Είναι ξεκάθαρο, πλέον, ότι η πρώτη εγκυμοσύνη μετά τα 35 χρόνια, αναδεικνύεται σε ιδιαιτέρως επιβαρυντικό  παράγοντα για την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού σε αυτές τις γυναίκες, μιας και η πλήρης τελειοποίηση των μαστών επέρχεται μετά την πρώτη τελειόμηνη εγκυμοσύνη.

Αυτό προκύπτει από τα διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας (ΕΕΜ) και τη διεθνή βιβλιογραφία, γεγονός που καθιστά αναγκαίο τον τακτικό και πλήρη έλεγχο των μαστών των γυναικών μετά την ηλικία των 35 χρόνων, εφόσον επιθυμούν ή προγραμματίζουν να αποκτήσουν παιδί μετά από αυτή την ηλικία.

Απαιτείται πλήρης έλεγχος των μαστών πριν την…αργοπορημένη κύηση

Κάθε γυναίκα που επιθυμεί να μείνει έγκυος για πρώτη φορά μετά την ηλικία των 35 ετών καλό θα είναι να υποβάλλεται -πριν την εγκυμοσύνη- σε πλήρη έλεγχο των μαστών,   με κλινική εξέταση από Μαστολόγο, ψηφιακή μαστογραφία ή ψηφιακή τομοσύνθεση και υπερηχογράφημα μαστών.  Ενώ εάν πρόκειται να  υποβληθεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση, θα πρέπει να συμπεριληφθεί στον έλεγχο και μία  μαγνητική μαστογραφία, πριν αρχίσει τη διαδικασία της διέγερσης των ωοθηκών.

Πολλά τα διλλήματα μπροστά στον αυξημένο κίνδυνο

Η ανάπτυξη καρκίνου μαστού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αναστατώνει τους πάντες. Τα θέματα που προκύπτουν δεν αφορούν μόνον στη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου, αλλά και στην επίπτωση των θεραπευτικών χειρισμών στο έμβρυο, σε μελλοντική γονιμότητα, αλλά και αυτής καθ’ αυτής της επιβίωσης της μητέρας. Επίσης, είναι και η χειρότερη κατάσταση την οποία καλείται να αντιμετωπίσει ο Μαστολόγος στην εξάσκηση του επαγγέλματος του. Τα διλλήματα πολλά και η έκβαση της νόσου τις περισσότερες φορές κακή, ιδίως όταν αφορά περιπτώσεις καθυστερημένης διάγνωσης.

Πόσο αυξάνει το «ρίσκο» για τη γυναίκα που καθυστερεί την εγκυμοσύνη

Ως καρκίνος μαστού που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη θεωρείται ο καρκίνος μαστού  που διαγιγνώσκεται  κατά τη διάρκεια της κυήσεως, τον 1^ο χρόνο μετά τον τοκετό ή σε οποιαδήποτε στιγμή της γαλουχίας.

Η επίπτωση της νόσου σχετίζεται με την ηλικία της γυναίκας.

• Σε γυναίκες ηλικίας άνω των 30 ετών, ένα 10%-20% των περιστατικών καρκίνου μαστού σχετίζονται με κύηση.
• Ο μέσος όρος ηλικίας των ασθενών είναι μεταξύ 32 με 38 ετών.
• Τον τελευταίο καιρό έχει παρατηρηθεί αύξηση του καρκίνου μαστού και στις νεότερες γυναίκες, κάτι που θα έχει ως συνέπεια την αύξηση του καρκίνου του μαστού στην εγκυμοσύνη.

Στο «μικροσκόπιο» πιθανές γονιδιακές μεταλλάξεις

Η εγκυμοσύνη σε προχωρημένη ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού για τα πρώτα 2 χρόνια μετά τον τοκετό. Η αύξηση αυτή του κινδύνου μπορεί να συνδυάζεται με μετάλλαξη στα γονίδια  BRCA 1 & 2. Αν όμως ξεπεραστούν τα 2 χρόνια ακολουθεί  μακροπρόθεσμη προστατευτική ιδιότητα της εγκυμοσύνης.

Διάγνωση

Κλινική εξέταση: Ο καρκίνος του μαστού στην έγκυο συνήθως διαγιγνώσκεται καθυστερημένα, σε πιο προχωρημένο στάδιο κι αυτό οφείλεται σε 3 βασικούς λόγους. 

α)  Οι Μαιευτήρες πολύ συχνά ξεχνούν/ή αμελούν να ψηλαφήσουν τους μαστούς της εγκύου κατά την πρώτη επίσκεψη σ’ αυτούς ή να της ζητήσουν να πάει να εξεταστεί από Μαστολόγο

β)   Η διόγκωση των μαστών στην κύηση δεν επιτρέπει την εύκολη ψηλάφηση υπάρχοντος ογκιδίου ή σκληρίας στον μαστό, και

γ)   Ο Ακτινολόγος, λόγω της έντονης πυκνότητας του μαστού στη μαστογραφία, συμπεριλαμβανομένης και της αυξημένης αιμάτωσης, μπορεί να «χάσει» τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

Μαστογραφία: Δεν αντενδείκνυται κατά τη διάρκεια της κύησης, εφόσον τηρηθούν τα προστατευτικά μέτρα, με κατάλληλη κάλυψη της κοιλιακής χώρας. Η μαστογραφία στην εγκυμοσύνη έχει μειωμένη ευαισθησία λόγω της  διόγκωσης των μαστών.

Υπερηχογράφημα μαστών: Είναι πολύ βοηθητικό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης στη διαφορική διάγνωση μεταξύ κύστεως και συμπαγούς μορφώματος και δεν έχει καμία επίδραση στο έμβρυο.

Μαγνητική Μαστογραφία (MRI):  Η ασφάλεια του σκιαγραφικού της MRI δεν έχει πλήρως εξακριβωθεί. Μέχρι να εξακριβωθεί η ασφάλειά της, η MRI συνιστάται σε περιπτώσεις καρκίνου μαστού που διαγιγνώσκονται μετά τον τοκετό. Ένα επιπλέον πρόβλημα κατά την κύηση είναι η πρηνής θέση στην οποία τοποθετείται η ασθενής κατά την εξέταση.

Η κάθε διάγνωση θα πρέπει να επιβεβαιώνεται με παρακέντηση (λεπτή βελόνη) και κυτταρολογική εξέταση, ή – σε επιλεγμένες περιπτώσεις – βιοψία με χονδρή βελόνη και ιστολογική εξέταση. Υποχρέωση του Μαστολόγου είναι να ενημερώσει τον Κυτταρολόγο ή τον Παθολογοανατόμο  ότι το δείγμα προέρχεται από εγκυμονούσα  γυναίκα, επειδή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης  συμβαίνουν στον μαστό κυτταρικές αλλαγές, που μπορεί να οδηγήσουν σε λανθασμένη διάγνωση.

Σταδιοποίηση και θεραπεία

 Για τον προγραμματισμό της θεραπείας είναι σημαντική η σταδιοποίηση της νόσου. Η θεραπεία  όμως στην έγκυο γυναίκα μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με την κατάστασή της και ανάλογα με το 3μήνο της εγκυμοσύνης το οποίο διανύει.