Γράφει ο Κωνσταντίνος Χαλιορής*

Διαθέτει μια σημαντική, αλλά ανεκμετάλλευτη ουσιαστικά ακτογραμμή, πλούσια σε εναλλαγή τοπίων ενδοχώρα, «στεφανώνεται» από το σύνολο των σημαντικών ορεινών όγκων της Ρούμελης, όπως η Γκιώνα, ο Παρνασσός, τα Βαρδούσια, ενώ ξεχωριστής μνείας πρέπουν και τα ανεξάντλητα πολιτιστικά και αρχαιολογικά αποθέματά της, με ναυαρχίδα τον παγκοσμίου φήμης χώρο των Δελφών. Μια σύντομη επισκόπηση είναι ενδεικτική των δυνατοτήτων που υφίστανται και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που τη διέπουν στο σύγχρονο αναπτυξιακό καταμερισμό.

Δελφικό Τοπίο

Θεσπίστηκε το 1981 και πρόκειται για ένα καθεστώς που αποσκοπεί στην προστασία του χώρου των Δελφών. Αποτελείται από δύο ζώνες προστασίας, που, ειδικά η δεύτερη, απλώνεται σε μια ακτίνα τουλάχιστον 20 χιλιομέτρων και περιλαμβάνουν μια σειρά αυστηρών περιορισμών δόμησης κι ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων, ειδικά στο μεταποιητικό τομέα. Από πολλούς κατοίκους της περιοχής η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζεται ως κύρια αναπτυξιακή τροχοπέδη. Ωστόσο, μια προσεκτική εμβάθυνση θα επέτρεπε να διαγνώσει με ασφάλεια κανείς ότι το Δελφικό Τοπίο συναπαρτίζει μια δέσμη διατάξεων που ενέχει σημαντική διάσταση στην κατεύθυνση της προόδου, καθώς μπορεί να εξασφαλίσει πλεονεκτήματα στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, ιδιαίτερα του περίφημου και τελούντος σε καθεστώς προστασίας από την UNESCO Παραδοσιακού Ελαιώνα της Άμφισσας και, φυσικά, στην προαγωγή του τουριστικού προϊόντος. Στοιχεία που, ωστόσο, δεν έχουν καταστεί αξιοποιήσιμα εδώ και χρόνια και συντελούν στην υποβάθμιση σε πολλά επίπεδα της περιοχής.

Πρωτογενής τομέας

Βασικό πλεονέκτημα θα έπρεπε να αποτελεί ο Ελαιώνας της Άμφισσας. Κατά το παρελθόν σε αυτόν και την εκμετάλλευσή του είχε βασιστεί η πολύ σημαντική ανάπτυξη της πρωτεύουσας του νομού, της Άμφισσας, ιδίως κατά τα μεσοπολεμικά και πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Ανάπτυξη που εκφράστηκε και στον κοινωνικό και πολιτισμικό τομέα, προικίζοντας την πόλη με μια παραγωγή αξιοσημείωτης αστικής κουλτούρας. Ωστόσο, σήμερα, μια σειρά από ολιγωρίες καθιστούν προβληματική την επαναμετατροπή του σε αναπτυξιακό εφαλτήριο και ισχυρό εργαλείο συγκράτησης του ντόπιου νεανικού πληθυσμού. Τέτοιες ολιγωρίες απολύτως ενδεικτικά είναι η δυστοκία στην οργάνωση της εμπορευσιμότητας του προϊόντος, το έλλειμμα συνεταιριστικής νοοτροπίας, η άρδευσή του (της οποίας το έργο τώρα και μετ εμποδίων πραγματοποιείται) κι άλλα πολλά.

Στον τομέα της αλιείας ανασχετικός παράγοντας είναι η ανεξέλεγκτη δράση των βιτζινότρατων σε όλο τον Κορινθιακό κόλπο και τα περιβαλλοντικά προβλήματά του, ενώ στον τομέα της κτηνοτροφίας ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν είναι η ζωοκλοπή, κυρίως στη Δωρίδα, η ανεξέλεγκτη βόσκηση κι η απουσία επιχειρηματικού πνεύματος στους νέους κτηνοτρόφους,

Εξορύξεις-ΑΠΕ-Ιχθυοκαλλιέργειες

Στο πεδίο αυτό κυριαρχεί η εξόρυξη βωξίτη, κυρίως στη Γκιώνα, που αποτελεί σημαντική πλουτοπαραγωγική πηγή και χρησιμοποιείται σε εξαγωγές κατά βάση για παραγωγή αλουμινίου. Ενδιαφέρον, επίσης, παρουσιάζουν οι ευκαιρίες για ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, αλλά και οι υπαρκτές ιχθυοκαλλιέργειες στην περιοχή. Ωστόσο, όχι αμελητέας σημασίας είναι τα περιβαλλοντικά προβλήματα που ενέχει το συγκεκριμένο “πακέτο” ευκαιριών κι η μέριμνα για την άρση της ανταγωνιστικότητας με τις δυνατότητες που περιγράψαμε, καθώς υφίσταται σοβαρός κίνδυνος ακύρωσης πολλών σχετικών προοπτικών.

Όπως συνοπτικά αναπτύχθηκε, η Φωκίδα περικλείει πολύ αξιόλογες αναπτυξιακές προοπτικές, που ως τώρα δεν έχουν τύχει της έμφασης που τους αναλογούν και που μπορούν, εφ όσον αναπτυχθούν ορθολογικά και συντονισμένα, να αναστρέψουν την αναπτυξιακή στασιμότητα που χαρακτηρίζει το νομό και που αποτυπώνεται και στα δημογραφικά δεδομένα του. Ωστόσο, όπως παντού αλλού, η πρωτεύουσα προσήλωση ανήκει στο ανθρωπογενές δυναμικό του νομού, που είναι ιδιαίτερα αξιόλογο στις πλείστες των περιπτώσεων. «Ο Άνθρωπος», άλλωστε, ήταν η απάντηση στο πασίγνωστο αίνιγμα που έθετε η περίφημη Σφίγγα, που κοσμεί το Μουσείο των Δελφών…

*Ο Κωνσταντίνος Χαλιορής είναι οικονομολόγος και επιχειρηματίας