Αυτή η παρατήρηση ενός γιγάντιου πλανήτη αερίου που περιφέρεται γύρω από ένα αστέρι που μοιάζει με τον Ήλιο, σε απόσταση 700 ετών φωτός, παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη σύνθεση και το σχηματισμό του πλανήτη. Το εύρημα, που έγινε δεκτό για δημοσίευση στο Nature, προσφέρει στοιχεία ότι στο μέλλον ο Webb μπορεί να είναι σε θέση να ανιχνεύει και να μετράει το διοξείδιο του άνθρακα στις λεπτότερες ατμόσφαιρες μικρότερων βραχωδών πλανητών.
Το WASP-39 b είναι ένας γίγαντας θερμού αερίου με μάζα περίπου το ένα τέταρτο αυτής του Δία (περίπου ίδια με τον Κρόνο) και διάμετρο 1,3 φορές μεγαλύτερη από τον Δία.
Σε αντίθεση με τους ψυχρότερους, πιο συμπαγείς γίγαντες αερίου στο ηλιακό μας σύστημα, το WASP-39 b περιφέρεται πολύ κοντά στο άστρο του –μόνο περίπου το ένα όγδοο της απόστασης μεταξύ Ήλιου και Ερμή– ολοκληρώνοντας ένα κύκλωμα σε λίγο περισσότερες από τέσσερις γήινες ημέρες. Η ανακάλυψη του πλανήτη, που αναφέρθηκε το 2011, έγινε με βάση τις επίγειες ανιχνεύσεις της λεπτής, περιοδικής μείωσης του φωτός από το άστρο υποδοχής του καθώς ο πλανήτης διέρχεται ή περνά μπροστά από το αστέρι.
Προηγούμενες παρατηρήσεις από άλλα τηλεσκόπια, συμπεριλαμβανομένων των διαστημικών τηλεσκοπίων Hubble και Spitzer της NASA , αποκάλυψαν την παρουσία υδρατμών, νατρίου και καλίου στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Η απαράμιλλη ευαισθησία του Webb στο υπέρυθρο έχει πλέον επιβεβαιώσει την παρουσία διοξειδίου του άνθρακα και σε αυτόν τον πλανήτη.
Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε το φασματογράφο εγγύς υπέρυθρο του Webb (NIRSpec) για τις παρατηρήσεις της στο WASP-39b. Στο προκύπτον φάσμα της ατμόσφαιρας του εξωπλανήτη, ένας μικρός λόφος μεταξύ 4,1 και 4,6 μικρών παρουσιάζει τα πρώτα σαφή, λεπτομερή στοιχεία για διοξείδιο του άνθρακα που ανιχνεύθηκε ποτέ σε πλανήτη εκτός του ηλιακού συστήματος.
«Μόλις εμφανίστηκαν τα δεδομένα στην οθόνη μου, το τεράστιο χαρακτηριστικό του διοξειδίου του άνθρακα με άρπαξε», είπε ο Zafar Rustamkulov, μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins και μέλος της ομάδας JWST Transiting Exoplanet Community Early Release Science, η οποία ανέλαβε αυτήν την έρευνα. Ήταν μια ιδιαίτερη στιγμή, περνώντας ένα σημαντικό κατώφλι στις επιστήμες των εξωπλανητών».
Κανένα παρατηρητήριο δεν έχει μετρήσει ποτέ τόσο ανεπαίσθητες διαφορές στη φωτεινότητα τόσων μεμονωμένων χρωμάτων σε εύρος 3 έως 5,5 micron σε ένα φάσμα μετάδοσης εξωπλανήτη. Η πρόσβαση σε αυτό το τμήμα του φάσματος είναι ζωτικής σημασίας για τη μέτρηση της αφθονίας αερίων όπως το νερό και το μεθάνιο, καθώς και το διοξείδιο του άνθρακα, που πιστεύεται ότι υπάρχουν σε πολλούς διαφορετικούς τύπους εξωπλανητών.
«Η ανίχνευση ενός τέτοιου σαφούς σήματος διοξειδίου του άνθρακα στο WASP-39 b αποτελεί καλό οιωνό για την ανίχνευση ατμοσφαιρών σε μικρότερους πλανήτες μεγέθους γης», δήλωσε η Natalie Batalha από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ, η οποία ηγείται της ομάδας.
Η κατανόηση της σύνθεσης της ατμόσφαιρας ενός πλανήτη είναι σημαντική γιατί μας λέει κάτι για την προέλευση του πλανήτη και πώς εξελίχθηκε. «Τα μόρια του διοξειδίου του άνθρακα είναι ευαίσθητοι ιχνηθέτες της ιστορίας του σχηματισμού πλανητών», δήλωσε ο Mike Line από το State University της Αριζόνα, ένα άλλο μέλος αυτής της ερευνητικής ομάδας. «Μετρώντας αυτό το χαρακτηριστικό διοξειδίου του άνθρακα, μπορούμε να προσδιορίσουμε πόσο στερεό σε σχέση με το πόσο αέριο υλικό χρησιμοποιήθηκε για να σχηματιστεί αυτός ο γιγάντιος πλανήτης αερίου. Την επόμενη δεκαετία, το JWST θα κάνει αυτή τη μέτρηση για μια ποικιλία πλανητών, παρέχοντας πληροφορίες για τις λεπτομέρειες του τρόπου σχηματισμού των πλανητών και τη μοναδικότητα του ηλιακού μας συστήματος».
Πηγή: Nasa