Πολλοί ασθενείς αδυνατούν να συνιστούν κανονικά από το στόμα και είναι αναγκασμένοι να θρέφονται με σωληνάκι από τη μύτη, για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα. Με τον ίδιο τρόπο, μάλιστα, αναγκάζονται να παίρνουν και τα φάρμακά τους. Υπάρχει, όμως, και η επιλογή της σίτισής και της ενυδάτωσής τους με σωληνάκι απευθείας στο στομάχι τους, χάρη στη διαδερμική ενδοσκοπιοκή γαστροστομία.

Ακολούθως, θα απαντήσουμε σε βασικά σχετικά ερωτήματα που απασχολούν τόσο τους ασθενείς όσο και τους φροντιστές που έχουν αναλάβει τη σίτισή τους…

Τι είναι η ενδοσκοπική γαστροστομία;

Είναι μια απλή ιατρική επέμβαση, κατά την οποία ένα εύκαμπτο σωληνάριο σίτισης διαμέτρου λίγων χιλιοστών τοποθετείται μέσα από το δέρμα της κοιλιάς απευθείας στο στομάχι του ασθενούς. Δεν απαιτεί άνοιγμα της κοιλιάς. Ενδείκνυται για τη μακροχρόνια σίτιση (πάνω από 30 ημέρες) ασθενών με μέτριο έως σοβαρό υποσιτισμό. Μας επιτρέπει να χορηγήσουμε στον ασθενή την τροφή, τα υγρά αλλά και τα φάρμακά του παρακάμπτοντας το στόμα και τον οισοφάγο.

Σε τι πλεονεκτεί σε σχέση με τον σωλήνα levin (καθετήρας από τη μύτη);

Ο σωλήνας levin είναι ένας σωλήνας που περνά από τη μύτη του ασθενούς στο πίσω μέρος του λαιμού και, μέσω του οισοφάγου, καταλήγει στο στομάχι. Μπορεί και αυτός να χρησιμοποιηθεί για τη χορήγηση φαρμάκων, υγρών ή και για εντερική σίτιση. Ωστόσο, συγκριτικά, η ενδοσκοπική γαστροστομία πλεονεκτεί πλήρως ως προς την άνεση του ασθενούς. Επιπλέον, η γαστροστομία δεν ερεθίζει τη μύτη, τον οισοφάγο ή την τραχεία, δεν προκαλεί ερεθισμό του δέρματος του προσώπου, ούτε εμποδίζει την αναπνοή. Η γαστροστομία είναι σταθερά καθηλωμένη στο κοιλιακό τοίχωμα και δεν μετακινείται τυχαία, ενώ προσφέρει μια πιο «φυσιολογική» δίοδο της τροφής.

Ποιοι ασθενείς χρειάζεται να υποβληθούν σε γαστροστομία;

Σε γενικές γραμμές, από αυτή τη διαδικασία μπορούν να επωφεληθούν όσοι πάσχουν από:

• δυσκολία ή και πλήρη αδυναμία κατάποσης. Τέτοιοι είναι ασθενείς με αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, άνοια, νόσο Parkinson, διάφορες εγκεφαλικές βλάβες κ.λπ. Αυτοί εμφανίζουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια πνευμονίας από εισρόφηση,
• όγκους της κεφαλής και του τραχήλου,
• χρόνια απώλεια όρεξης λόγω σοβαρής ασθένειας, όπως ο καρκίνος.

Επίσης, μπορεί να υποβληθούν σε γαστροστομία ασθενείς σε κώμα, για να βοηθηθούν στο να κρατηθούν στη ζωή.

Πώς τοποθετείται μια γαστροστομία;

Η διαδικασία είναι απλή και διαρκεί περίπου 15 έως 20 λεπτά. Με μια γαστροσκόπηση και μέσω μιας μικρής οπής στο δέρμα της κοιλιάς του ασθενούς, τοποθετείται και στερεώνεται κατάλληλα ένας λεπτός σωλήνας διαμέτρου λίγων χιλιοστών απευθείας στο στομάχι.
Για την επέμβαση οι ασθενείς λαμβάνουν ενδοφλεβίως ειδική κατασταλτική και αναλγητική αγωγή, τοπική αναισθησία και αντιβίωση. Συνήθως μπορούν να επιστρέψουν σπίτι τους την ίδια ή την επόμενη μέρα της επέμβασης, εκτός εάν βρίσκονται στο νοσοκομείο για άλλους λόγους.

Πώς δίνονται οι τροφές;

Μέσω του σωλήνα της γαστροστομίας χορηγείται στο στομάχι κατάλληλα αλεσμένη τροφή ή ειδικά διατροφικά διαλύματα, με μια σύριγγα.

Ποια είναι η περιποίηση του σωλήνα γαστροστομίας;

Ο σωλήνας πρέπει να ξεπλένεται με νερό μετά από κάθε γεύμα ώστε να διατηρείται πάντα καθαρός. Σε περίπτωση απόφραξης μπορεί να χρησιμοποιηθούν κάποιες έξυπνες λύσεις, όπως π.χ. η τοποθέτηση διαλύματος μαγειρικής σόδας για λίγα λεπτά μέσα στον σωλήνα.

Κάθε πότε πρέπει να αντικαθίσταται ο σωλήνας της γαστροστομίας;

Γενικά, το ανταλλακτικό της γαστροστομίας πρέπει να αλλάζει κάθε 6 – 8 μήνες γιατί μπορεί να φθαρεί ή να φράξει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η αντικατάσταση είναι μια απλή διαδικασία που, εκτός από την πρώτη φορά, οπότε και απαιτείται νοσοκομειακός χώρος, μπορεί να γίνει στο σπίτι του ασθενούς από τον εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο. Ο ιατρός αφαιρεί το σωλήνα με σταθερή έλξη και εισάγει έναν νέο σωλήνα.

Είναι μόνιμος ο σωλήνας γαστροστομίας;

Εξαρτάται. Εάν ένας ασθενής αρχίσει να βελτιώνεται και μπορεί να αρχίσει να τρώει και να πίνει αρκετό φαγητό και νερό ώστε να καλύπτει τις διατροφικές του ανάγκες, τότε ο σωλήνας μπορεί να αφαιρεθεί. Εάν ο ασθενής δεν είναι σε θέση να σιτιστεί από το στόμα με ασφάλεια, ο σωλήνας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όσο χρόνο απαιτείται.

Μπορεί ένας ασθενής με γαστροστομία να χρησιμοποιεί και το στόμα για τη λήψη τροφής και υγρών;

Ναι αλλά με προϋποθέσεις. Η γαστροστομία δεν αποτελεί εμπόδιο για να χρησιμοποιήσει ο ασθενής τη φυσιολογική οδό. Το εάν, πότε και σε ποιο βαθμό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτόχρονα και ο φυσιολογικός από το στόμα τρόπος σίτισης, αποφασίζεται αποκλειστικά και μόνο από τον θεράποντα ιατρό. Εάν ο σωλήνας της γαστροστομίας έχει τοποθετηθεί στον ασθενή λόγω έντονης δυσκολίας στην κατάποση μετά από εγκεφαλικό επεισόδια, σίγουρα εξακολουθούν να υπάρχουν περιορισμοί στην από του στόματος λήψη.