Στην πραγματικότητα, ο προληπτικός έλεγχος του προστάτη για τον έγκαιρο εντοπισμό του καρκίνου δεν συνιστάται πια να αρχίζει σε ηλικία 50 ετών ούτε να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Οι άνδρες πρέπει να εξετάζονται για πρώτη φορά σε νεότερη ηλικία, ενώ στη συνέχεια η συχνότητα επανάληψης του ελέγχου πρέπει να καθορίζεται σε κάθε άνδρα ξεχωριστά.

Αυτό αναφέρουν οι νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ουρολογίας (EAU), οι οποίες αναθεωρήθηκαν, για να ληφθούν υπ’ όψιν όλα τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα για το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) και τις άλλες εξετάσεις του προστάτη.

Η πρώτη μέτρηση του PSA

Σύμφωνα με τις νέες οδηγίες, η πρώτη μέτρηση του PSA πρέπει να γίνεται σε ηλικία 40-45 ετών, ώστε να υπάρχει μία τιμή αναφοράς με την οποία θα συγκρίνονται όλες οι επόμενες. Αυτό συνιστάται επειδή, όπως προαναφέρθηκε, τα επίπεδα του PSA δεν είναι σταθερά, αλλά παρουσιάζουν διακυμάνσεις. Επομένως, μία μεμονωμένη μέτρηση του PSA έχει μειωμένη διαγνωστική αξία.

Το PSA δεν έχει συγκεκριμένες φυσιολογικές τιμές. Αν και πολλά εργαστήρια ορίζουν ως φυσιολογικές τις τιμές του ολικού PSA κάτω από 4 ng/ml, στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει. Ο όγκος του προστατικού αδένα αυξάνεται με την ηλικία και, έτσι, παράγει περισσότερο PSA. Συνεπώς, είναι λογικό να βλέπουμε χαμηλότερα επίπεδα στους νεότερους άνδρες και υψηλότερα στους πιο ηλικιωμένους. Εξαιτίας αυτής της ηλικιακής διακύμανσης, έχει προταθεί η ιδέα της προσαρμογής των φυσιολογικών τιμών ανάλογα με την ηλικία ως εξής:

• 40-49 ετών = έως 2,5 ng/ml
• 50-59 ετών = έως 3,5 ng/ml
• 60-69 ετών = έως 4,5 ng/ml
• Ανω των 70 ετών = έως 6,5 ng/ml

Οι επόμενες μετρήσεις

Η επόμενη μέτρηση του PSA και το κάθε πότε θα επαναλαμβάνεται θα καθορίζονται σε κάθε άνδρα ξεχωριστά, με βάση ορισμένα κριτήρια. Τα κριτήρια αυτά είναι: η ηλικία του άνδρα, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη, τα ευρήματα στη δακτυλική εξέταση προστάτη και ο όγκος του προστατικού αδένα. Μάλιστα, η δακτυλική εξέταση του προστάτη πρέπει να γίνεται σε συνδυασμό με το PSA, ώστε να αξιολογεί ο γιατρός τον κίνδυνο ύπαρξης κάποιας ύποπτης βλάβης.

Πότε συνιστάται βιοψία προστάτη

Η EAU τονίζει, επίσης, ότι βιοψία του προστάτη πρέπει να διενεργείται μόνο όταν υπάρχει σοβαρός λόγος και εφόσον προηγηθεί μια εξελιγμένη εξέταση, που λέγεται πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία. Η εξέταση αυτή ξεχωρίζει τους σημαντικούς καρκίνους από εκείνους που δεν θα επηρεάσουν τον ασθενή και, έτσι, βοηθά τον γιατρό να αποφασίσει αν είναι απαραίτητη η βιοψία προστάτη ή όχι. Η EAU υπολογίζει ότι με τη χρήση της πολυπαραμετρικής τομογραφίας μπορεί να μειωθούν κατά 10% οι αχρείαστες διαγνώσεις και κατά 30% οι αχρείαστες βιοψίες προστάτη.

Η δακτυλική εξέταση του προστάτη παραμένει απαραίτητη

 Χρήσιμες πληροφορίες για τη θέση, το μέγεθος και την υφή του προστάτη παρέχει η δακτυλική εξέταση του αδένα, η οποία συνιστάται να γίνεται στο πλαίσιο της αξιολόγησης της κατάστασής του.

Αν και μόνη της η ψηλάφηση του προστάτη δεν επαρκεί για να τεθεί η οριστική διάγνωση του καρκίνου, μπορεί να παράσχει πολύτιμες ενδείξεις για το αν απαιτείται περαιτέρω έλεγχος με εξετάσεις όπως η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία ή η βιοψία.

Προαιρετική ανά περίπτωση, αλλά συχνά σωτήρια η δακτυλοσκόπηση

Σήμερα, η δακτυλική εξέταση του προστάτη προσφέρεται προαιρετικά ανά περίπτωση, ως τμήμα των ελέγχων που γίνονται για τη διάγνωση, αλλά και για την παρακολούθηση της πορείας του καρκίνου του προστάτη μετά τη θεραπεία.

Γιατί ελέγχεται ο προστάτης με δακτυλική εξέταση;

«Επειδή ο προστάτης είναι ένα εσωτερικό όργανο, δεν έχουμε τρόπο να τον εξετάσουμε απευθείας. Βρίσκεται, όμως, μπροστά από το ορθό (το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου), οπότε μπορούμε να τον ψηλαφήσουμε μέσω του τοιχώματος του εντέρου και να εντοπίσουμε αν έχει τυχόν παθολογικά σημεία ή σκληρές περιοχές», εξηγεί ο τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, δρ Πούλιας.

Εκτός από την ύπαρξη της σκληρίας, άλλα ύποπτα ευρήματα είναι η ασυμμετρία του αδένα, η διαφορά στην υφή του και τυχόν αλλοίωση σε αυτόν. Αυτού του είδους τα ευρήματα αξιολογούνται σε συνδυασμό με το PSA, για να αποφασίσει ο γιατρός αν απαιτείται περαιτέρω έλεγχος. «Επειδή η δακτυλική εξέταση δεν γίνεται μία μεμονωμένη φορά, αλλά επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, οι αλλαγές στην υφή του προστάτη με το πέρασμα του χρόνου παρέχουν σημαντικές ενδείξεις για την ανάγκη παρέμβασης».

 *Από το ένθετο EY ZHN μετά τα 50 που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής

Ειδήσεις σήμερα

Κοινό κρυολόγημα, γρίπη και κορονοϊός – Τριπλέτα που απορυθμίζει σάκχαρο