Πολλά είναι αυτά που έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση του καρκίνου και αυτές οι αλλαγές σημαίνουν κυρίως δύο πράγματα. Πιο εστιασμένες θεραπείες και πιο αποτελεσματική πρόληψη. Όσον αφορά τις θεραπείες έχουμε μπει για τα καλά στην εποχή της εξατομίκευσης, ενώ όσον αφορά την πρόληψη, μιλάμε πλέον για προσυμπτωματικό έλεγχο και αποτρέψιμες αιτίες καρκίνου.

H ανάγκη για εξατομικευμένη διάγνωση και θεραπεία

Τα τελευταία χρόνια είναι πλέον σαφές ότι δεν υπάρχει ένας μόνο καρκίνος του πνεύμονα, ή ένας μόνο καρκίνος του μαστού. Ακόμα και οι τύποι που είναι ιστολογικά ίδιοι, δεν είναι ταυτόσημοι από ασθενή σε ασθενή. Ο όγκος κάθε ασθενούς έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και νεοπλάσματα που έχουν το ίδιο όνομα έχουν διαφορετικά βιολογικά και μοριακά χαρακτηριστικά. Παράλληλα, καρκίνοι διαφορετικών οργάνων, σε διαφορετικούς ανθρώπους μπορεί να έχουν κάποιο κοινό μοριακό χαρακτηριστικό, π.χ. ασθενής με καρκίνο του μαστού και ασθενής με καρκίνο του παχέος εντέρου να έχουν την ίδια μετάλλαξη.
Η εξατομικευμένη θεραπεία αποτελεί προσπάθεια θεραπείας του όγκου κάποιου ασθενούς με βάση τα ιδιαίτερα βιολογικά και μοριακά χαρακτηριστικά που αυτός ο όγκος έχει. Σημαίνει ουσιαστικά βιοψία του καρκίνου, διάγνωση των ιδιαίτερων μοριακών χαρακτηριστικών του καρκίνου και των μεταλλάξεών του και χορήγηση μιας θεραπείας που στοχεύει αυτά τα συγκεκριμένα μοριακά χαρακτηριστικά.

Πώς γίνεται η εξατομίκευση και η ακριβής στόχευση του όγκου

Χρησιμοποιώντας την κατάλληλη διαγνωστική μέθοδο λαμβάνουμε υλικό βιοψίας η κάνοντας μια αιμοληψία. Αυτό το υλικό μας δίνει τη μορφολογική διάγνωση, π.χ. αδενοκαρκίνωμα, ή σάρκωμα, ή λέμφωμα κ.λπ. Στη συνέχεια πραγματοποιείται μοριακός έλεγχος με τεχνολογία Next Generation Sequency (NGS). Η NGS είναι μια καινούργια μεθοδολογία ελέγχου του DNA που προσφέρει ταχύτητα και ακρίβεια στην ανίχνευση πολλών μεταλλάξεων του όγκου ταυτόχρονα. Η τεχνική αυτή απαιτεί ελάχιστο βιοπτικό υλικό, εκεί που οι προηγούμενες μέθοδοι απαιτούσαν πολύ περισσότερο.

Ο έλεγχος για μεταλλάξεις στο γονιδίωμα καθορίζει τη θεραπεία

Με την τεχνολογία NGS γίνεται έλεγχος πολλών μεταλλάξεων για πολλά γονίδια που συνδέονται με τον καρκίνο του συγκεκριμένου ασθενούς. Η πληροφορία που προκύπτει μας δίνει τη δυνατότητα να στοχεύσουμε τον συγκεκριμένο μοριακό στόχο που είναι υπεύθυνος για τον συγκεκριμένο όγκο με ειδική θεραπεία, αν υπάρχει διαθέσιμη η αν ευρίσκεται σε κάποιο στάδιο κλινικής δοκιμής. Η θεραπεία αυτή μπορεί να είναι διαφορετική για έναν ασθενή με καρκίνο του πνεύμονα από εκείνη που εφαρμόζεται για έναν άλλο ασθενή ιδίου σταδίου επίσης με καρκίνο του πνεύμονα, καθώς οι δύο ασθενείς μπορεί να έχουν διαφορετική μετάλλαξη.

Πρωτογενής πρόληψη του καρκίνου: η αξία του πρoσυμπτωματικού ελέγχου

Ο κίνδυνος για οποιαδήποτε ασθένεια ανιχνεύεται μέσω προσυμπτωματικών ελέγχων σε υγιή πληθυσμό, για να προσδιοριστούν τα άτομα που πιθανόν να πάσχουν από μια νόσο, χωρίς να έχουν εμφανιστεί συμπτώματα. Όσον αφορά την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου αποτελεσματικά όπλα έχουν αποδειχθεί:

• η μαστογραφία,
• η κολονοσκόπηση,
• η μέτρηση του προστατικού αντιγόνου (PSA) και
• η αξονική τομογραφία χαμηλής δόσεως.
• Επίσης η μαγνητική μαστογραφία μαστών σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Δευτερογενής πρόληψη: όταν υπάρχει ακόμη χρόνος…

Η δευτερογενής πρόληψη περιλαμβάνει μέτρα που εφαρμόζονται όταν έχουν ξεκινήσει οι νοσογόνοι παθογενετικοί μηχανισμοί και στοχεύει:
• κατά πρώτον, στην προσυμπτωματική διάγνωση, δηλαδή στη διάγνωση της νόσου πριν παρουσιάσει συμπτώματα ή στη διάγνωση της πάθησης σε πρώιμο στάδιο,
• κατά δεύτερον, στην καταστολή των παθογενετικών μηχανισμών και,
• κατά τρίτον, στη μη εμφάνιση των κλινικών εκδηλώσεων της πάθησης ή στον πλήρη έλεγχο και την ύφεσή τους, χωρίς να προκαλούνται λειτουργικές ή άλλες υπολειμματικές βλάβες.

Αποτρέψιμες αιτίες καρκίνου

Εκατομμύρια περιπτώσεις καρκίνου θα μπορούσαν να προληφθούν κάθε χρόνο μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής.

• Το κάπνισμα παραμένει η μεγαλύτερη αποτρέψιμη αιτία καρκίνου, αλλά και αυτή με τις πλέον μοιραίες συνέπειες (ευθύνεται για το 17,7% όλων των περιπτώσεων καρκίνου στους άνδρες και για το 12,4% στις γυναίκες).
• Η δεύτερη μεγαλύτερη αποτρέψιμη αιτία καρκίνου είναι το υπερβολικό βάρος. Η παχυσαρκία ευθύνεται για το 7,5% των περιπτώσεων καρκίνου στις γυναίκες και για το 5,2% στους άντρες, ενώ ενοχοποιείται για 13 τύπους καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του εντέρου, του μαστού, της μήτρας και των νεφρών. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι παραπάνω από μία στις 20 περιπτώσεις καρκίνου θα μπορούσαν να προληφθούν, εφόσον διατηρείτο ένα υγιές βάρος.
• Η τρίτη μεγαλύτερη αποτρέψιμη αιτία καρκίνου είναι η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου, η οποία ευθύνεται για το 3,8% όλων των περιπτώσεων καρκίνου.

Άλλες αιτίες καρκίνου που μπορεί να αποτραπούν είναι η κατανάλωση αλκοόλ, η υποκατανάλωση φυτικών ινών και η ατμοσφαιρική ρύπανση.

Από το ένθετο Υγεία που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο