Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη

Αυτονομία στην ενέργεια, στις πρώτες ύλες, στα σιτηρά. Αλλά μια στιγμή. Αυτονομία δεν αναζητούσαμε και στα δύο χρόνια της πανδημίας; Τότε που ψάχναμε παντού για μάσκες και αναπνευστήρες και μετά για τσιπάκια από την Κίνα; Μισό λεπτό. Αυτονομία ζητούσαν και στα χρόνια του Μνημονίου όλες οι χώρες του Νότου. Μια δική τους βαριά βιομηχανία, πέρα από τον τουρισμό, που θα τους επέτρεπε να ζουν χωρίς τα δανεικά των άλλων.

Αυτά συμβαίνουν όταν ο πλανήτης αναποδογυρίζεται τόσες φορές σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Αναποδογυρίζονται μαζί του και όλες οι σταθερές που πιστεύαμε πως είχαμε κατακτήσει. Οι δρόμοι του εμπορίου στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία του 21ου αιώνα δεν είναι σαν το Δρόμο του Μεταξιού που είχε συγκεκριμένη αφετηρία, πορεία και προορισμό. Ολοι αγοράζουν από όλους, όλοι πωλούν στους πάντες. Δεν υπάρχει ήπειρος, δεν υπάρχει χώρα που να μπορεί να επιβιώσει χωρίς να εισάγει ή να εξάγει φυσικούς πόρους, τεχνολογία, τρόφιμα, προϊόντα. Ακόμα και κράτη σχεδόν εχθρικά μεταξύ τους, που οι σχέσεις τους ακροβατούν πάνω σε τεντωμένο σχοινί διαφιλονικούμενων συνόρων, εξακολουθούν να συναλλάσσονται. Είμαστε διασυνδεμένοι όσο ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία.

Τι γίνεται, όμως, όταν ξεσπά πόλεμος; Πόλεμος κανονικός, όχι υγειονομικός ή οικονομικός. Τι γίνεται όταν αναβιώνουν τα ψυχροπολεμικά τείχη; Τότε οι συσχετισμοί και οι συνεργασίες αλλάζουν βίαια. Επιταχύνονται οι εξελίξεις και έρχονται πιο γρήγορα ιστορικές αλλαγές, κάποιες από τις οποίες μοιάζουν πιο κοντά στο μέλλον -βλέπε ψηφιακό δολάριο Μπάιντεν- και κάποιες πιο κοντά στο παρελθόν που μας καθόρισε: Τη γη που κατοικούμε. Δεν έχουμε φυσικό αέριο; Εχουμε, όμως, ήλιο και αέρα. Η ενεργειακή κρίση μοιάζει με θρίαμβο της γεωγραφίας επί της πολιτικής.

«Οι ηγέτες είναι αιχμάλωτοι του φυσικού περιβάλλοντος, το οποίο τους προσφέρει λιγότερες επιλογές και μικρότερο περιθώριο ελιγμών απ’ ό,τι νομίζει κανείς», γράφει ο Τιμ Μάρσαλ για τη γη που πάντα μας καθόριζε και τους νόμους της φύσης. Για να καταλάβουμε τους νόμους αυτούς, συνεχίζει ο γεωπολιτικός αναλυτής, πρέπει να ξεκινήσουμε από το μέρος που δεν έχει κανένα βουνό στα δυτικά της, τη Ρωσία.