Η έρευνα προσφέρει σημαντικά ευρήματα για την πρόληψη των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων στην προεφηβική ηλικία και αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο του πρώτου έτους ζωής, και συγκεκριμένα της πορείας του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), ως βασικού προγνωστικού δείκτη για προβλήματα όπως οι διαταραχές διατροφής και η δυσφορία με την εικόνα του σώματος.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «BMC Public Health», υπογραμμίζει ότι η εξέλιξη του ΔΜΣ από τη βρεφική ηλικία συνδέεται με την ψυχοκοινωνική υγεία στην προεφηβεία.

Το δείγμα περιλάμβανε 1.778 παιδιά ηλικίας 9-13 ετών από την Ελλάδα, με δεδομένα που αντλήθηκαν από τη μελέτη Healthy Growth. Η εν λόγω μελέτη περιέλαβε συνολικά 2.665 μαθητές της Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού από περιοχές της Αττικής, της Αιτωλοακαρνανίας, της Θεσσαλονίκης και του Ηρακλείου.

Οι ερευνητές βρήκαν ότι τα παιδιά με «πολύ υψηλό» ΔΜΣ κατά το πρώτο έτος (το 6,4% των παιδιών που συμμετείχαν) είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν δυσφορία με την εικόνα του σώματός τους και διαταραχές διατροφής συγκριτικά με παιδιά με «μέσο» ΔΜΣ.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι ακόμη και παιδιά με «υψηλό» ΔΜΣ (το 25,2% των παιδιών) παρουσίαζαν αυξημένο κίνδυνο για διαταραχές εικόνας σώματος, αλλά όχι για διαταραχές διατροφής. Οι ερευνητές επεσήμαναν πως «ο περιορισμός της τροφής φαίνεται να συνδέεται περισσότερο με την παχυσαρκία παρά με την απλή υπερβαρότητα».

Η εξέλιξη του ΔΜΣ στο πρώτο έτος ζωής αξιολογήθηκε με βάση τέσσερα διαφορετικά μοτίβα ανάπτυξης, σύμφωνα με τα διαγράμματα βρεφικής ανάπτυξης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα βρέφη με υψηλές και πολύ υψηλές τιμές ΔΜΣ είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να εξελιχθούν σε παχύσαρκα παιδιά στην ηλικία των 9-13 ετών, κάτι που συνδέεται με μειωμένη ψυχοκοινωνική υγεία.

Αν και οι διατροφικές διαταραχές συνδέονται συχνά με την εικόνα του σώματος, η έρευνα τονίζει ότι η συναισθηματική λειτουργία, η αυτοεκτίμηση και οι διατροφικές πρακτικές μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο.

Η αξιολόγηση αυτών των παραμέτρων έγινε μέσω ερωτηματολογίων με ερωτήσεις όπως «Κατά τις τελευταίες δύο εβδομάδες, πόσο συχνά νιώσατε άγχος, κατάθλιψη ή μελαγχολία;».

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

Η συγκεκριμένη μελέτη θεωρείται η πρώτη που συνδέει την πορεία του ΔΜΣ στο πρώτο έτος ζωής με ψυχοκοινωνικούς δείκτες στην προεφηβεία.

Τα αποτελέσματα προσφέρουν νέα στοιχεία, που υποστηρίζουν ότι τα μοτίβα ανάπτυξης στο πρώτο έτος μπορεί να επηρεάσουν την ψυχική και κοινωνική ευεξία των παιδιών.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά και έφηβοι με παχυσαρκία αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για δυσαρέσκεια με την εικόνα του σώματος, περιοριστικές διατροφικές πρακτικές και ψυχικές διαταραχές.

Οι ερευνητές προτείνουν την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για την παρακολούθηση του βάρους, ώστε αυτό να ξεκινά από τη βρεφική ηλικία και όχι από τα έξι χρόνια, όπως συμβαίνει σήμερα.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Η μελέτη αναδεικνύει τον αντίκτυπο των κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων στην ψυχοκοινωνική υγεία των παιδιών.  Τα δεδομένα συλλέχθηκαν κατά την περίοδο της ελληνικής οικονομικής κρίσης του 2008-2009, η οποία συνδέθηκε με αυξημένα ποσοστά ψυχικών διαταραχών και μειωμένη αυτοεκτίμηση στους νέους.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτά τα στοιχεία ίσως εξηγούν γιατί το 25% των παιδιών εμφανίστηκε με χαμηλή συναισθηματική λειτουργία και το 66% με χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Συμπερασματικά, οι επιστήμονες κατέληξαν πως καθώς τα περισσότερα ψυχικά προβλήματα ξεκινούν πριν από την ηλικία των 25 ετών, η έγκαιρη δράση μπορεί να διασφαλίσει καλύτερη ψυχική ευεξία και μειωμένο κίνδυνο για σοβαρές διαταραχές στην ενήλικη ζωή.