Ο Οκτώβριος, μάλιστα, έχει θεσμοθετηθεί ως «Μήνας Πρόληψης & Ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού» με στόχο την καταπολέμηση της ασθένειας μέσα στο πλαίσιο μιας διεθνούς προσπάθειας.

Γράφει η Σοφία Βαλσάμη

Στο νέο τεύχος του ET Μagazine του Eleftherostypos.gr θα ασχοληθούμε τον καρκίνο του μαστού, θα αναφερθούμε στα αίτια που τον προκαλούν και πώς μπορούμε να τον προλάβουμε αν διαγνωστεί έγκαιρα.

Τα στοιχεία που έρχονται στο φως είναι πραγματικά σοκαριστικά. Και αυτό διότι περίπου 1 στις 8 με 10 γυναίκες θα εμφανίσει τη νόσο. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο, εντοπίζονται περίπου 4.500 νέα περιστατικά και από αυτά περίπου 1.500 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους.

Στη χώρα μας ο καρκίνος του μαστού είναι πρώτος σε συχνότητα εμφάνισης και δεύτερος ως αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Μάλιστα το 2012 καταγράφηκαν στην Ελλάδα 5.000 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού που αντιστοιχούν στο 28% όλων των καρκίνων στις γυναίκες.

Από την άλλη 1.500.000 γυναίκες παγκοσμίως παθαίνουν καρκίνο του μαστού και δυστυχώς 300.000 από αυτές χάνουν τη ζωή τους. Μάλιστα η ασθένεια αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες ηλικίας μεταξύ 40 και 45 ετών.

Ωστόσο, αυτός ο τύπος του καρκίνου είναι θεραπεύσιμος αν ανιχνευτεί στο αρχικό του στάδιο. Η σωστή πρόληψη και η έγκαιρη θεραπεία είναι επιτακτική, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος των γυναικών στην Ευρώπη. Το ποσοστό ίασης ξεπερνά πολλές φορές το 97% αν η νόσος αντιμετωπιστεί στο αρχικό της στάδιο.

Τι είναι ο καρκίνος του μαστού

Σύμφωνα με τους επιστήμονες ο καρκίνος του μαστού είναι η ανάπτυξη κακοήθους όγκου που εμφανίζεται στους γαλακτοπαραγωγούς αδένες του μαστού ή στους γαλακτοφόρους πόρους που μεταφέρουν το γάλα.

Προκαλείται από ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό παθολογικών κυττάρων που ως αποτέλεσμα προκαλούν το σχηματισμό κακοήθους όγκου στην περιοχή του μαστού. Πρόκειται δηλαδή για κυτταρική νόσο. Τα παθολογικά αυτά κύτταρα έχουν τη δυνατότητα εξάπλωσης σε γειτονικούς ιστούς σε δυσάρεστες συνέπειες για ολόκληρο τον οργανισμό.Οι δύο βασικοί του τύποι του καρκίνου του μαστού είναι πορογενής καρκίνος που προέρχεται από τους γαλακτοφόρους πόρους και ο λοβιακός καρκίνος που προέρχεται από τα λόβια, τα σημεία από τα οποία παράγεται το μητρικό γάλα.

Να σημειωθεί ότι ο καρκίνος του μαστού διαχωρίζεται σε διηθητικό και μη διηθητικό. Ο πρώτος έχει την ικανότητα να δίνει μεταστάσεις, ενώ ο δεύτερος τύπος θεωρείται αρχόμενος και δυνητικά δε δίνει μεταστάσεις.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι ένα ογκίδιο στο μαστό, κάποιες αλλαγές στο δέρμα ή στη θηλή ή στο μέγεθος του μαστού. Επίσης σύμπτωμα μπορεί να θεωρηθεί και η έκκριση υγρού από τη θηλή αν και που δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι η γυναίκα έχει καρκίνο του μαστού, αφού και άλλες μη κακοήθεις καταστάσεις προκαλούν το ίδιο εύρημα.

Είναι πολύ σημαντικό όταν μια γυναίκα διαπιστώσει κάποια από τα παραπάνω να απευθυνθεί στο γιατρό της. Αν δεν δώσει την απαιτούμενη προσοχή τότε ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανίσει σημάδια προχωρημένης νόσου, όπως θερμό και ερυθρό μαστό (φλεγμονώδης καρκίνος), πόνους στα οστά, μεγάλη διόγκωση (block) λεμφαδένων στη μασχάλη και τότε η κατάσταση γίνεται εξαιρετικά δύσκολη.

Τι προκαλεί τον καρκίνο του μαστού

Τα ακριβή αίτια που προκαλούν καρκίνο του μαστού δεν έχουν εξακριβωθεί παρά τις συνεχείς μελέτες και έρευνες, ωστόσο, υπάρχουν παράγοντες που επιβαρύνουν μια προδιάθεση του οργανισμού να εμφανίσει καρκίνο του μαστού.

Η απουσία άσκησης, η κακή διατροφή, το αυξημένο σωματικό βάρος, η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα όσο και η κληρονομική προδιάθεση, μέσω κάποιων γονιδίων ευνοούν την εμφάνιση του. Επίσης αυξημένες πιθανότητες για καρκίνο του μαστού, έχουν οι γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού σε μέλη της οικογένειάς τους, γυναίκες με ιστορικό καλοηθών παθήσεων του μαστού. Ακόμη τη νόσο μπορούν να εμφανίσουν γυναίκες με  πρώτη εγκυμοσύνη σε μεγάλη ηλικία όπως και μακροχρόνια έκθεση σε ορμόνες (για παράδειγμα λόγω καθυστερημένης εμμηνόπαυσης).

Καθοριστική η πρόληψη

Πολύ καθοριστική για την έγκαιρη διάγνωση είναι η αυτοεξέταση, η ετήσια μαστογραφία, όπως φυσικά η εξέταση από γυναικολόγο. Είναι σημαντικό ο καρκίνος του αστού να εντοπιστεί στο αρχικό στάδιο προκειμένου να είναι ιάσιμος.

Η αυτοεξέταση είναι μια πράξη ρουτίνας η οποία πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 20 ετών. Θα πρέπει να γίνεται από την ίδια την γυναίκα, μετά το τέλος της περιόδου της μια φορά το μήνα. Η γυναίκα με αυτό τον τρόπο μαθαίνει την μορφολογία του στήθους της και μπορεί να καταλάβει αν υπάρχει κάποια αλλαγή. Αν διαπιστώσει ότι κάτι δεν πάει καλά θα πρέπει να απευθυνθεί αμέσως στο γιατρό της.

Μια άλλη μορφή πρόληψης είναι η μαστογραφία. Αποτελεί σύμφωνα με τους ειδικούς την σημαντικότερη ίσως μέθοδο πληθυσμιακού ελέγχου, ανιχνεύοντας όγκους πολύ μικρού μεγέθους, πριν ακόμα γίνουν ψηλαφητοί. Να σημειωθεί ότι η μαστογραφία πρέπει να γίνεται αμέσως μετά το τέλος της περιόδου.

Μια γυναίκα θα πρέπει να κάνει την πρώτη της μαστογραφία λίγο μετά τα 35 της χρόνια και θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Σε ορισμένες γυναίκες με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης της νόσου, ο μαστογραφικός έλεγχος ξεκινά σε μικρότερη ηλικία. Αν, όμως, βρεθεί κάποιο ύποπτο εύρημα η εξέταση πρέπει να γίνεται άμεσα.

Σημαντική βοήθεια στη διερεύνηση των ψηλαφητικών και μαστογραφικών ευρημάτων προσφέρει και το υπερηχογράφημα μαστών. Η εξέταση αυτή είναι χωρίς ακτινοβολία, αλλά μόνη της δεν αρκεί για να γίνει η σωστή διάγνωση και να υπάρχει μια ολοκληρωμένη εικόνα του μαστού.

Ας ξεκινήσουμε από τον Οκτώβριο…

Ο Οκτώβριος, λοιπόν, ας γίνει η αφορμή για όλες τις γυναίκες άνω των 35 ετών να κάνουν προληπτικές εξετάσεις, καθώς είναι ο μήνας που έχει ορισθεί παγκοσμίως, ως ο μήνας πρόληψης κατά του καρκίνου του μαστού. Η πρόληψη είναι γεγονός ότι σώζει ζωές ειδικά με την αξιοποίηση των νέων θεραπειών, οι οποίες μπορούν να χαρίσουν σε ασθενή με καρκίνο του μαστού και δέκα χρόνια ζωής. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι με βάση τα υπάρχοντα στατιστικά στοιχεία, η αύξηση της 5ετούς επιβίωσης των γυναικών με καρκίνο του μαστού έφτασε το 2010 στο 85% σε σχέση με το 1972 που ήταν περίπου στο 50%.