Από την Ουάσινγκτον, Πέτρος Κασφίκης

Όντας υπεύθυνος για την ενημέρωση των ανώτερων διπλωματών, συμπεριλαμβανομένου και του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα, για τα θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος, ο κ. Συτιλίδης γνωρίζει εκ των έσω τις διαφορετικές παραμέτρους που συνυπολογίζει η γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις αναλύσεις που παράγει και οι οποίες διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό την αμερικανική εξωτερική πολιτική προς την Ελλάδα.

Βλέπουμε τα χρονικά περιθώρια της διαπραγμάτευσης πάλι να στενεύουν. Ποία θα είναι η πολιτική της νέας κυβέρνησης όσον αφορά την Ελλάδα και το ΔΝΤ;

O Τραμπ το 2012 είχε γράψει στο twitter ότι θα ήταν καλύτερα για την Ελλάδα να σταματήσει να σπαταλάει τον χρόνο της στην Ευρωζώνη και να γυρίσει στην δραχμή. Δεν γνωρίζουμε το κατά πόσο αυτές οι σκέψεις είναι κομμάτι της επίσημης πολιτικής του. Αλλά στις εβδομάδες που έρχονται, όταν θα δούμε την ανάγκη για μια συμφωνία ανάμεσα στο ΔΝΤ και την Ευρώπη να γίνεται μεγαλύτερη και τις συνέπειες του κίνδυνου πιο επιτακτικές, πιστεύω ότι το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας μαζί με το Εθνικό Οικονομικό Συμβούλιο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα σχεδιάσουν μια στρατηγική για την κυβέρνηση Τραμπ και το ΔΝΤ προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κρίση.

Αν δούμε το εύρος των θεμάτων που εκτυλίσσονται γύρω από την Ελλάδα, όπως η αυταρχική στροφή της Τουρκίας, η αστάθεια στην Μέση Ανατολή και την Αφρική, το Ισλαμικό Κράτος μαζί με την έξαψη της τρομοκρατίας, πιστεύετε πως οι ΗΠΑ μπορούν να υιοθετήσουν στρατηγικές που θα οδηγήσουν στην αποτυχία της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα; Πραγματικά αμφιβάλω. Οπότε πιστεύω ότι όποιες και αν ήταν οι προσωπικές απόψεις ορισμένων στελεχών, η ιδέα ότι θα αφήσουμε την Ελλάδα να καταρρεύσει και θα δούμε τα συμφέροντα των ΗΠΑ να υποχωρούν στην Ανατολική Μεσόγειο δεν τίθεται καν για συζήτηση. Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας και ο στρατηγικός ρόλος που διαδραματίζει στην δυτική συμμαχία μπορεί τελικά να είναι η σανίδα για την οικονομική της σωτηρία.

Είναι τελικά το ΝΑΤΟ όντως «παρωχημένο» και τι συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε από τις τοποθετήσεις του Ντόναλντ Τραμπ;

Δεν βλέπω καμία αλλαγή πολιτικής απέναντι στο ΝΑΤΟ. Παρόλα αυτά πιστεύω ότι ο Πρόεδρος Τραμπ θα ακολουθήσει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Δεν είναι σωστό για τους Αμερικανούς φορολογούμενους να πληρώνουν ένα δυσανάλογο κομμάτι του αμυντικού προϋπολογισμού της συμμαχίας, την ώρα που άλλες πλούσιες Ευρωπαϊκές χώρες αρνούνται να επενδύσουν το 2% του ΑΕΠ τους στις αμυντικές δαπάνες. Θα το είχα εκφράσει αυτό δημόσια με τον τρόπο που το έκανε ο Τραμπ; Πιθανώς όχι. Αλλά στο παρασκήνιο θα ήταν ένα σημαντικό μέρος της συζήτησης. Και επιπλέον να θυμάστε ότι ο Τραμπ είναι κυρίως ένας διαπραγματευτής. Άρα σε αυτές τις δηλώσεις ίσως να βλέπουμε μια μαξιμαλιστική τοποθέτηση ώστε να κάνει τις χώρες να τιμήσουν την ρήτρα του 2% (για τις αμυντικές δαπάνες) για την οποία έχουν δεσμευτεί. Αλλά στα επόμενα χρόνια, πιστεύω ότι η συμμαχία θα είναι περισσότερο ισχυρή από ποτέ.

Βλέπουμε μια αρχική ένταση στις σχέσεις με την Ευρώπη και ειδικότερα με την Γερμανία. Πως βλέπετε να διαγράφεται το μέλλον ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση;

Αυτό που βλέπω είναι ότι πολλοί άνθρωποι που περιβάλλουν τον Τραμπ έχουν την αίσθηση πως η Ευρωπαϊκή Ένωση σαν νομισματική ένωση δεν δουλεύει. Στην πραγματικότητα η Αμερική του Τραμπ θα προτιμούσε να συνάπτει σχέσεις με χώρες της Ευρώπης σε μια διμερή βάση. Το βλέπουμε ήδη αυτό με το Μπρεξιτ και την ειδική σχέση που έχει αποκατασταθεί ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά με την Γερμανία υπάρχουν ορισμένα σοβαρά θέματα γιατί πιστεύουν ότι διαπράττει μια αθέμιτη νομισματική χειραγώγηση για να αποκομίσει εμπορικά οφέλη. Πολλοί πιστεύουν ότι οι συγκεκριμένες πολιτικές είναι άδικες απέναντι στις ΗΠΑ και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Άρα θα δούμε στο προσεχές διάστημα μια νέα διάσταση και δυναμική στις διπλωματικές σχέσεις της Αμερικής με την Γερμανία που θα αφορούν περισσότερο τις πολιτικές της ίδιας της Γερμανίας παρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βλέπουμε παράλληλα μια επιδίωξη για αναθέρμανση των σχέσεων με την Ρωσία. Ποιες είναι οι στρατηγικές επιδιώξεις πίσω από αυτή τη νέα πολιτική;

Ο Τραμπ θεωρεί πως δεν μπορούμε να μεταχειριζόμαστε την Ρωσία σαν μια δευτεροκλασάτη χώρα. Η Ρωσία κατέχει το 1/8 του παγκόσμιου χάρτη. Είναι ένας παίχτης που έχει επιρροή όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Μέση Ανατολή και τον Ειρηνικό. Άρα η ερώτηση που θέτει είναι πως μπορούμε να έχουμε μια σχέση που θα μας απομακρύνει από το ενδεχόμενο του πολέμου και θα μας επιτρέψει να συνεργαστούμε. Και για τον Τραμπ η νούμερα ένα απειλή είναι το Ισλαμικό Κράτος. Η Ρωσία επίσης αντιμετωπίζει μια σειρά κινδύνων από την ισλαμιστική τρομοκρατία. Επομένως, ο Τραμπ έχει δύο στόχους. Πρώτον να δει αν υπάρχει περιθώριο συνεργασίας ενάντια στην Ισλαμιστική τρομοκρατία. Δεύτερον να δημιουργήσει ένα ρήγμα στις σχέσεις της Ρωσίας με το Ιράν. Γιατί στα χρόνια που έρχονται το Ιράν θα είναι η πραγματική απειλή για την δύση. Η Κίνα είναι ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό θέμα. Και θέλει να δει αν μπορούμε να καθησυχάσουμε τους Ρώσους ώστε να μην αισθάνονται ότι απειλούνται από την παρουσία του ΝΑΤΟ στην Πολωνία και στις Βαλτικές χώρες. Έτσι θα σταματήσουμε να δουλεύουμε ο ένας εναντίον του άλλου εξαιτίας παρεξηγήσεων και θα επικεντρωθούμε στις πραγματικές απειλές.

Από ποια γεωπολιτική σκοπιά βλέπει η νέα κυβέρνηση την Τουρκία και πως αυτή θα επηρεάσει τις σχέσεις της Αμερικής με την συγκεκριμένη χώρα αλλά και την συνακόλουθη στάση που θα τηρήσει στα ελληνικά θέματα;

Η πολιτική της Αμερικής απέναντι στην Τουρκία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την συμπεριφορά της ίδιας της Τουρκίας. Και το γεγονός ότι ο Τραμπ επικεντρώνεται στην εξάλειψη του Ισλαμικού Κράτους στην Συρία και στο Ιράκ σημαίνει ότι η Τουρκία, ως η χώρα του ΝΑΤΟ που έχει τα μεγαλύτερα σύνορα με αυτές τις δύο χώρες, έχει να παίξει ένα σημαντικό ρόλο. Επίσης, θα εξαρτηθεί από τον βαθμό κατά τον οποίο η Τουρκία θα δουλεύει λιγότερο με τις ΗΠΑ και θα κοιτάξει να επιτύχει τους δικούς της στόχους που είναι η αποτροπή της δημιουργίας ενός αυτόνομου Κουρδικού κρατιδίου. Άρα αν ο Τραμπ δει την Τουρκία ως συνεργάτη στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και της προσπάθειας να απομονωθεί το Ιράν, τότε πιστεύω ότι το άστρο της θα λάμψει. Αλλά αν η Τουρκία φανεί ότι κινείται ενάντια στα συμφέροντα των ΗΠΑ, τότε η σημασία της μειώνεται παρόλο που υπάρχουν άνθρωποι δίπλα στον Τραμπ που διατηρούν πολύ στενές σχέσεις με την χώρα.

Αυτή η σχέση με την Τουρκία είναι που τελικώς θα καθορίσει την στάση της Αμερικής σε μια σειρά θεμάτων που αφορούν και την Ελλάδα. Ειδικά το Κυπριακό, που δυστυχώς όσο καλή και ισχυρή αν είναι η διάθεση των δύο κοινοτήτων, η Άγκυρα είναι αυτή που τελικά θα αποφασίσει για το αν θα γίνουν οι αναγκαίοι συμβιβασμοί σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα.

Κλείνοντας, πως βλέπετε την πορεία των ελληνοαμερικανικών σχέσεων με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο;

Πιστεύω ότι συνολικά οι Ελληνοαμερικανικές σχέσεις θα παραμείνουν σε πολύ καλό επίπεδο. Οι άνθρωποι της Ουάσινγκτον γνωρίζουν ότι η Ελλάδα είναι ένας από τους πιο αξιόπιστους σύμμαχους των ΗΠΑ και ότι οι ηγέτες στην Αθήνα παίρνουν συχνά δύσκολες αποφάσεις που είναι όμως σωστές για την ασφάλεια και την ευημερία της χώρας. Η Ελλάδα είναι πολύ αφοσιωμένη στην δυτική συμμαχία και ο Τραμπ θα εκτιμήσει το γεγονός ότι ανεξάρτητα από το τι κάνουν οι άλλες χώρες του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα εκπληρώνει την υποχρέωση του 2%. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό για τον Τραμπ.

Επίσης, επειδή η Ελλάδα βρίσκεται σε μια τόσο σημαντικά γεωγραφική περιοχή, η Αμερική χρειάζεται μια σταθερή και ευημερούσα Ελλάδα. Το κομμάτι της ευημερίας εξαρτάται περισσότερο από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Σε αυτό η Αμερική μπορεί να βοηθήσει μόνο μέσω του ΔΝΤ. Αλλά όσον αφορά τις πολιτικές σχέσεις και τον τομέα της ασφάλειας, έχουμε κοινές αξίες, κοινά συμφέροντα, και πιστεύω ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχουν ένα πολύ ελπιδοφόρο μέλλον.