η Γκρέτα Γκέργουιγκ («Barbie») και η Σελίν Σονγκ («Περασμένες ζωές»), σκηνοθέτιδες που δεν θα αποτελούσε έκπληξη αν τελικά τα κατάφερναν.

ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΝΟΛΑΝ – «Οπενχάιμερ»

Το μεγάλο φαβορί

Και μόνο μία ταινία να βλέπεις στις αίθουσες τον χρόνο, ξέρεις πολύ καλά ότι ο Κρίστοφερ Νόλαν είναι φέτος το μεγάλο φαβορί για το Οσκαρ σκηνοθεσίας και το «Οπενχάιμερ» η ταινία που, όπως όλα δείχνουν, θα σαρώσει τα πάντα στην απονομή της 10ης Μαρτίου στο Λος Αντζελες. Η φετινή είναι η δεύτερη υποψηφιότητα του Βρετανού δημιουργού για το Oσκαρ σκηνοθεσίας και φαίνεται ότι θα είναι η τυχερή του. Είναι ο σκηνοθέτης που φέτος μνημονεύεται πρώτος σε όλες τις μεγάλες βραβεύσεις και όπου δεν έχει πάρει ακόμα το βραβείο είναι όχι γιατί το έχασε από κάποιον συνάδελφό του αλλά επειδή πολύ απλά αυτό δεν έχει απονεμηθεί ακόμα. Μέχρι τώρα έχει τιμηθεί με τη Χρυσή Σφαίρα, είναι υποψήφιος για το BAFTA καλύτερης σκηνοθεσίας και για το βραβείο της Ενωσης Σκηνοθετών (DGA), ενώ οι στοιχηματικές εταιρίες από αυτόν ξεκινούν και σε εκείνον καταλήγουν.

Ηδη από το «Tenet» (2020) «πάλεψε» σχεδόν μόνος με την πανδημία για να επανέλθει το κοινό στις αίθουσες και το περσινό καλοκαίρι ήταν το βασικό συστατικό της επιτυχίας του «Barbenheimer», που έσωσε τις εισπράξεις της χρονιάς. Και όλα αυτά με ένα θέμα κάθε άλλο παρά εύπεπτο και φιλικό προς τα εκατομμύρια ανθρώπων που έσπευσαν να κόψουν εισιτήριο.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΝΘΙΜΟΣ – «Poor things»

Η Ελλάδα στο κόκκινο χαλί

Η άνοδός του είναι θεαματική από ταινία σε ταινία και μάλλον ούτε ο ίδιος φανταζόταν ότι κάποια στιγμή στη ζωή του θα συναγωνιζόταν δημιουργούς του διαμετρήματος του Κρίστοφερ Νόλαν και του Μάρτιν Σκορσέζε και θα διεκδικούσε τη μεγαλύτερη διάκριση που μπορεί να ονειρευτεί ένας σκηνοθέτης. Στο «Poor things» ο Γιώργος Λάνθιμος δείχνει ότι είναι πλέον ένας δημιουργός παγκόσμιας εμβέλειας με μεγάλη αυτοπεποίθηση που μπορεί να μεταφέρει ακόμα και την πιο «τρελή» ιδέα του στο πανί και να έχει παράλληλα και την τελευταία λέξη στο μοντάζ, όπως έλεγε χαρακτηριστικά στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε πρόσφατα στην Αθήνα. Οι ηθοποιοί που περνούν από τα πλατό του έχουν να λένε για τον τρόπο που συνεργάστηκαν με τον Ελληνα σκηνοθέτη, ενώ εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι ο Γιώργος Λάνθιμος ξέρει πώς να τους εμπνέει και να τους κάνει συμμέτοχους στα δικά του, «weird» σχέδια. Στα χέρια του ηθοποιοί όπως ο Κόλιν Φάρελ, η Νικόλ Κίντμαν, η Ολίβια Κόλμαν, η Ρέιτσελ Βάις, ο Μαρκ Ράφαλο, ο Γουίλεμ Νταφόε και η Εμα Στόουν μεταμορφώνονται και μας δείχνουν άφοβα ένα άλλο πρόσωπο από αυτό που έχουμε συνηθίσει. Ενίοτε βραβεύονται για αυτό (βλ. Ολίβια Κόλμαν και Εμα Στόουν) και τώρα έρχεται η Ακαδημία να επιβεβαιώσει τη συμβολή του Ελληνα σκηνοθέτη σε αυτό το απολαυστικό makeover.

ΜΑΡΤΙΝ ΣΚΟΡΣΕΖΕ – «Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού»

Η δέκατη υποψηφιότητα

Κανείς δεν έχει την πορεία που έχει διανύσει ο Μάρτιν Σκορσέζε τα τελευταία 50 χρόνια στη μεγάλη οθόνη. Κι όμως, αυτός ο μοναδικός δημιουργός έχει μόλις ένα Οσκαρ στο γραφείο του. Αυτήν την αδικία οφείλει η Ακαδημία να διορθώσει πριν να είναι αργά και η ευκαιρία είναι τώρα, με τη δέκατη υποψηφιότητά του. Αν και τα σχέδια για την επόμενη ταινία του για τον Ιησού έχουν προχωρήσει αρκετά, κανείς δεν μας εγγυάται ότι ο σπουδαίος Νεοϋορκέζος θα είναι σε θέση τα επόμενα χρόνια να υπογράφει ταινίες τόσο συναρπαστικές και καίριες όσο «Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού».

Αν και μέχρι τώρα στη φετινή κούρσα ο Σκορσέζε φτάνει στην πηγή αλλά δεν πίνει νερό, καθώς τα βραβεία της ταινίας πηγαίνουν συνήθως στην πρωταγωνίστριά του, Λίλι Γκλάντστοουν, και όχι στον ίδιο, η «αρπαγή» του Οσκαρ σκηνοθεσίας από τον Κρίστοφερ Νόλαν μόνο έκπληξη δεν θα αποτελούσε. Ποιος άλλος σκηνοθέτης μπορεί να μας κρατά καρφωμένους στις θέσεις μας με μια εξιστόρηση που ξεπερνά το τρίωρο και να σχολιάζει με τόση διεισδυτικότητα και τόση τρυφερότητα παράλληλα την ίδια την ιστορία της Αμερικής και κατ’ επέκταση της ίδιας της ανθρωπότητας; Μετρημένοι είναι αυτοί που έχουν το συγκεκριμένο χάρισμα και ο Σκορσέζε ανήκει στους πρώτους διδάξαντες, που όσα βραβεία κι αν απλώσεις στα πόδια του πάντα θα βγαίνουν λίγα στο μέτρημα.

ZΙΣΤΙΝ ΤΡΙΕ – «Ανατομία μιας πτώσης» 

Η μόνη γυναίκα

Η πορεία της Ζιστίν Τριέ έως την υποψηφιότητα για το Οσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας είναι πραγματικά εντυπωσιακή και καθόλου τυχαία. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις Κάννες τον περσινό Μάιο κερδίζοντας τον Χρυσό Φοίνικα και στη συνέχεια, τον Δεκέμβριο, έκανε τον «γύρο του θριάμβου» στα βραβεία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου με έξι μεγάλα βραβεία, ανάμεσά τους και το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας. Στις αρχές του Ιανουαρίου απέσπασε δύο Χρυσές Σφαίρες (σενάριο και διεθνής ταινία), στα βρετανικά BAFTA η ταινία έχει επτά υποψηφιότητες και στα Οσκαρ πέντε, όλα στις «μεγάλες» κατηγορίες. Ολα αυτά συμβαίνουν ενώ η «Ανατομία μιας πτώσης» δεν προκρίθηκε για να εκπροσωπήσει τη Γαλλία στα βραβεία της Ακαδημίας Κινηματογράφου, με τις φήμες να υποστηρίζουν ότι η Τριέ αποκλείστηκε για τα αρνητικά σχόλια που έκανε στις Κάννες κατά του Μακρόν για τη βία κατά των απεργών κατά τη διάρκεια της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού στη χώρα. Κοινό και κριτικοί, πάντως, λάτρεψαν την ταινία και είναι προφανές ότι η «Ανατομία μιας πτώσης» και η δημιουργός της, όπως επίσης και η πρωταγωνίστριά της, Σάντρα Ούλερ, έχουν ρεύμα.

ΤΖΟΝΑΘΑΝ ΓΚΛΕΪΖΕΡ  – Zώνη ενδιαφέροντος

Λίγες πιθανότητες

Ο Βρετανός σκηνοθέτης επέλεξε να καταθέσει τη δική του εκδοχή σε ένα από τα πιο πολυπαιγμένα θέματα του σύγχρονου κινηματογράφου, το Ολοκαύτωμα, αλλά κατάφερε να κάνει τη δική του πρόταση και κάπως έτσι η «Zώνη ενδιαφέροντος» βρέθηκε να κάνει την τομή στη συγκεκριμένη θεματολογία και να ψηφίζεται από κοινό και κριτικούς ως μία από τις κορυφαίες ταινίες της χρονιάς που πέρασε. Και μόνο η ιδέα να εστιάσει στην καθημερινότητα της οικογένειας του διοικητή του Αουσβιτς και να την παρουσιάσει σαν να μη συντελείται στο φόντο ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του 20ού αιώνα ξεπερνάει κάθε προσδοκία. Η δε εκτέλεση της ιδέας είναι τόσο συγκλονιστική και τόσο υπόκωφα οδυνηρή. Η φρίκη μένει μέσα σου για μέρες, ακόμα κι αν ο Γκλέιζερ δεν σου δείχνει ούτε ένα πλάνο με όσα συμβαίνουν πίσω από τον φράχτη της οικίας του Ρούντολφ Ες.

Ούτε ο Γκλέιζερ είναι, ασφαλώς, το φαβορί στην πεντάδα των σκηνοθετών για το μεγάλο βραβείο, αλλά στην περίπτωσή του δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Η «Zώνη ενδιαφέροντος» είναι από μόνη της ένα μεγάλο βραβείο, ένα σημείο αναφοράς στο οποίο θα επιστρέφουμε ξανά και ξανά όταν η συζήτηση θα περιστρέφεται γύρω από το κακό που μπορεί να προκαλέσει ο άνθρωπος λίγα λεπτά αφού έχει αποχαιρετήσει στοργικά τα παιδιά του που φεύγουν για το σχολείο.