Η προστατίτιδα, πρόβλημα που απασχολεί σε μεγάλο βαθμό το ουρολογικό ιατρείο, είναι μια φλεγμονή του προστάτη που εμφανίζεται στους άντρες από την εφηβεία μέχρι περίπου τα 50, οπότε παρουσιάζει και τη μεγαλύτερη συχνότητα. Μετά από αυτή την ηλικία είναι που συνήθως εμφανίζονται οι άλλες ασθένειες της περιοχής, όπως η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και ο καρκίνος του προστάτη.

Γιατί η προστατίτιδα  επηρεάζει την ούρηση και τη γονιμότητα

Ο προστάτης είναι ένας αδένας του αναπαραγωγικού συστήματος που βρίσκεται στη βάση της ουροδόχου κύστης και «αγκαλιάζει» την ουρήθρα. Είναι για την ακρίβεια στο σημείο διασταύρωσης του ουροποιητικού με το αναπαραγωγικό σύστημα. Έχει σχήμα και μέγεθος που μοιάζουν με κάστανο και η λειτουργία του είναι η παραγωγή ενός μέρους από το σπερματικό υγρό. Συνεπώς, η προστατίτιδα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ούρηση αλλά και στη γονιμότητα, ως εκ τούτους δεν πρέπει να μένει χωρίς θεραπεία.

Πού οφείλεται η προστατίτιδα και με ποια συμπτωματολογία εμφανίζεται

Η προστατίτιδα οφείλεται συνήθως σε μικρόβια που φτάνουν στον προστάτη μέσω της ουρήθρας. Είναι από τις λίγες ασθένειες του ουροποιητικού συστήματος που «προβληματίζουν» τόσο τον ασθενή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν πρόκειται τόσο για νόσο όσο για ένα σύνδρομο που εμφανίζεται με διάφορες κλινικές μορφές. Δεδομένου δε ότι αυτές οι μορφές έχουν διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις, η κλινική αξιολόγηση της προστατίτιδας πρέπει να είναι ιδιαίτερα λεπτομερής και σχολαστική.

Η πρώτος διαχωρισμός των μορφών της προστατίτιδας έγινε το 1978 από δύο Αμερικανούς μικροβιολόγους και αυτές είναι:

• η Οξεία Μικροβιακή προστατίτιδα,
• η Χρόνια Μικροβιακή προστατίτιδα,
• η Μη Μικροβιακή προστατίτιδα και
• η Προστατοδυνία (δυσφορία ή πόνος στην περιοχή του προστάτη ή στην πυελική περιοχή).

Όλες αυτές οι μορφές εμφανίζονται με διαφορετικού βαθμού ερεθιστικά συμπτώματα, όπως:

• νυκτουρία,
• συχνουρία,
• διαφορετικού βαθμού δυσκολία στην ούρηση και την εκσπερμάτιση,
• επιτακτική ούρηση (ξαφνική ισχυρή επιθυμία για ούρηση που είναι δύσκολο να ανασταλεί),
• πόνος που μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα σημεία των γεννητικών οργάνων κατά την ούρηση και την εκσπερμάτιση,
• μερικές φορές αίμα στο σπέρμα,
• μερικές φορές δυσκολία στη στύση,
• ενώ ο πυρετός και το ρίγος  αφορούν συνήθως στην οξεία προστατίτιδα.

Θα πρέπει επίσης, να σημειωθεί ότι η ύπαρξη προστατίτιδας για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του σπέρματος με τελικό αποτέλεσμα τη στειρότητα.

Η δύσκολη Χρόνια Προστατίτιδα

Η ακριβής αιτία της μορφής της χρόνιας προστατίτιδας δεν είναι γνωστή. Έτσι, οι ιατροί προτιμούν να χρησιμοποιούν τον όρο «σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους».

Το σύνδρομο αυτό μπορεί να έχει χαρακτήρες σταθερού και δυνατού πόνου, οξέος πόνου (σαν μαχαιριά), πόνου που έρχεται και φεύγει ή αίσθημα πίεσης και βάρους βαθιά στην πύελο.

Επίσης, είναι πιθανό να εμφανιστεί πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, της εκκένωσης του εντέρου, ή ακόμα και όταν ο ασθενής με χρόνιο πυελικό άλγος είναι απλά καθήμενος. Όταν ο ασθενής στέκεται για αρκετή ώρα, ο πόνος μπορεί να γίνει έντονος αλλά να ηρεμήσει όταν ξαπλώσει. Ο πόνος του συνδρόμου μπορεί να είναι από ήπιος μέχρι αβάσταχτος, και από απλώς ενοχλητικός, τόσο έντονος που να καθιστά τον/την ασθενή πρακτικά ανάπηρο.

Πώς τίθεται η διάγνωση κάθε μορφής προστατίτιδας

Η απλούστερη αλλά και η πλέον ακριβής μέθοδος για τη διάκριση της Μικροβιακής από τη Μη Μικροβιακή προστατίτιδα είναι η καλλιέργεια του προστατικού εκκρίματος με τέσσερα δείγματα, μέθοδος που από το 1968 εξακολουθεί να είναι η βάση για τη διάγνωση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση της φλεγμονής. Η καλλιέργεια αυτή  μας δίνει πληροφορίες για την παρουσία ή την απουσία μικροβίου, για το είδος του μικροβίου καθώς και για την ευαισθησία του στα αντιβιοτικά, αυτά δηλαδή που «πιάνουν» το συγκεκριμένο μικρόβιο. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί αρκετές φορές και ανάλογα με το είδος του μικροβίου, απαιτείται μακροχρόνια αγωγή, γεγονός που καθιστά την επιλογή του σωστού αντιβιοτικού κρίσιμης σημασίας.

Πώς γίνεται η καλλιέργεια

Η καλλιέργεια γίνεται ως εξής: πρώτα παίρνουμε δείγματα πρώτης και δεύτερης ούρησης («ξεπλύματος») από την ουρήθρα, μετά λαμβάνουμε δείγμα προστατικού υγρού με μάλαξη του προστάτη και, στη συνέχεια, ακόμα ένα δείγμα ούρων. Ουσιαστικά, δηλαδή, πρόκειται για τρία δείγματα ούρων και μία μάλαξη. Όλες αυτές οι λήψεις γίνονται ανώδυνα, χωρίς τη χρήση εργαλείων.

Η θεραπεία της προστατίτιδας

Η θεραπεία γίνεται βάσει της καλλιέργειας που περιγράφεται παραπάνω. Έχοντας τα αποτελέσματά της μπορούμε πλέον να χορηγήσουμε στοχευμένα το κατάλληλο αντιβιοτικό σε συνδυασμό με αντιφλεγμονώδη και φάρμακα που διευκολύνουν την ούρηση.

Είναι σκόπιμο, πάντως, μετά το πέρας της θεραπείας να επαναλαμβάνεται η καλλιέργεια για να ελεγχθεί/επιβεβαιωθεί η εξάλειψη του μικροβίου. Η θεραπεία συνήθως είναι ικανοποιητική, ωστόσο τα άτομα με ιστορικό προστατίτιδας καλό θα είναι να ελέγχονται πιο συχνά, για την περίπτωση υποτροπής της.