Γράφει η Άννα Παναγιωταρέα

Ομως και όσοι ως τώρα έκτισαν την επιχειρηματολογία τους ότι όραμα του νυν μεγαλοπρεπούς είναι να φτάσει στα τείχη των Βρυξελλών, εκπορθώντας την Ε.Ε., μάλλον παραβλέπουν τη νέα -μεταδημοψηφιακή- πραγματικότητα.

Ο Ερντογάν φαίνεται ότι αγοράζει χρόνο σε σχέση με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Ετσι, οι όποιες εκτιμήσεις μπορεί να αποδειχθούν πρόωρες έως και -επικίνδυνα-αφελείς.

Η αλήθεια είναι ότι η γεωπολιτική θέση της Τουρκίας, το ενεργειακό της απόθεμα, το οποίο καθιστά εφικτή την ανεξαρτητοποίηση της Ευρώπης από την παροχή της Ρωσίας, το ηλικιακό της πλεονέκτημα, που αντισταθμίζει το σοβαρό ευρωπαϊκό δημογραφικό πρόβλημα, προσέφεραν ισχυρά -και διαχρονικά- επιχειρήματα για την ένταξή της στην Ε.Ε., ιδιαίτερα τώρα, εποχή που χαρακτηρίζεται από μείζονα αστάθεια.

Ωστόσο, τα γεγονότα στην πλατεία Ταξίμ, Μάης 2013 και η πρακτική Ερντογάν μετά το πραξικόπημα δυνάμωσαν και πλήθυναν τις φωνές εντός -και εκτός- Ε.Ε., που προβάλλουν το εντυπωσιακό δημοκρατικό έλλειμμα της χώρας.

Βεβαίως, στόχος των ελίτ της Τουρκίας ήταν πάντα η ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. -μη ευρωπαϊκό κράτος στα πρότυπα δυτικού κοσμικού-, συνδέοντας την πολιτική σταθερότητα, τον εξορθολογισμό της οικονομίας, τον εκσυγχρονισμό των κρατικών δομών της με τις αρχές που διέπουν την Ευρώπη.

Ομως, ήδη από τη δεκαετία του ’80 δημιουργήθηκε στην Τουρκία ένα ισχυρό εθνικιστικό λόμπι, που πρεσβεύει ότι η ένταξη της στην Ε.Ε. αντίκειται -λόγοι πολιτισμικοί και θρησκευτικοί- στα εθνικά της συμφέροντα.

Τα ευρήματα από την ανάλυση του δημοψηφίσματος όχι μόνον ενισχύουν τους εθνικιστές, αλλά δημιουργούν και νέα δεδομένα βάσει των οποίων ο Ερντογάν μπορεί να αναθεωρήσει τις παλαιότερες θέσεις του. Του παρέχουν την δυνατότητα να δημιουργήσει νέο αφήγημα, αναθεωρώντας το όραμα της ένταξης στην Ε.Ε.

Οι επαρχίες που απέδειξαν πίστη στη μονοκρατορία του ανήκουν στο συντηρητικό και δεξιό-ακροδεξιό χώρο, με χαμηλές δημοκρατικές πεποιθήσεις. Οι οπαδοί του ανήκουν στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, με εξάρτηση από τις κρατικές παροχές. Είναι εντυπωσιακό το χαμηλό εκπαιδευτικό τους επίπεδο, με έμφαση στο γυναικείο αναλφαβητισμό, ενώ η θρησκευτική αφοσίωση είναι κυρίαρχη στις κοινωνίες τους.

Η Ε.Ε. πράγματι μπορεί να μην αποτελεί πλέον την πολιτική προτεραιότητα Ερντογάν. Ομως, η απόφαση-προειδοποίηση -που θα δημοσιοποιηθεί σήμερα από το Συμβούλιο της Ευρώπης- αποτελεί πρόκριμα για την Τουρκία. Πιθανή αποβολή της από το Συμβούλιο της Ευρώπης θα δημιουργούσε στο Σουλτάνο πλείστα και μείζονα προβλήματα: διεθνής απομόνωση με απρόσμενες συνέπειές της θα είναι το πρώτο…

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου