O καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος συχνότερος καρκίνος στον κόσμο με 1.8 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις να διαγιγνώσκονται κάθε έτος. Σχεδόν όλες οι περιπτώσεις καρκίνου παχέος εντέρου είναι αδενοκαρκινώματα, τα οποία μπορούν να διαγνωσθούν κατά την διάρκεια της γνωστής μας κολονοσκόπησης. Δυστυχώς, όμως, η κλασική κολονοσκόπηση δεν εντοπίζει πάντοτε το πιο συνηθισμένο γενεσιουργό αίτιο καρκινογένεσης στο παχύ έντερο, δηλαδή κάποιους πολύποδες (προκαρκινικές αλλοιώσεις που συσσωρεύουν μεταλλάξεις και οδηγούν στην καρκινογένεση).

Ο ρόλος και η αξιοπιστία της κλασικής κολονοσκόπησης

Η ανεύρεση και η αφαίρεση των πολυπόδων κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης, αναμφισβήτητα έχει οδηγήσει στην μείωση των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου. Παρότι, όμως, η κολονοσκόπηση είναι η καθιερωμένη μέθοδος ανίχνευσης πολυπόδων, υπόκειται σε μεγάλες διαφορές στην ποιότητά της, ανάλογα με το πού, πώς και από ποιόν γίνεται.

Ο κλασσικός έλεγχος της ποιότητας είναι το λεγόμενο adenoma detection rate [ADR] δηλαδή το ποσοστό ανεύρεσης αδενωματωδών (δηλαδή προκαρκινικών) πολυπόδων. Ο δείκτης αυτός επηρεάζεται πολύ από την εμπειρία, την εκπαίδευση του ενδοσκόπου, από το είδος των μηχανημάτων που χρησιμοποιεί και από την ποιότητα της προετοιμασίας του εντέρου πριν την εξέταση.

«Χάνονται» έως και 25% των πολυπόδων

Η κολονοσκόπηση, λοιπόν, ΔΕΝ είναι η τέλεια διαγνωστική εξέταση και η πιθανότητα να χαθούν πολύποδες φθάνει σε κάποιες μελέτες το 25%. Μπορεί, μάλιστα, να χαθεί ως και 4% -5% πολυπόδων διαμέτρου μεγαλύτερης του 1 εκατοστού.  Συνήθως οι πολύποδες χάνονται γιατί είναι πολύ επίπεδοι και η διαφορά στο χρώμα τους από τον παρακείμενο βλεννογόνο δηλαδή τοίχωμα του εντέρου είναι πολύ μικρή. Δυστυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο παχέος εντέρου ενώ είχαν κάνει κολονοσκόπηση πριν λίγα χρόνια. Συχνά αυτό οφείλεται σε τέτοιους επίπεδους πολύποδες που «χάθηκαν» στην προηγούμενη εξέταση. Θα ήταν πολύ σημαντικό να υπήρχε μια μέθοδος που κατά την ώρα της ενδοσκόπησης (δηλαδή σε real time) να ανιχνεύει τους πολύποδες και να προστεθεί στην ικανότητα ενός ήδη έμπειρου ενδοσκόπου.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη «αναβαθμίζει» την αποτελεσματικότητα της Κολονοσκόπησης

Το σύστημα CAD (Computer Aided Diagnosis) EYE System της Fujifilm έρχεται να βοηθήσει ακριβώς σε αυτόν τον τομέα. Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, το σύστημα – αξιοποιώντας πληροφορίες μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης – εντοπίζει τους πιθανούς πολύποδες και ειδοποιεί τον ενδοσκόπο πως στο συγκεκριμένο σημείο υπάρχει πιθανός πολύποδας, ώστε να προσέξει καλύτερα. Ακόμη περισσότερο, το σύστημα έχει την δυνατότητα να προβλέπει κατά πόσον ο πολύποδας είναι υπερπλαστικός ή αδενωματώδης, δηλαδή πόσο επικίνδυνος είναι να περιέχει ή να οδηγήσει στο μέλλον σε κακοήθεια.

Με την Τεχνητή Νοημοσύνη, λοιπόν, ο Γαστρεντερολόγος αποκτά ένα νέο σπουδαίο όπλο στον αγώνα ενάντια στον καρκίνο του παχέος εντέρου. Ο συνδυασμός των υπερσύγχρονων ενδοσκοπίων (με δυνατότητα Τεχνητής Νοημοσύνης) με την εμπειρία και εκπαίδευση του Γαστρεντερολόγου, αλλά και την σωστή προετοιμασία του εντέρου, θα βοηθήσει σημαντικά στην περαιτέρω μείωση της εμφάνισης καρκίνου στο παχύ έντερο.

Πρωτογενής πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου

Όταν μιλάμε για πρωτογενή πρόληψη εννοούμε όλους εκείνους του παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο παχύ έντερο. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να υπάρχουν:

1. Δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης. Το ίδιο σημαντικό είναι να υπάρχει στη διατροφή μας ελαττωμένο κόκκινο κρέας και ιδίως αυτό που είναι επεξεργασμένο ή μαγειρεμένο σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
2. Συστηματική άσκηση και διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους. Οι μελέτες δείχνουν πως η σωματική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών καρκίνων και ιδίως του καρκίνου του παχέος εντέρου. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι απαραίτητα 150 λεπτά μέτριας σωματικής άσκησης την εβδομάδα με καλύτερα αποτελέσματα να υπάρχουν στα 300 λεπτά άσκησης εβδομαδιαίως.
3. Αποφυγή καπνίσματος και χρήσης αλκοόλ. Η Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρεία συνιστά όχι περισσότερο από 2 ποτήρια ποτό στους ενήλικες άνδρες και 1 στις ενήλικες γυναίκες ημερησίως.

Δευτερογενής πρόληψη. Από ποια ηλικία πρέπει να γίνεται κολονοσκόπηση

Υπάρχουν βέβαια και παράγοντες που δεν μπορούμε να αλλάξουμε και αυτοί είναι οι γενετικοί παράγοντες. Στο σημείο αυτό υπεισέρχεται ο ρόλος της δευτερογενούς πρόληψης. Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί πολύ η εμφάνιση καρκίνου στο παχύ έντερο σε ηλικίες κάτω των 50 ετών. Το καλό είναι πως σχεδόν πάντα ο καρκίνος ακολουθεί μια συγκεκριμένη πορεία μέχρι να αναπτυχθεί, δηλαδή πρώτα εμφανίζονται οι πολύποδες κάποιοι από τους οποίους μεταλλάσσονται και δημιουργούν τον καρκίνο. Με την κολονοσκόπηση αφαιρούνται οι πολύποδες και ελαττώνεται σημαντικά η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου. Σήμερα πρέπει να γίνεται κολονοσκόπηση σε όλους στην ηλικία των 50 ετών, αν και η Αμερικάνικη Εταιρεία για τον καρκίνο ελάττωσε το όριο αυτό στα 45 έτη και πιθανά να μειωθεί ακόμη περισσότερο στο μέλλον. Γεγονός είναι πως όσο χαμηλότερη είναι η ηλικία έναρξης των κολονοσκοπήσεων, τόσο περισσότεροι καρκίνοι θα προληφθούν.

Από το ένθετο Υγείας που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο